گزارشی از همایش «مواجهه با آسیب‌های اجتماعی از دیدگاه اسلام»/ نسخه‌های غربی، از درمان آسیب‌ها عاجزند
نخستین همایش ملی «مواجهه با آسیب‌های اجتماعی از دیدگاه اسلام؛ مقابله و پیشگیری» با حضور کارشناسان و محققان عرصه آسیب‌های اجتماعی در مرکز همایش‌های بین‌المللی صداوسیما برگزار شد.
به گزارش پایگاه خبری – تحلیلی مفتاح_اندیشه، نخستین همایش ملی «مواجهه با آسیب‌های اجتماعی از دیدگاه اسلام؛ مقابله و پیشگیری» با حضور کارشناسان و محققان عرصه آسیب‌های اجتماعی صبح دیروز ۲۶ تیرماه در مرکز همایش‌های بین‌المللی صداوسیما آغاز شد.
کامیار ثقفی، رییس دانشگاه شاهد در ابتدای این همایش گفت: اسلام به آسیب‌های اجتماعی اعم از چیستی و ماهیت، زمینه‌های بروز و ظهور و دلایل و علل شکل‌گیری آثار و پیامدهای آن‌ها و راه‌های پیشگیری توجه دارد. از دید جامعه دینی که برآمده از انقلاب اسلامی و از مختصات نظام اسلامی شکل می‌گیرد، انتظار می‌رود تا نحوه مواجهه با مشکلات و انحرافات از متن دین استخراج شود. مکتب دینی و عملی مبتنی بر فطرت از طریق پیامبران بر بشر عرضه شده و نسخه بی‌بدیلی برای پیشگیری و درمان آسیب‌ها در دسترس انسان باید قرار بگیرد.
وی افزود: استفاده از الگوهای بشری هم می‌تواند مورد استفاده قرار بگیرد اما منوط بر اینکه تعارضی با شئون دینی نداشته باشد که در غیر این صورت مشابه آن چیزی که در علوم تجربی شاهدیم، اثرات جانبی دیگری رخ می‌دهد که عارضه‌های آن را در جامعه می‌بینیم.
ثقفی با اشاره به اهداف همایش مواجهه با آسیب‌های اجتماعی از دیدگاه اسلام ادامه داد: در این همایش مبنا قرار گرفتن نگاه اسلام در آسیب‌های اجتماعی موردنظر بوده است. شناسایی ظرفیت‌های علمی، ایجاد حساسیت مضاعف در دانشمندان و سرآمدی بر آغاز بستر مناسب در مواجهه با آسیب‌های اجتماعی هم از اهداف این همایش بوده است. برای انجام فعالیت‌های تحقیقاتی و پژوهشی در این عرصه مقدمات لازم برای تأسیس پژوهشکده مطالعات اسلامی آسیب‌های اجتماعی انجام گرفته است.
احمدحسین شریفی دبیر علمی همایش در افتتاحیه این همایش اظهار کرد: عنوان همایش دارای سه کلیدواژه مواجهه، آسیب‌های اجتماعی و دیدگاه اسلام است.
در زمینه آسیب‌های اجتماعی کارهای زیادی صورت گرفته و تئوری‌های عملی و محصولات و دستورالعمل‌های مختلفی تا به امروز تولید شده است. زندگی اجتماعی منهای آسیب وجود ندارد و نخواهد داشت اما سطح آسیب‌ها متفاوت هستند. در دو سده اخیر آسیب‌ها فراگیری بیشتری پیدا کرده‌اند. دانش‌هایی برای مواجهه با آسیب‌ها تولید شدند به‌طوری‌که فلسفه تولید علوم اجتماعی، فهم و کنترل و مدیریت جامعه بوده است اما آن‌گونه که انتظار می‌رفت، موفق نبود به همین دلیل عده‌ای سخن از مرگ جامعه‌شناسی مطرح کردند.
وی با بیان اینکه در جامعه ما اندیشه‌های موجود ترجمه و تعلیم داده شده است، گفت: در زمینه اعتیاد از سال ۱۳۷۱ تا سال ۱۳۸۷، تعداد ۴۰۶۶ عنوان کتاب، مقاله، پایان‌نامه و رساله نوشته شده است اما امروز کمیت و کیفیت مواد مخدر بیشتر شده است. پس در زمینه آسیب‌های اجتماعی هزینه‌های کمی صورت نگرفته اما چرا کارهای علمی در میدان عمل پاسخ شایسته‌ای نداده‌اند؟ شاید نسخه‌ها بیماری را به‌درستی تشخیص نداده‌اند و یا عملکرد مسوولان صحیح نبوده و یا هر دو عملکرد مناسبی نداشته‌اند.
عضو هیات علمی مؤسسه امام خمینی(ره) ادامه داد: به‌زعم ما دو مشکل عمده در مطالعات آسیب‌های اجتماعی وجود دارد که درصدد آن هستیم تا نقطه عطف رفع این مشکل‌ها باشیم. نخست اینکه در راستای رفع آسیب‌های اجتماعی مطالعات مختلفی صورت گرفته است که اغلب با بهره‌گیری از اندیشمندان غربی بر توصیف، تبیین و چرایی آسیب‌ها متمرکز بوده است و این کم‌ترین نگاه در سطح تخصصی مواجهه با آسیب‌های اجتماعی محسوب می‌شود. بر اساس منطق قرآن اگر تمرکز اصلی بر توصیف و تبیین باشد خود به‌نوعی آسیب محسوب می‌شود. قرآن صرفاً تمرکز بر آسیب ندارد بلکه زشتی آسیب را هم بیان می‌کند. دوم اینکه در مطالعات اجتماعی، عدم و یا گاهی انکار نگاه اسلامی در رفع آسیب‌ها دیده می‌شود. مدل‌های موجود در جوامع غربی کارکرد نداشتند. بنابراین در جامعه ما هم پاسخگو نخواهند نبود. مدل‌ها باید وابسته به جهان‌بینی فرهنگی هر جامعه‌ای باشند و لزوماً در جوامع دیگر جوابگو نیستند.
