به گزارش پایگاه خبری - تحلیلی مفتاح_اندیشه، حضرت آیت‌الله جوادی آملی، ششم مردادماه در جمع مسئولان، اساتید ‌و طلاب حوزه علمیه مشهد، در مدرسه علمیه عالی نواب به موضوع «رسالت حوزه‌های علمیه» پرداخت و با اشاره به اینکه وقتی دین طلوع کرد، اولین بیان او «طَلَبُ اَلْعِلْمِ فَرِيضَةٌ» بود، گفت: جاهلیت وقتی به تمدن و مدنیت تبدیل می‌شود که عنصر محور آن «علم» باشد. حضرت نفرمود که طلب علم واجب است، بلکه فرمود: طلب علم «فَرِيضَةٌ» است؛ این «تا»ی فریضه، تای مبالغه است، یعنی یادگرفتن و علم آموزی بسیار بسیار واجب است.

وی ادامه داد: آن علمی که یادگیری‌اش فریضه و بسیار واجب است، متن آن را قرآن کریم برای ما مشخص کرد و فرمود که «و یعلّمهم الکتاب و الحکمة»، این نیازمند به شرح است که این کتاب و حکمت چیست؟.

این مرجع تقلید با بیان اینکه رسول گرامی اسلام(ص) در حدیثی مهم‌ترین علمی که یادگیری آن واجب است را با تاکید «إنّما» به ما معرفی می‌کند و می‌فرماید «إنّما العلم ثلاثة: آیة محکمة، أو فریضة عادلة، أو سنّة قائمة»، خاطرنشان کرد: مشکل حوزه‌های علمیه ما همین است که هم آیه محکمه و هم فریضه عادله و هم سنت قائمه را فقه و اصول دانستند، در حالی که آیه محکمه مربوط به خداشناسی، امامت‌شناسی، معادشناسی، انسان‌شناسی و امثالهم است و فریضه عادله و هم سنت قائمه مربوط به فقه، اخلاق و حقوق می‌شود؛ یعنی دین به ما گفته است که چه بخوانید.

فریضه بودن علم

 آیت‌الله جوادی آملی در بخش دیگری از سخنان خود اظهار کرد: اگر معلوم شد که طلب علم فریضه است، نه واجب و اگر معلوم شد محور تعلیم کتاب و حکمت است و اگر کتاب و حکمت با آن تثلیث «آیة محکمة، فریضة عادلة و سنّة قائمة» تفسیر شده است، یک مدرسه لازم است که اساتید و علما بیایند و این کتاب و سنت را زنده کنند.

وی با اشاره به اینکه اگر حوزه و مدرسه‌ای نباشد و اگر یک پایگاه فکری جامعی نباشد، هرگز مردان بزرگ بر نمی‌خیزند، گفت: وجود مبارک امام صادق(ع) در روایتی می‌فرماید که این حکومت عباسی به اسلام و مسلمین ظلم می‌کند، چرا که اجازه نمی‌دهد من در یک جای خوش آب و هوا مانند طائف که می‌تواند حوزه دوازده‌ماهه داشته باشد، حوزه علمیه‌ای تأسیس کنم و خودم هم در آنجا سکونت داشته باشم و به تربیت شاگردان بپردازم.

وی در همین راستا گفت: حوزه علمیه مشهد این موقعیت را دارد که در سایه برکات وجود مبارک ثامن الحجج(ع)، حوزه علمیه بدون تعطیلی و دوازده‌ماهه داشته باشد.

آیت‌الله جوادی آملی، با تأکید بر اینکه وظیفه و رسالت اصلی حوزه این است که «لِيُظْهِرَهُ عَلَى الدِّينِ كُلِّهِ» باشد، توضیح داد: خداوند قرآن را نازل نکرد که برای یک ملت و مملکت باشد. این کتاب برای همه بشر و کتابی جهانی است و این وظیفه همه ما را مشخص می‌کند که باید جهانی فکر کنیم و حرف بزنیم.

وی ادامه داد: این «لِيُظْهِرَهُ عَلَى الدِّينِ كُلِّهِ» یعنی این کتاب آن قدر توانمند هست که بر همه مکاتب دیگر جهان پیروز شود و ظفر یابد و این کار به دست شماست و اگر رسول گرامی اسلام فرمود «الاسلامُ يَعلو ولا يُعلی عَلَيهِ» این جمله خبریه است که به داعی انشاء القاء شده؛ یعنی بر همه شما لازم و واجب است که بکوشید جهانی بیاندیشید و جهانی حرف بزنید.

این مرجع تقلید با بیان اینکه لازمه این کار این است که همه مکاتب جهان را با دقت مطالعه و بررسی کنید و تا مکاتب جهان را نشناسید، نمی‌توانید اظهار نظر کنید، یادآور شد: این می‌شود «آیة محکمة»؛ این نه متزمن است که به زمان خاصی اختصاص داشته باشد و نه متمکن است که به مکان خاصی اختصاص پیدا کند. پس این «لِيُظْهِرَهُ عَلَى الدِّينِ كُلِّهِ» وظیفه و هدف اصلی ماست و باید به این سمت حرکت کنیم و این شدنی است.

