اکثریت در نظام دینی، رمز قدرت و مقبولیت اجتماعی دیدگاهی خاص، فردی خاص یا هر آن چیزی است که خواسته اکثریت باشد و نه رمز مشروعیت و حقانیت آن؛ از این رو لازم است خواسته اکثریت با نظر تخصصی و کارشناسی دقیق فقهی و اجتهادی سنجیده شود.

به گزارش پایگاه خبری – تحلیلی مفتاح_اندیشه، حاکمیت، از عمده ترین عناصر یک جامعه سیاسی است که با همه ابعاد زندگی اعضای آن رابطه نزدیک دارد و از اهمیت ویژه ای برخوردار است. حاکمیت منشأ قانون حاکم بر جامعه است و خود ثمره بینش ها ارزش ها دین و اخلاق جامعه بوده، بر اساس آنها نمود پیدا می کند. از این رو هر دین یا مکتبی مناسب با جهان بینی خود، نوع خاصی از حاکمیت را ایجاد خواهد کرد.

در یک نگاه کلی، حاکمیت های موجود در سطح جهان و در طول تاریخ را می توان بر سه نوع: طبیعی، قراردادی و دینی تقسیم کرد که از مکتب های حقوق طبیعی یا قراردادگرا و یا ادیان و متناسب با آموزش های آنها، به شکل های خاصی نمود پیدا کرده اند.

اسلام نیز که دین فراگیر و آیین زندگی اجتماعی است، بر نوع خاصی از حاکمیت تأکید می کند که شناخت آن برای مسلمانان ضروری می نماید. لذا حجت السلام محمدحسین اسکندری؛ عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه در کتابی با عنوان «دین و حاکمیت» که به سفارش مؤسسه سمت برای دانشجویان کارشناسی و کارشناسی ارشد رشته علوم سیاسی به عنوان منبع درسی تدوین کرده است، با نگاهی تحلیلی، مقایسه ای و انتقادی به انواع حاکمیت ها، حاکمیت اسلامی، ویژگی ها و امتیازات آن اشاره کرده است.

وی کتاب را در دو بخش تنظیم کرده است.

بخش اول: رابطه دین و سیاست

نگارنده بخش اول را به رابطه دین و سیاست اختصاص داده که مطالب خویش را در یک مقدمه و دو فصل سامان داده است.

وی در مقدمه این بخش به دو روش (روش برون دینی و روش درون دینی) برای بررسی رابطه دین و سیاست اشاره می کند و از این باب در خصوص روش برون دینی به رابطه دین و سیاست در غرب اشاره کرده است.

نویسنده در مجموع به چهار کلان دیدگاه اندیشمندان غرب «برتری مطلق دین بر سیاست»، «برداشت ابزاری از دین (یا برتری مطلق سیاست بر دین)، «جدایی کامل دین از سیاست» و «برداشت انتقادی از رابطه دین و سیاست» اشاره و به نقد و بررسی آن ها می پردازد.

فصل اول: اندیشمدان مسلمان و رابطه دین و سیاست

وی در بحث رابطه دین و سیاست از نظر امام خمینی به ذکر این موارد پرداخته است: ۱- ترکیب «ولایت فقیه»، ۲- جامع بودن اسلام، ۳- وجود احکام اجتماعی فراوان، 4- اظهارنظر درباره حاکم و زمامدار، 5- عزت و استقلال مسلمانان در گرو تشکیل حکومت، 6- تعیین جانشین برای  پیامبر، 8- احکام صددرصد حکومت، 9- ابعاد سیاسی در احکام عبادی، 10- روش عقلی و عقلایی دین در تشکیل حکومت، 11- حفظ نظام از اهم واجبات است.

فصل دوم: رابطه دین و سیاسا از نگاه دین

نگارنده رابطه دین و سیاست از دید قرآن را با دسته بندی آیات در چهار محور ۱- حکومت، حق اصیل، ۲- دین، اداره کننده جامعه، ۳- آیات خلافت، 4- اطای حق حکومت به انبیا مورد بررسی قرار داده است.

بخش دوم: اسلام و حاکمیت

حجت الاسلام اسکندری این بخش را در سه فصل به سرانجام رسانده است.

فصل اول: حاکمیت انحصاری دین

در حکومت دینی از یک سو باید مشکلات اجتماعی حل و نیازهای مردمی تأمین شود و از سوی دیگر باید حل این مشکلات اجتماعی و تأمین این نیازمندی های ملی و مردمی، درچارچوب قوانین الهی و آسمانی و هماهنگ با ارزش های دینی و احلاقی باشد و با ملاک ها و معیارها و ضوابط و اهداف و آرمان های دینی در تعارض و تناقض نباشد.

فصل دوم: ابعاد و انواع حکومت

حاکمیت بر دو قسم است: حاکمیت تکوینی و جبری بر جهان (همه موجودات اعم از انسان و غیر انسان)؛ ۲- حاکمیت تشریعی و اختیاری بر انسان و جامعه (منظور از اختیاری این است که گرچه انسان عقلا و به دلیل تأمین مصالح زندگی و آینده و سرنوشت خود، ملزم به پذیرش آن است، ولی این پذیرش الزامی را باید با اختیار خود انجام دهد و با تصمیم گیری صحیح، آینده خود را آباد کند.

فصل سوم: حاکمیت اسلام در غیبت امام

در حکومت دینی که حاکمیت، ذاتا و اساسا حق خدای متعال است، برای اکثریت نیز جایگاه قابل ملاحظه ای وجود دارد لذا در ادبیات دینی گرچه منشأ مشروعیت نظام خداوند است ولی بی شک در هر جامعه اکثریت، مظهر قدرت و مقبولیت خواهد بود.

انتهای پیام/

منبع: وسائل