به گزارش روابط عمومی دبیرخانه مفتاح_اندیشه به نقل از خبرگزاری مهر، «محمدحسین رجبی‌دوانی» کارشناس تاریخ اسلام و عضو هیئت علمی دانشگاه جامع امام حسین(ع)، در برنامه شب گذشته «راه نشان» شبکه قرآن و معارف سیما در رابطه با موضوع برنامه با عنوان تمدن اسلامی به گفتگو با مجری برنامه پرداخت و گفت: تمدن در بین مسلمانان با عصر رسالت پیامبر(ص) آغاز می‌شود و دوران رسالت آن وجود مقدس اولین مرحله است و ما می‌توانیم آن دوران را دوران تولید و زایش تمدن در اسلام تعریف کنیم.

وی تصریح کرد: بعد از رحلت پیامبر اکرم(ص) دوره دومی رخ می‌دهد که با توجه به حوادث و شواهدی که در این دوران اتفاق افتاده است، این دوران را می‌توانیم دوران تقلید و اقتباس و یا تعامل با دیگر تمدن‌ها بنامیم که از ۱۱ پس از رحلت رسول اکرم(ص) آغاز و تا سال ۲۳۲ که پایان عصر اول عباسی است ادامه پیدا می‌کند.

رجبی دوانی خاطرنشان کرد: این دوران فراز و فرودهایی دارد و می‌توان گفت که در این دوران تنها خلافت امیرالمؤمنین و امام حسن مجتبی(ع) استثناء است.

این استاد دانشگاه اظهار کرد: بعد از سال ۲۳۲ دوره‌ای آغاز می‌شود که ما می‌توانیم آن را دوره رشد و شکوفایی تمدن در بین مسلمانان تلقی کنیم که قرن ۴ و ۵ هجری است و دوران بسیار مهم و قابل توجهی است.

رجبی دوانی گفت: بعد از آن متأسفانه دوران ایستایی و درجا زدن تمدن بین مسلمانان است و این عصر تا حمله مغول و حاکمیت مغول بر ایران در واقع چراغ علم و تمدن برای مدتی خاموش می‌شود و پس از آن به زحمت شیعه در همان دوره ایلخانان مغول دوباره تمدن احیا می‌شود البته به مانند دوران رشد و شکوفایی نیست.

وی اضافه کرد: در زمان صفویه که تمدن می‌تواند به همان دوران شکوفایی خود بازمی‌گردد، مجدداً شاهد توقف هستیم و دوران افول آغاز می‌شود و این دوران مصادف با رنسانس و انقلاب صنعتی در اروپا است که غربی‌ها بر جهان از جمله بر جهان اسلام از نظر فن آوری و علم و دیگر موارد غلبه پیدا می‌کنند که بنده معتقدم این دوران تا عصر انقلاب اسلامی ما ادامه پیدا می‌کند.

رجبی دوانی گفت: انقلاب اسلامی یک تحول بزرگی را پدید آورد و دوران جدید دوران احیا تمدن و یا ایجاد تمدن نوین اسلامی است که انقلاب اسلامی پرچمدار و منادی آن است.

استاد تاریخ اسلام تأکید کرد: اگر چه اسلام، تمدنی بی نظیر ساخت اما متأسفانه در حال حاضر تعریفی که از تمدن وجود دارد، تعاریفی است که تنها از غربی‌ها در دانشگاه‌ها و محافل علمی مطرح است.

وی ادامه داد: ویل دورانت، هنری لوکاس و دیگر اندیشمندان غربی این حوزه، مؤلفه‌ها و نمادهای تمدن را در ساختار سیاسی، سازمان اقتصادی، آداب و سنن اخلاقی و معنوی و همچنین تلاش در جهت کسب معرفت و هنر می‌بینند.

این استاد تاریخ گفت: اگر بخواهیم طبق این مؤلفه‌ها این موضوع را مورد نظر قرار دهیم که پیامبر اکرم(ص)چه مواردی را به جامعه بشری هدیه کرده‌اند در ابتدا می‌توانیم به سراغ مقوله اول یعنی ساختار سیاسی برویم.

رجبی دوانی تصریح کرد: تا قبل از ظهور اسلام مردم جهان و تمدن‌های بشری نظام‌های پادشاهی را تجربه کرده بودند و در جوامعی که تا حدی عقب مانده بودند نظام قبیله‌ای حاکم بود. یک نظام دیگر هم در یونان بود که منسوخ شده بود و آن نظام دولت شهرها بود، که در این نظام یک نفر به عنوان کنسول برای یک سال تعیین می کردند و دوره او که تمام می‌شد، فرد دیگری جای او را می‌گرفت.

وی افزود: مدعی هستند که این نظام دموکراسی و انتخابات بوده است که این گونه هم نبود، زیرا افراد اشراف زاده و طبقه برتر از بین خود یک نفر را به عنوان حاکم و کنسول انتخاب می‌کردند.

این استاد دانشگاه عنوان کرد: اما اسلام چیزی جدید را مطرح کرد که فراتر از مواردی بود که جامعه بشری شناخته بود که این فراتر از ساختار سیاسی است و در واقع اسلام نظام ولایت را تبیین کرد. ولایت شئون فراتری از صرف حاکمیت دارد، یعنی ولایت مساوی حکومت نیست بلکه یکی از شئون ولایت حکومت کردن بر مردم است.

رجبی دوانی افزود: این چون برای مردم ناآشنا بود برایش آیه ۵۵ سوره مائده نازل می‌شود که در واقع در این آیه بیان می‌دارد که ولایت بر شما متعلق به خداوند است و بعد از خدا پیامبر(ص) و بعد از آن ویژگی خاص امیرالمؤمنین(ع) ذکر شده است.

وی ادامه داد: آیه بعدی این سوره مبارکه جواب می‌دهد که خداوند در پرتو این نظام ولایت برای بشر چه چیزی را تدبیر کرده است، در واقع این آیه این موضوع را نشان می‌دهد که اگر مردم ولایت خداوند، پیامبر اکرم(ص) و امیرالمؤمنین(ع) را بپذیرند و طبیعتا بعد از ایشان ولایت اولاد امیرالمؤمنین(ع) را بپذیرند، به حزب الله تبدیل خواهند شد و خدا هم وعده داده است که حزب خداوند بر تمام جهان غالب و پیروز است.

این پژوهشگر تاریخ اسلام عنوان کرد: تنها یکی از شئون ولی و امام، حکومت کردن بر مردم است و حکومت برابر و مساوی با ولایت نیست زیرا اگر مساوی بود هرگز خداوند شأن خود را به اندازه یک حاکم و پادشاه پایین نمی‌آورد. مرجعیت دین، محور وحدت امت بودن از جمله برخی شئون ولایت است.

وی با بیان این که ولایت رمز وحدت امت بود، تصریح کرد: بنده به این یقین دارم که اگر بعد از رحلت پیامبر اکرم(ص) واقعه ثقیفه پدید نمی‌آمد و امیرالمؤمنین(ع) از جایگاه الهی‌شان کنار زده نمی‌شدند، هیچ اختلاف و دو دستگی به این صورت که مسلمانان چند قطبی شوند و به جان هم ریخته و خون‌های یکدیگر را بریزند صورت نمی‌گرفت.

رجبی دوانی خاطرنشان کرد: همان طور که در حال حاضر در ایران خودمان، ۴۰ سال، ولایت حاکم است و به رغم تمام دشمنی‌ها و توطئه‌ها و فشارهای خارج و حتی خیانت‌هایی از داخل این کشور با تعدد اقوام و مذاهب وحدت خود را حفظ کرده است.