وی با اشاره به مقاله‌های رسیده به این همایش گفت: ۲۴۷مقاله به دبیرخانه همایش رسید که از آن میان ۶۰مقاله انتخاب شد و ۴۶مقاله هم در شش کمیسیون در همایش عرضه می‌شود. راهکارهای نابی برای رفع آسیب‌های اجتماعی در مقاله‌های رسیده وجود دارد و ما پیشنهاد می‌دهیم تا این راهکارها به‌صورت نسخه‌های روشن تدوین شوند و به‌عنوان محصولی کاربردی و راهبردی از همایش در دسترس مدیران و مسوولان قرار گیرد تا عملیاتی شوند.
عبدالرضا رحمانی‌فضلی، وزیر کشور در مراسم افتتاحیه این همایش با بیان اینکه ما در سندرومی در کشور گرفتار هستیم که در آن بنگاه‌ها و مجموعه‌های تحقیقاتی در کارهای نظری و تئوری و کلی‌گویی گرفتار آمده‌اند، گفت: ما به‌رغم مطالعات انجام گرفته در موضوعات مختلف اثرگذار نیستیم. ضمن اینکه در رفع مشکلات، کارشناس با فردی که مشکل دارد، ارتباطی ندارد و یا در صورت ارتباط فهم و درک درستی از معضل ندارد. من به‌عنوان مقام مسوول معتقدم باید از یافته‌های علمی و تحقیقاتی استفاده کنیم. می‌توان بزرگ‌ترین مشکل کشور را که همان آسیب‌های اجتماعی است حل کنیم و مسیر آن هم مشخص است.
وی با اشاره به بیانات مقام معظم رهبری در رفع آسیب‌های اجتماعی گفت: ما اکنون با امری روبه‌رو هستیم که مختص آسیب‌های اجتماعی نیست و آن تغییر نسل و تغییر سبک زندگی است که رهبر انقلاب اسلامی هم به این دو تغییر اشاره داشته‌اند. نوع زندگی در ۵۰سال گذشته نسبت به ۴۰سال قبل از آن تغییر زیادی نداشت و مفاهیم و مناسبات تفاوت زیادی نمی‌کردند اما اکنون با سرعت غیرقابل‌اندازه‌گیری در تغییرات مواجهیم و متأسفانه محور تغییر و سازمان و برنامه‌ریزی آن بر اساس تفکرات لیبرالیستی، پوزیتیویستی و ماده‌گرایانه است.
وزیر کشور با بیان اینکه قوی‌ترین نقطه تغییراتی که با آن مواجهیم، علم محسوب می‌شود، گفت: ما از چند درصد از علوم در حوزه انسانی و اجتماعی و فرهنگی تولید کشور استفاده می‌کنیم؟ ما چه تسلطی بر محتوای رسانه داریم و چه کسی مسوول هماهنگ کردن و مقابله با آسیب‌های رسانه‌ای در جامعه است؟ پول‌های زیادی در رسانه خرج می‌شود اما چرا نمی‌توانیم یک سایت را از نظر محتوایی اداره کنیم؟ ما باید بتوانیم به تغییرات موجود پاسخ دهیم.رحمانی‌فضلی ادامه داد: در زمینه آسیب‌های اجتماعی باید به ویژگی‌های انسان باور داشته باشیم. قرآن به ما انسان چندوجهی را معرفی می‌کند که می‌تواند از ضلالت به درجه اعلاء برسد. هر چه در آفاق وجود دارد در انفس هم هست. باید به این مباحث ایمان داشته باشیم و با این تفکر به دنبال انسان برویم. آموزش‌وپرورش و خانواده به‌عنوان هویت و منِ درونی انسانی، باید فردی با آموزه‌های دینی منطبق با فطرت تربیت کند که در مقابل طوفان‌ها قدرت تهاجم داشته باشد.
وی با اشاره به وضعیت ایران در حوزه آسیب‌های اجتماعی نسبت به دیگر کشورهای دنیا گفت: ما در زمینه سیل ویرانگر آسیب‌های اجتماعی در رتبه‌های بین‌المللی از متوسط هم پایین‌تر هستیم زیرا باورهای عمیق و اصالت‌های فرهنگی همچنان در کشور وجود دارد درحالی‌که دشمنان این باورها را نشانه گرفتند.وی افزود: مردم، محور حل مسائل اجتماعی هستند و باید کمک کنیم مردم وارد عرصه شوند. زیرا هرگاه مردم وارد عرصه شده‌اند موفق شده‌ایم مثلاً در حوزه مواد مخدر فقط چهار‌درصد درگیر و ۹۶درصد دیگر را اگر راهنمایی کنیم، مشکل اعتیاد برطرف می‌شود. بهترین راه در مسئله اعتیاد پیشگیری است و شما مسائلی که در خصوص اینکه بیکاری موجب اعتیاد شده را قبول نکنید، زیرا بیش از ۵۳درصد معتادان شغل و خانواده داشته‌اند.
در پایان مراسم افتتاحیه همایش «مواجهه با آسیب‌های اجتماعی از دیدگاه اسلام»؛ از ویژه‌نامه همایش که نشریه علمی پژوهشی مطالعات آسیب‌های اجتماعی بود، رونمایی شد.
انتهای پیام/
منبع: صبح نو