به گزارش پایگاه خبری - تحلیلی مفتاح_اندیشه، آیت‌الله محسن اراکی، استاد سطح عالی حوزه علمیه، در ادامه مباحث دولت اسلامی به فقه نظام اقتصادی اسلام اشاره کرد و گفت: فقه نظام اقتصادی اسلام از ۵ بخش یعنی توزیع نخستین، تولید، توزیع ثانوی، مبادله و مصرف تشکیل می‌شود. توزیع نخستین در آغاز از دستیابی انسان به ثروت بحث می‌کند؛ یعنی انسان از منابع طبیعی و خدادادی از طریق کار، سرمایه به دست می‌آورد.

وی افزود: ثروت‌هایی که خداوند در طبیعت آفریده باید تبدیل به کالای مورد نیاز انسان شود؛ برای این تبدیل باید تولید صورت بگیرد؛ گاهی تولید کشاورزی و گاهی صنعتی و ... است. اولین بحث فقه اسلامی در بحث تولید، وجوب شرعی تولید برای افراد جامعه است؛ قرآن کریم در آیه ۶۱ هود «هُوَ أَنْشَأَكُمْ مِنَ الْأَرْضِ وَاسْتَعْمَرَكُمْ فِيهَا فَاسْتَغْفِرُوهُ ثُمَّ تُوبُوا إِلَيْهِ إِنَّ رَبِّي قَرِيبٌ مُجِيبٌ» فرمود او شما را آفرید و به آبادانی زمین فراخواند؛ یا «هُوَ الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ الْأَرْضَ ذَلُولًا فَامْشُوا فِي مَنَاكِبِهَا وَكُلُوا مِنْ رِزْقِهِ وَإِلَيْهِ النُّشُورُ ...(۱۵ ملک)، دلالت التزامی بر وجوب تولید دارد. همچنین روایات زیادی هم وارد شده که معصومین هم تولید داشتند و هم دیگران را تکلیف می‌کردند.

آیت‌الله اراکی بیان کرد: در روایت بیان شده که همه انبیاء تولیدگر، کشاورز و خیاط و ... بودند؛ در مورد حضرت داود نقل شده که خدا او را خطاب کرد که ای داود تو بنده صالحی هستی و من از همه چیز راضی هستم، جز یک چیز و آن اینکه تو خودت تولید نمی‌کنی و از بیت‌المال می‌خوری؛ گفته شده داود ۴۰ شبانه‌روز گریست و از خدا خواست تا فنی به او یاد دهد که در نهایت نرم شدن آهن را به او آموخت و دستور داد زره بسازد؛ ابزار دفاعی و نه برای هجوم.

تولید اجتماعی وجوب شرعی دارد

آیت‌الله اراکی بیان کرد: امام علی(ع) در مدت تصدی خلافت از بیت‌المال هیچ مقداری استفاده نکرد، بلکه از زمینی که در مدینه داشت ارتزاق می‌کردند؛ ایشان ۵۰۰ چاه به دست مبارکشان کندند و وقف کردند. بنابراین تولید نافع و مورد نیاز، وظیفه اجتماعی همه مردم است. مقدار تولید هم در حد رفع نیاز نیست، بلکه در حدی است که برتری جامعه اسلامی را نسبت به جوامع دیگر تأمین کند؛ که «الاسلام یعلوا و لا یعلی علیه»، «الاسلام یزید و لا ینقص» و ... مؤید آن است، یعنی برتری، شرط ایمان است.

استاد سطح عالی حوزه تصریح کرد: نیازمندی به دیگران هم در اسلام مذموم است، مؤمن نباید دستش را به سوی دیگری دراز کند؛ روایت است که پیامبر آن‌قدر اصحاب را از درخواست نهی فرمود که اگر چوبدستی کسی از روی مرکب زمین می‌افتاد، به دیگری نمی‌گفت به او بدهد؛ حتی بیان شده که پیامبر به افراد نومسلمان شرط می‌کرد تا شرط اسلامش این است که دست به دیگری دراز نکند؛ اگر نظامی در تکنولوژی و صنعت و کشاورزی وابسته باشد، اسلامی نیست، لذا دولت‌ها باید مردم را بسیج کنند تا جامعه نه در علم، تغذیه و ... وابسته نباشد.

جدایی دین از شئون زندگی جهالت است

آیت‌الله اراکی با بیان اینکه حتی اگر دست برتر را داشتیم، باز نباید تولید متوقف شود، اضافه کرد: در مسئله انرژی اتمی ما موظف هستیم آن را داشته باشیم و اجازه نداریم خودمان را در شرایطی قرار دهیم که خود را نیازمند به کشورهای دیگر بکنیم. برخی که می‌گویند اسلام کاری با زندگی انسان ندارد، جاهل هستند؛ کسانی که دستی بر آتش ندارند و با فقه و متون اسلامی آشنا نیستند، اظهار نظر می‌کنند و می‌گویند اسلام نباید در شئون مردم دخالت کند؛ تو کِه هستی که خدا و دین را محق برای دخالت نمی‌دانی، ولی آمریکا و استکبار و .. حق دارند برای مردم تعیین تکلیف و در شئون آنان دخالت کنند.

