به گزارش پایگاه خبری تحلیلی مفتاح_اندیشه؛ بیست‌وهشتمین شماره دوفصلنامه علمی ـ پژوهشی «تربیت اسلامی» ویژه بهار و تابستان ۱۳۹۸ به صاحب‌امتیازی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و سردبیری حجت‌الاسلام محمد داودی با هدف انتشار تحقیقات انجام‌شده در زمینه‌ تربیت اسلامی، اطلاع‌رسانی علمی، فراهم آوردن زمینه برای تبادل نظر و تضارب آرای متفکران و محققان این رشته، فراهم آوردن زمینه برای تولید علم و اندیشه و نظریه‌پردازی در این زمینه منتشر شد.

عناوین مقالات این شماره بدین قرار است: «تربیت اخلاقی كودكان در دوره سیادت از منظر اندیشمندان»، «بازخوانی داستان‌های مثنوی بر مبنای مولفه‌های تفكر فلسفی و تدوین راهنمای داستان‌ها برای استفاده در اجتماع پژوهشی»، «ابعاد تفكر از منظر قرآن كریم و دلالت‌های تربیتی آن در تربیت فكری كودكان و نوجوانان»، «‌بررسی تطبیقی دیدگاه شهید مطهری با دیدگاه متیو لیپمن درباره اهداف تعلیم و تربیت»، «تاثیر داستان‌های كلیله و دمنه بر مهارت‌های تفكر انتقادی، استدلال و پرسشگری با استفاده از برنامه فلسفه برای كودكان (p۴c)»، «شناسایی مولفه‌های فلسفه برای كودكان در آموزه‌های امام علی(ع)»، «مهارت‌های عقل‌ورزی در قرآن كریم و استلزامات آن برای اصلاح یا تكمیل «برنامه فلسفه برای كودكان»»، «رهیافت‌های روان شناختی انواع توجه در آموزش دینی و معنوی كودكان»، «شناسایی و اولویت‌بندی پیام‌های مرتبط با خویشتن‌داری جنسی دانش آموزان (براساس منابع و دیدگاه‌های دانش آموزان)»، «تفسیر تربیتی به مثابه رشته علمی؛ در جستجوی گونه‌شناسی شمول‌گرایانه و جامع از تفسیر تربیتی».

تفكر از منظر قرآن

در چکیده مقاله «ابعاد تفكر از منظر قرآن كریم و دلالت‌های تربیتی آن در تربیت فكری كودكان و نوجوانان» می‌خوانیم: «یكی از ابعاد آموزش‌های قرآن كریم، دعوت به تفكر است تا مسیر دستیابی انسان به حیات طیبه هموار شود؛ ازاین رو مقاله پیش رو بر آن است تا با بهره‌مندی از آیات قرآن و برخی از مفاهیم ناظر بر تفكر، ابعاد تفكر را ذیل دو محور موضوعات تفكر و ملزومات آن ترسیم و سپس دلالت‌های آن را در تربیت فكری بررسی كند. روش مورد استفاده در این مقاله تحلیل و تفسیر مفهومی است. یافته‌ها نشان می‌دهد كه موضوعات تفكر شامل تفكر در آفریده‌های زمینی، آفریده‌های آسمانی، آفریده‌های مشترك زمین و آسمان، آفریده‌های دریایی، خود، تاریخ و سرنوشت ملت‌ها، كتاب الهی و ماهیت زندگی دنیا و آخرت و ملزومات آن نیز شامل همراهی اندیشه و علم، داشتن روح علمی، توانایی ارزیابی و قضاوت و آزادی فكر از قید عادت‌های اجتماعی است. همچنین، گسترش نگرش آیه‌ای به جهان، فراهم‌سازی امكان كسب معرفت از طریق منابع اصلی شناخت، گسترش مهارت‌های ادراكی و تقویت خودشناسی از جمله دلالت‌های ابعاد تفكر در تربیت فكری كودكان و نوجوانان هستند».

