نشست علمی «تدریس دروس خارج؛ کفایت ها و کمبودها» روز یکشنبه 23 اردیبهشت ماه سال جاری به همت بنیاد پژوهش های اسلامی آستان قدس رضوی و با همکاری انجمن فقه و حقوق اسلامی حوزه علمیه قم در سالن همایش های انجمن علمی حوزه برگزار شد.

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری – تحلیلی مفتاح_اندیشه، در این نشست آیت الله سید میرتقی حسینی گرگانی مؤلف کتاب «چگونگی تدریس دروس خارج» و حجت الاسلام دکتر محمدجواد ارسطا استاد حوزه و دانشگاه به ایراد سخن پرداختند.

آیت‌الله حسینی گرگانی در خصوص فلسفه پیدایش این کتاب گفت: زمانی که در جامعه المصطفی تدریس داشتم از بنده خواسته شد که روش‌ها و سبک تدریس، تعلیم و تعلم را برای دانش‌پژوهانی که در کلاسم بودند، تشریح کنم. به همین دلیل مباحث مطرح شده را نوشتم و سپس به صورت یک کتاب آماده کردم.

وی اضافه کرد: در این کتاب به برخی از روش‌ها و مکتب‌ها به ویژه مکتب و روش آیت‌الله العظمی بروجردی به ‌عنوان پرچم‌دار مکتب قم پرداخته ‌شد. در این کتاب عنوان شد که آقای بروجردی همواره به مبانی قدما رجوع کرده و در این مورد اجماع و شهرت قدما را حجت می‌دانستند.

آیت الله حسینی گرگانی، پرچم‌دار مکتب نجف را آیت الله العظمی خوئی دانست و بیان داشت: شیوه و سبک ایشان فرمولی بود، یعنی در نبود آیات و روایات به اصول عملیه مراجعه می کردند.

وی در ادامه سخنان خود به تشریح درس خارج پرداخت و تصریح کرد: درس خارج به معنای درس افرادی است که می‌خواهند به درجه اجتهاد برسند و در این صورت تعلیم و تربیت در صورتی مؤثر خواهد بود که استاد علاوه بر تدریس، روش فکر کردن را نیز به شاگرد بیاموزد.

مؤلف کتاب «چگونگی تدریس دروس خارج» درباره ویژگی‌های کتاب نیز اذعان داشت: تعاریف متعددی از روش‌های تعلیم و تعلم و روش‌های آن در کتاب ارائه ‌شده و حتی به برخی از آرای اروپاییان نیز اشاره شد. در این کتاب افزون بر الگوهای تدریس آیت‌الله العظمی بروجردی، سبک‌های تدریس امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری نیز درج ‌شد.

در ادامه این نشست علمی دکتر محمدجواد ارسطا به تشریح چهار مؤلفه در تدریس دروس خارج پرداخت و گفت: قرآن باید در دروس خارج نقش محوری داشته باشد. متأسفانه نقش محوری قرآن در دروس خارج کمتر مورد توجه قرار گرفته و شایسته است فقیه در ابتدای امر به قرآن مراجعه نماید.

وی لزوم توجه جدی دروس خارج به جنبه‌ی اجتماعی فقه را به ‌عنوان دومین ملاحظه مطرح و در این باره اظهار کرد: برای نمونه بسیاری معتقدند تلقیح نطفه‌ اجنبی به اجنبیه به ‌خودی‌ خود دلیلی بر منع ندارد. البته برخی توجه خوبی به این مسأله داشته و گفته‌اند اگر این را جائز بدانیم آیا می‌توانیم لوازمش را هم بپذیریم؟ اگر نطفه‌ شخصی با مادرش تلقیح شود چه می‌شود؟ آیا اختلال نظام خانواده پیش نخواهد آمد؟ به همین دلیل شایسته است جنبه‌های اجتماعی مسائل فقهی نیز مورد عنایت قرار گیرد.

دکتر ارسطا افزود: سومین ملاحظه تدریس دروس خارج ملاحظه کردن قواعدی است که در کلام علمای اخیر رواج پیدا کرده است. به ‌عنوان ‌مثال مذاق شریعت که در کلام صاحب جواهر دیده می‌شود به چه معنا و دارای چه عناصری است؟ لازم است به این نکته نیز توجه لازم گردد.

وی آخرین نکته در تدریس دروس خارج را جنبه پژوهشی آن عنوان داشت و گفت: در درس‌های خارج سزاوار است جنبه‌ پژوهشی درس‌ها تقویت شود. استاد می‌تواند طلبه‌ها را ارجاع دهد که مثلاً تاریخچه‌ مسأله را بررسی کنند، در این راستا فقهای پیشین چه نظری داشته اند و  آیا از مسائل مستحدثه است یا خیر.

حجت‌الاسلام ارسطا در پایان یادآور شد: البته غلبه یادداشت کردن طلبه‌ها هنگام تدریس دروس خارج مطلوب نیست، زیرا باعث می‌شود که از تأمل کردن بر مباحث استاد غافل بمانند.

گفتنی است؛ کتاب چگونگی تدریس دروس خارج نوشته آیت‌الله سید میرتقی حسینی گرگانی در چهار فصل سبک‌ها، روش‌ها و الگوهای آموزشی دروس خارج را معرفی کرد.

انتهای پیام/