آیت‌الله جوادی آملی با بیان اینکه عقل در مقابل نقل است و نه سنت، تاکید کرد: عقل چراغ نیست، بلکه صراط است؛ از این رو باید جایگاه عقل را در اجتهاد بالا ببریم و جایگاه اجماع را پایین بیاوریم.

به گزارش روابط عمومی دبیرخانه مفتاح_اندیشه به نقل از خبرگزاری قرآن(ایکنا) آیت‌الله جوادی آملی در درس تفسیر خود در مسجد اعظم با اشاره به شعار نه شرقی و نه غربی، با بیان اینکه علم به معنای مطلق آن شرقی و غربی ندارد، گفت: شعار نه شرقی و نه غربی تا قیامت خواهد بود و باید باشد، ولی مسئله علمی چه شرقی و چه غربی، غیردینی نیست زیرا یا مستقیماً ما با علوم دینی به معنای مصطلح آن کار داریم و یا با فیزیک و ریاضی و ... که این مقولات چه در کشوری دینی و چه در شرق و غرب فرقی ندارد و همه تبیین فعال خداوند است.

وی افزود: همان طور که قرآن کریم و تفسیر آن سخن از کلام خدا و علمی دینی است پرداختن به خلقت آفرینش و ستارگان و کشف قواعد ریاضی نیز بررسی فعل خدا و علمی دینی است؛ البته دانشگاه‌های شرق و غرب عالم با اینکه به این مسایل می‌پردازند از آن غافل‌ هستند به همین دلیل حرف از تصادف و ... در خلقت آفرینش می‌زنند.

این مرجع تقلید با بیان اینکه سیاست و استقلال و آزادی ما باید نه شرقی و نه غربی باشد، به عبارت مصطلح «انظر الی ما قال و لا تنظر الی من قال» پرداخت و تصریح کرد: این عبارت که منسوب به معصوم(ع) است همیشه به صورت مطلق بر مسایل حکمفرما نیست، زیرا خوارج هم می‌گفتند که «لا حکم الا لله» که حرف حقی داشتند، اما با نیت باطل آن را می‌زدند بنابراین باید هم به من قال و هم به ما قال نگاه کنیم.

این مفسر قرآن با بیان اینکه خلقت عالم بر حق است، اظهار کرد: انسان زبان و کام و معده را به کار می‌بندد و چون بر حق است نمی‌تواند غذای مسموم را هضم کند و بالا می‌آورد و همین اعضاء چون مخلوق خدا هستند و در دنیا براساس خلقت حق او فعالیت دارند در قیامت نیز این طور است و علیه انسان شهادت می‌دهند.

عالم دینی و غیردینی داریم، اما علم دینی و غیر دینی خیر

وی افزود: صرف نعمتی مانند چشم و گوش و دهان و معده و ... در راه باطل و هواپرستی، امری باطل و غیردینی است. به همین دلیل دانشمند مومن و غیرمومن داریم، ولی علم دینی و غیردینی نداریم.

وی با اشاره به منطق اسلام درباره اختیار و جبر گفت: انسان مختار هست، اما هیچ موجودی در عالم مستقل بالذات نیست بنابراین انسان نه مختار محض است و نه مجبور و امر بین‌الامرین است، اما می‌تواند مسیر را خودش انتخاب کند.

این مرجع تقلید تصریح کرد: به همین دلیل فرمودند که چون عالم بر حق است انسان با گناه به مقصد نمی‌رسد البته چون خیال می‌کند با گناه زودتر به مقصد می رسد با همین گناه به چاله می افتد و از مسیر دور می‌شود و روزی گرفتار خواهد شد، همان طور که هوای درونی و جاهلیت کفار باعث شد تا بت‌ها را بپرستند.

صاحب تفسیر تسنیم بیان کرد: چوبی و سنگی که بر آن سجده شده است از کفار می پرسند من که خودم عابدم چرا مرا معبود گرفتی و به من سجده کردی؛ همین بت‌ها در جهنم علیه این فرد شهادت می‌دهند و جهنم نیز اطاعت خدا را می کند و چون حب لله مطیع است، خودش وقتی کافر و مشرکی را ببیند شعله‌ور می شود.

وی با اشاره به تعبیر قرآن مبنی بر اینکه اگر معاذالله پیامبر چیزی را به خدا نسبت دهد رگ او را می‌زنیم، اظهار کرد: پیامبر در جواب کسانی که می گفتند چرا فردی مانند ما پیامبر است فرمود نه من اولین پیامبر هستم و نه این حرف‌ها حرف‌های تازه است و انبیاء گذشته نیز همین طور بودند و مردم آنان را به سخره گرفتند.