بررسی تطبیقی دیدگاه شهید مطهری با دیدگاه متیو لیپمن درباره اهداف تعلیم و تربیت

در طلیعه مقاله «بررسی تطبیقی دیدگاه شهید مطهری با دیدگاه متیو لیپمن درباره اهداف تعلیم و تربیت» اثر فاطمه صدر آمده است: «هدف اصلی این مقاله، بررسی تطبیقی دیدگاه شهید مطهری با دیدگاه لیپمن درباره اهداف تعلیم و تربیت با نظر به نظریه تعلیم و تربیت اسلامی و نظریه تعلیم و تربیت تاملی و برنامه «فلسفه برای كودكان» است. با توجه به این هدف، با مطالعه كتابخانه‌ای، نخست، دیدگاه‌های هر دو اندیشمند درباره موضوع پژوهش استخراج شد و سپس میان دیدگاه‌های آنها براساس روش توصیفی استنتاجی، مطالعه تطبیقی انجام شد. مطهری و لیپمن بر تامل، تفكر، اندیشه‌ورزی و تربیت عقلانی، به عنوان اهداف تعلیم و تربیت تاكید دارند؛ ولی این اهداف را غایی نمی‌شمرند؛ بلكه اهداف واسطی برای رسیدن به هدفی عالی‌تر در نظر می‌گیرند. مطهری بر آن است كه هدف غایی تعلیم و تربیت، رسیدن به درجه بندگی خداوند و كسب مدارج معنوی است كه در ذیل نظام ارزشی اسلام مطرح می‌شود؛ درحالی كه هدف غایی «فلسفه برای كودكان»، آموزش كودكان و نوجوانان به منظور دستیابی به زندگی بهتر، با كیفیت‌تر، با تمدن، و شهروند دموكرات شدن است. نتایج نشان می‌دهد با وجود برخی اشتراكات تعلیم و تربیتی میان مطهری و لیپمن، ازآنجاكه این دو از نظام‌های ارزشی و انسان‌شناختی متفاوت متاثر هستند، دیدگاه‌های آنها درباره هدف غایی تعلیم و تربیت با یكدیگر تفاوت دارد».

فلسفه برای كودكان در آموزه‌های امام علی(ع)

در چکیده مقاله «شناسایی مولفه‌های فلسفه برای كودكان در آموزه‌های امام علی(ع)» می‌خوانیم: «یكی از پیش‌زمینه‌های لازم برای كاربردی كردن فلسفه برای كودكان (فبك) در ایران، جستجوی مبانی نظری متناسب با فرهنگ اسلامی است؛ ازاین رو در این مقاله، با مبنا قرار دادن آموزه‌های امام علی علیه السلام، مولفه‌های فبك شناسایی شدند. بدین منظور از روش پدیدارشناسی توصیفی استفاده شد و در تحلیل داده‌ها الگوی هفت مرحله‌ای كلایزی به كار رفت. یافته‌ها نشان داد براساس آموزه‌های امام علی علیه السلام مولفه‌های فبك در سه محور مهارتی، نگرشی و شناختی قرار می‌گیرند. هر محور شامل چند مولفه بود و برخی از مولفه‌ها زیرمولفه‌هایی داشتند. مولفه‌های محور مهارتی عبارت بودند از: گفت‌‌‌‌‌‌‌وگو، قضاوت، پرسش، گوش دادن و تحقیق. در محور نگرشی مولفه‌های گشودگی ذهنی، پرهیز از شتاب‌زدگی، همه جانبه‌نگری، فهم‌گرایی و حیرت بررسی شد و محور‌شناختی، مولفه‌های شناخت امور غیر مادی، حقیقت‌یابی، تفكر، عقلانیت، رد شك‌گرایی و عینی‌سازی را در برگرفت. این نتایج نشان از امكان ابتنای برنامه فبك بر فرهنگ اسلامی بود».

برای مشاهده و دریافت مقالات اینجا کلیک کنید.

انتهای پیام/

منبع: ایکنا