فرشتگان معلم اصلی انسان

 آیت‌الله جوادی آملی ابراز کرد: وقتی مدرسه، مدیر و مدرس درست شد، آن‌گاه علوم هم که مشخص شده است، هدف هم مشخص شده است و راه هم مشخص شده است، اما شما طلاب باید بدانید که معلمان اصلی ما فرشتگان هستند. فرشتگان ما را در رسیدن به این هدف والا یاری می‌کنند.

این مرجع تقلید با اشاره به اینکه همه محدثان این حدیث را نقل کرده‌اند که «إن الملائکه لتضعوا أجنحتها تحت اقدام طلاب العلوم»، گفت: اینکه حضرت فرمود: فرشتگان فراشان مدارس علمیه هستند و پرهای خود را زیر قدم‌های طالبان علوم پهن می‌کنند، چند پیام برای ما دارد؛ اول اینکه ای طالبان علم تلاش کنید پَر در بیاورید، در مرحله بعد به ما می گویند: حالا که عالم شدید و پر درآوردید، تلاش کنید که پرواز کنید.

وی افزود: شیخ مفید در امالی این حدیث را نقل می‌کند که علم برای آن است که ملکوتی بشوید، فرمود وقتی عالم شدید، به علم تان عمل کنید تا پرواز کنید.

استاد برجسته حوزه در تبیین نکته سوم گفت: از جهت حرکت کنید نه در جهت، یعنی از زمین به آسمان صعود کنید و تا ملکوت بالا بروید. گرچه خداوند در قرآن فرمود که من ملکوت عالم را به خلیل خود دائم نشان می‌دادم، اما در جای دیگر به ما که فرزندان خلیل حق هستیم هم فرمود: شما راه پدر خود را بروید، او ملکوت را دید، شما هم بنگرید شاید ببنید. البته بین «نگاه» و «دیدن» فرق است، بین «نظر» و «رویت» فرق است، هر نگاه به دیدن نمی‌رسد و هر نظر به رویت ختم نمی‌شود، اما از ما خواستند که تلاش کنیم تا به آن مرحله برسیم.

آیت‌الله جوادی آملی در بخش پایانی سخنانش اظهار کرد: اگر حوزه به این جایگاه رسید که قدر این فراشان را دانست، آنگاه آنها نیز فیض را از بالا می‌گیرند و به ما می‌رسانند و ما را یاری می‌کنند تا این راه را آسان‌تر طی کنیم. وقتی این راه را طی کردیم و عالم شدیم، آنگاه خداوند و فرشتگان بر ما صلوات خواهند فرستاد، چرا ما به این درجه نرسیم؟! چرا ما همتای فرشتگان نشویم؟!.

وی ادامه داد: خداوند به قلم و مسطورات قسم یاد کرد؛ چرا قلم و مسطورات ما از آن قِسمی نباشد که خدا به آنها قَسم یاد می‌کند؟ این شدنی است، از همین حوزه‌ها مردانی برخاستند که اینچنین بودند، چرا ما اینچنین نشویم؟.

این مفسر قرآن با اشاره به سوابق درخشان حوزه علمیه خراسان و با بیان اینکه این حوزه سوابق درخشان فراوانی دارد، توصیه کرد: مدیریت این حوزه علمیه در گام اول جلوی «نهال فروشی» را جداً بگیرد و با شناسایی استعدادهای راغی از آنها حمایت کند تا از حوزه و مسیر درس و تحقیق خارج نشوند.

نهال‌فروشی در حوزه ممنوع

وی با استفاده از تعبیر «نهال‌فروشی» نسبت به استعدادهایی که در حوزه علمیه تحصیل می‌­کنند، توضیح داد: نهال فروشی جزء بدترین کارهاست؛ یعنی اگر طلبه‌ای مستعد است باید مسیر خواجه نصیر را طی کند و افرادی را برای پاسخ به نیازهای جامعه و نظام تربیت کند، نه اینکه خودش در مسیری غیر از علم‌‌آموزی قرار بگیرد.

این مرجع تقلید افزود: تأمین مدرسان عالم برای سال‌های آینده وظیفه مهم مدیریت حوزه‌هاست تا به برکات شما اساتید و فضلا، زمینه «لِيُظْهِرَهُ عَلَى الدِّينِ كُلِّهِ» محقق شود.

آیت‌الله جوادی آملی با اشاره به تلاش سیدمرتضی و تربیت شاگردانی بزرگ، گفت: حوزه علمیه باید استعدادیابی کند تا محصولی مانند آنچه در حوزه علمیه نجف به ثمر نشسته، به بار بنشاند.

انتهای پیام/

منبع: حوزه