وی با اشاره به انگیزه‌های تولید در اسلام افزود: خودکفایی و بی‌نیازی، دستیابی به جایگاه اجتماعی، توسعه بر خویش و افراد تحت تکفل از جمله مشوق‌هاست؛ جامعه اسلامی باید مرفه باشد، نه اینکه فقط نیازش تأمین شود. در روایات تأکید شده که تولید، عقل اجتماعی را بالا می‌برد؛ فردی خدمت امام صادق(ع) رسید و به ایشان گفت که من سرمایه زیادی دارم و تا آخر عمر دارم و می‌خواهم کار نکنم؛ امام صادق(ع) فرمود اگر تولید و تجارت را رها کنی، عقلت کم خواهد شد.

اولویت در تولید

آیت‌الله اراکی با اشاره به اهداف اقتصادی تولید اجتماعی اضافه کرد: اگر سرمایه جامعه محدود است و می‌توان از آن برای تولید کالای بهتر و لازم‌تر استفاده کنیم، اجازه نداریم آن را در هر کالایی مانند آدامس و پفک و ... به کار ببریم. کسی تصور نکند اینها مسائل حاشیه‌ای است، بلکه اساس است؛ دولت و مجلس باید سرمایه جامعه را بسنجند؛ تا وقتی پوشاک لازم است، بر روی چیزهای دیگر سرمایه‌گذاری نکنند و متاسفانه برویم جوراب و لباس از ترکیه و ... بخریم. این نشان می‌دهد دستورات اسلام را جدی نگرفته‌ایم؛ یا نمی‌دانیم یا می‌دانیم و نمی‌خواهیم و تنبلی می‌کنیم که در هر صورت مسئولیت داریم.

وی افزود: براساس قرآن کریم و نظریه اقتصادی اسلام، درست است که پول افراد برای خود آنان است، ولی حق ندارند در هر راهی و هر طور که دوست دارند، خرج کنند؛ آیه فرموده که «وَلَا تُؤْتُوا السُّفَهَاءَ أَمْوَالَكُمُ الَّتِي جَعَلَ اللَّهُ لَكُمْ قِيَامًا وَارْزُقُوهُمْ فِيهَا وَاكْسُوهُمْ وَقُولُوا لَهُمْ قَوْلًا مَعْرُوفًا» یعنی مال سفها و یتیمان را تا زمانی که به سن لازم و عقل درست برسند، ندهید.

 بزرگترین سرقت تاریخ بشر

وی با بیان اینکه هر تولیدی، تولید نیست، اضافه کرد: تولید متضمن زیان و ضرر، هدردادن سرمایه و ... است. همچنین تولید وسائل زینتی طلا برای مردان و طلاکردن در و دیوار و .. ممنوع است؛ عمده مشکلات نظام سرمایه‌داری این است که پول، پشتوانه طلا و نقره ندارد، بلکه اعتباری و پفی و توخالی است، پف قدرتمندان سیاسی است و چون پول سیاسی است، تا آمریکا تشر بزند، ارزش پول سقوط می‌کند و تورم درست می‌شود؛ آمریکا کاغذ به مردم دنیا می‌دهد و ثروت همه آنها را می‌گیرد که بزرگترین سرقت تاریخ بشر همین سرقت آمریکا از طریق توزیع دلار بدون پشتوانه و ساختگی آمریکا رخ می‌دهد.

به کسانی که می‌خواهند دولت آینده را تشکیل دهند، توصیه می‌کنیم اگر عرضه کار ندارید تا اقتصاد اسلامی را پیاده کرده و پول را به ارزش واقعی برگردانید، وارد میدان نشوید. باید کسانی وارد کارزار شوند که شجاعت ایجاد تحول داشته باشند و مهمترین تحولی که وظیفه دولتمردان آینده است، تحول اقتصادی است و راه آن این است که بافت جدایی از نظام بین‌الملل داشته باشیم و اقتصاد اسلامی را ایجاد کنیم دراین صورت دیگران به ما وابسته خواهند شد و دست برتر اقتصادی را خواهیم داشت.

آیت‌الله اراکی با بیان اینکه ضرب سکه هیچ نقشی در اقتصاد و تولید ما ندارد و بدترین کاری است که در کشور صورت می‌گیرد، افزود: چرا وقتی هیچ نقشی ندارد، اینقدر تولید می‌شود، این همان است که خدا در آیه ۹ توبه «وَالَّذِينَ يَكْنِزُونَ الذَّهَبَ وَالْفِضَّةَ وَلَا يُنْفِقُونَهَا فِي سَبِيلِ اللَّهِ فَبَشِّرْهُمْ بِعَذَابٍ أَلِيمٍ» بشارت به عذاب الیم داد؛ ما خودمان دیگران را ترغیب به ذخیره طلا و نقره می‌کنیم که یا ذخیره می‌شود یا مهر بانوان خواهد شد. اگر پول، حقیقی شد، در این صورت زکات و خمس به تنهایی و بدون نیاز به مالیات هم کفاف جامعه را خواهد داد.

انتهای پیام/