توليد مديريت اسلامی؛ مهمترين هدف فقه الاداره
مدير بنياد فقهی مديريت اسلامی هدف اصلی دانش فقهالاداره را توليد مديريت اسلامی عنوان و تاكيد كرد: روش فقهالاداره مانع بلكه ناقد ديگر روشهای مديريت‌پژوهی اسلام نيست بلكه جهادی علمی و مقدس در كنار ديگر مجاهدتهای اين ميدان است.
به گزارش روابط عمومی دبیرخانه مفتاح_اندیشه به نقل از خبرگزاری بينالمللی قرآن، حجتالاسلام والمسلمين سيد صمصامالدين قوامی، مدير بنياد فقهی مديريت اسلامی در گفتگویی به مباحث زیر پرداخت. علومی همچون كلام، فلسفه، اخلاق و عرفان اسلامی با علوم انسانی ارتباط برقرار كرده و میكنند و برخی رويكردها حاكی از اسلامی شدن علوم انسانی از طريق اين دست دانشهای دينی است و رويكرد فقهی را يا نا مناسب با اين تعامل نمیپندارند يا آن را يكی از راهها و در عدل ديگر علوم دينی قلمداد میكنند.
وی افزود: در حالی كه روش فقهی بر پايه مبانی بينشی و ارزشی سامان می‌گيرد؛ فلسفه و كلام متكمل تبيين بينشها هستند و اخلاق عهدهدار ساماندهی ارزشهااست؛ لذا اين دانشها با چنين فرايندی در خدمت فقه قرار میگيرند و در حقيقت فقه اكبر شكل میيابد كه جامع فهم معارف اسلامی است؛ در حالی كه رويكرد كلامی يا اخلاقی صرف لزوما رويكرد فقهی نيست.
مدير بنياد فقهی مديريت اسلامی، اظهار كرد: منطق اقتضا میكند كه با روشی جامع، به اسلامی شدن علوم انسانی همت شود و همه تلاشهای عقلی و ارزشی به استحكام نظريات فقهی كمك كنند؛ اين تعامل بيانگر يك مديريت دانش پيشرفته در ساحت انديشه دينی است بنابراين فقه در تعامل با علوم انسانی از يك سو و با علوم دينی از سوی ديگر، نقشی محوری در توليد علوم انسانی اسلامی ايفا میكند؛ علوم دينی بنيادهای آن را محكم میكنند و به عنوان يك روش جامع و معتبر به غنی‌سازی علوم انسانی می‌پردازند.
وی گفت: فقهالاداره كه به عنوان يكی از شاخههای فقه علوم انسانی جايگاهی روشن پيدا میكند از خانواده فقه است و برخوردار از مجموعه توانمندیهای آن كه به غنی‌سازی دانش مديريت می‌پردازد؛ دانش مديريت كه از شاخههای كاربردی علوم انسانی است دانشی چند رشتهای است نه ميان رشتهای كه حاوی جامعهشناسی، روان‌شناسی، آمار و تعليم و تربيت و... است كه اين بر اهميت فقه الاداره میافزايد.
قوامی يادآور شد: گفتنی است كه هر كدام از دانشهای نامبرده در خدمت يك محور از محورهای چهارگانه مديريت قرار می‌گيرد؛ نخست، اقتصاد و آمار در خدمت وظايف اصلی مديريت(برنامهريزی، ساماندهی، نظارت)؛ دوم، تعليم و تربيت در خدمت مديريت مبانی انسانی؛ سوم روان‌شناسی در خدمت مديريت رفتار سازمانی و چهارم، جامعهشناسی كه در خدمت مديريت فرهنگ سازمانی قرار می‌گيرد.
وی افزود: بنابراين حجم عمليات فقهالاداره سنگين و مهم خواهد بود و نسبت به شاخههای ديگر فقه علوم انسانی در رتبهای جامعتر و كاربردیتر قرار می‌گيرد.
مدير بنياد فقهی مديريت اسلامی، عنوان كرد: در طول زمان انقلاب اسلامی و قدری پيش از آن، پژوهش مديريت اسلامی، در دستور كار بسياری از اشخاص حقيقی و حقوقی علاقهمند به اين موضوع قرار گرفت كه عمدتا رويكردهای ارزشی و اخلاقی و فلسفی را شامل میشد؛ دستاوردهای اين تلاشهای وافر و فاخر، متقاضيان را راضی نكرد و سه ضلع حوزه، دانشگاه و اجرا قانع نشدند.
وی افزود: در حقيقت آنچه توليد شد، نتوانست معرف مديريت اسلامی باشد و جايگزين مديريت غربی و به گونهای كه كارآمدتر از آن ارزيابی شود؛ فقهالاداره نيز به دنبال توليد مديريت اسلامی است و چون فقه معرفت بعد كاربردی معارف اسلام و بهرهمند از ديگر معارف است و تناسب بيشتری با مديريت به عنوان دانش كاربردی دارد اميد است به كشف مديريت اسلامی كمك بيشتری كند و راه مطمئنتری در جهت حصول به اين هدف مهم باشد.
قوامی عنوان كرد: به تازگی تلاش جديدی در اين جبهه در حال انجام است؛ تاسيس رشته مديريت اسلامی تا سطح كارشناسی ارشد، بلكه دكتری، حركت خجستهای است كه مسيری جدای از فقهالاداره را میپيمايد ولی میتواند از مشاركت آن بهرهمند شود تا به كمك هم در دو عرصه حوزه و دانشگاه به نظام اداری اسلام دست يابند؛ نظام اداری اسلامیای كه به تازگی به مطالبه رهبر معظم انقلاب از جامعه علمی كشور تبديل شده است.
وی گفت: به هر حال روش فقهالاداره مانع بلكه ناقد ديگر روشهای مديريت‌پژوهی اسلام نيست؛ بلكه جهادی است علمی و مقدس در كنار ديگر مجاهدتهای اين ميدان و يقينا محصول تلاشها به يكديگر پيوند خورده و در نهايت نظام اسلامی را از مديريت اسلامی بهرهمند خواهد كرد.
قوامی يادآور شد: خوشبختانه به موازات بلكه سابق بر فقهالاداره تلاشهای فقهی ديگری در عرصه علوم انسانی در ميان حوزويان شكل گرفته است كه اطمينانافزايی متقابل بلكه همافزايی داشته است؛ از جمله اين تلاشها، فقهالتربيه و فقهالاقتصاد است كه در كنار فقهالسياسه و فقهالولايه فضای با نشاطی را در پژوهشكدهای حوزه پديد آورده‌اند و نظام آموزشی حوزه را نيز تحت تاثير خود به سمت فقه تخصصی سوق میدهند و بیترديد فقهالاداره در اين فضای رقابتی به بالندگی و شكوفايی بيشتری دست میيابند.
منبع: خبرگزاری قرآن (ایکنا)