حجت‌الاسلام والمسلمین علیرضا صادق‌زاده، استاد دانشگاه تربیت مدرس در گفت‌وگو با خبرنگار پایگاه خبری – تحلیلی مفتاح_اندیشه، با تأکید بر امکان اسلامی‌سازی علوم تربیتی موجود خاطرنشان کرد: کار بسیار دشواریست، چون علوم تربیتی موجود در یک فضای تباینی و سکولار شکل گرفته است.

وی افزود: علوم تربیتی کنونی را نمی‌توانیم به شکل موجود پذیرفت، به همین دلیل باید آن را نقد اساسی و تحلیل کرد، سپس به دنبال ایجاد طرحی نو بود. ایجاد طرح نو برای علوم تربیتی همانند سایر علوم اجتماعی کار آسانی نیست، چرا که نه می‌توان تجربه جهانی درباره علوم تربیتی کنونی را رها کرد و نه می‌توان تنها به آن اکتفا کرد.

استاد دانشگاه تربیت مدرس با بیان این‌که علوم و معارف دینی نیز تنها راه رسیدن به علوم تربیتی نیستند، بیان داشت: تنها نمی‌توان به علوم دینی اتکاء کرد و گفت با علوم دینی موجود به سمت علوم تربیتی حرکت کنیم. بلکه باید به عقل، تجربه و خلاقیت فکری نیز تأکید کرد.

وی اضافه کرد: از تعالیم و علوم دینی باید به صورت یک منبع الهام بخش و تأثیرگذار استفاده کرد، از این‌رو کار بسیار پیچیده‌ای است. چون هم باید نسبت به علوم تربیتی جدید شناخت داشت و هم نسبت به تعالیم دینی و این کار سختی است.

حجت‌الاسلام والمسلمین صادق‌زاده درباره ضرورت حرکت به سمت علوم تربیتی اسلامی خاطرنشان کرد: وقتی مفروض ما این است که دین درباره تربیت سخنان مهمی دارد، باید در نظریه پردازی تربیتی نیز از دین بهره بگیریم.

وی ادامه داد: وقتی پذیرفته شد دین در مفروضات، اهداف، اصول و... تربیت سخن قابل توجهی دارد، نمی‌توان در نظریه‌پردازی برای تربیت که همان علوم تربیتی است، به آن مراجعه نکرد، این کار غیر عقلایی به شمار می‌آید. وقتی پذیرفته شد دین در بحث تربیت حرف دارد باید علوم تربیتی نیز حدالامکان رنگ و بوی اسلامی داشته باشند.

این استاد حوزه و دانشگاه با بیان این‌که در علوم تربیتی ضمن حفظ اصول کار علمی باید از دین بهره برد، یادآور شد: عقل حکم می‌کند فرد به دین درباره هر چیزی که حرف قابل توجهی دارد، مراجعه کند.

وی عنوان کرد: نسبت میان علوم تربیتی و دین نسبت معرفتی است، یعنی در عین حال که این دانش را بشری می‌دانیم، ولی از تعالیم دینی نیز به عنوان منبع معرفتی در جایی که ممکن است استفاده می‌کنیم. البته این منبع معرفتی بدین معنا نیست که شرط لازم و ضروری برای دانش تربیتی است و هر کس آن را نداشته باشد، دانش تربیتی ندارد بلکه شرط کمال است.

حجت‌الاسلام والمسلمین صادق‌زاده، با اشاره به وجود الگوی تباین در علوم تربیتی کنونی که اجازه حضور دین در آن را نمی‌دهد، تأکید کرد: باید به دنبال ساخت الگوی جدید باشیم وگرنه اگر بخواهیم براساس الگوی موجود حرکت کنیم، حذف و هضم می‌شویم.

وی ادامه داد: اگر بخواهیم براساس الگوی موجود حرکتی کنیم اصلاً اجازه نمی‌دهند سخنان ما شنیده شود، به همین دلیل نیازمند انقلاب علمی هستیم، انقلابی که بگوییم ما مسأله را به گونه‌ای دیگر می‌بینیم. با روش‌های کیفی نمی‌توان در الگوی تحقیقات کمی حرکت کرد.

این استاد حوزه و دانشگاه با تأکید بر این‌که نیازمند انقلاب روش شناختی هستیم، خاطرنشان کرد: برخی از ماها خیال می‌کنیم اسلامی‌سازی علوم تربیتی کار آسانی است و تنها دین را باید داخل چارچوب‌ها موجود قرار دهیم، در حالی که طرف مقابل با اصل حضور دین مشکل دارد و اصلاً اجازه حضور نمی‌دهد.

وی متولی اسلامی‌سازی علوم تربیتی را حوزه و دانشگاه برشمرد و اذعان داشت: حوزه باید در عرصه پیش نیازهای لازم ورود داشته و فهم تربیتی از دین که نظام تربیتی اسلام است را ارائه دهد. تفسیر تربیتی متون دینی و فقه تربیتی کار حوزه است ولی کار اصلی با دانشگاه است. دانشگاه باید ابداع داشته و هم الگوی موجود را بشکند و هم سخن جدیدی را با تکیه بر یافته‌های حوزه بزند، خودش به تنهایی نمی‌تواند کاری بکند، پیش نیاز را باید حوزه بدهد.

حجت‌الاسلام والمسلمین صادق‌زاده خاطرنشان کرد: باید میان حوزه و دانشگاه تعامل وجود داشته باشد. افرادی که می‌خواهند در عرصه علوم تربیتی اسلامی وارد شوند باید هر دو بخش حوزه و دانشگاه را بشناسند، ولی متأسفانه ما یا این طرف و یا آن طرف را می‌گیریم، به همین دلیل کار نتیجه نمی‌دهد.

وی اذعان داشت: افرادی باید با تشکیک و رد الگوی تباین به فکر تحلیل و نقد علوم تربیتی کنونی بوده و الگوی جدیدی ایجاد کنند که دین نیز در آن ورود داشته باشد و برای آن نظریه‌پردازی کنند، این موضوع نیازمند کار سخت و جهادی پیچیده است، چون در عین شناخت مسائل دینی نباید در آنجا غرق شد و ماند.

استاد دانشگاه گفت: این‌که انتظار داشته باشیم سخنان علوم انسانی و اجتماعی را علما بزنند، اشتباه است. یعنی نمی‌توانیم بگوییم علما باید دانش جامعه شناسی، اقتصاد و... را بگویند، اگر چنین دیدگاهی باشد باید دانشگاه را کنار گذاشت و بنده براساس شناختی که از حوزه و دانشگاه دارم، چنین دیدگاهی را قبول ندارم.

انتهای پیام/