والدین بهترین الگوها برای کودکان هستند و چه انتظاری است که آن ها بی نظم باشند ولی کودکانشان با نظم باشند؟ الگودهی نیز باید به صورت رفتاری، کلامی و بصری باشد یعنی کودک در رفتار، کلام و نگاه به والدین نظم را فراگیرد.

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری – تحلیلی مفتاح_اندیشه، حجت الاسلام والمسلمین سید علیرضا تراشیون، کارشناس مسائل کودک چهارشنبه 21 شهریورماه در دوره تربیت کودک که از سوی دبیرخانه مفتاح_اندیشه برگزار شد، تربیت را به دو نوع ایجابی و سلبی تقسیم کرد و اظهار داشت: در تربیت ایجابی باید ویژگی هایی مانند شجاعت، راستگویی و... در کودکان و دانش آموزان ایجاد شود. در تربیت سلبی نیز باید تلاش شود ویژگی های ضد تربیتی مانند دروغگویی، تنبلی، آسیب دیدگی های جنسی و... از بین برود.

وی افزود: در تربیت تنها تصور این نباشد کودک فضائل را فراگیرد بلکه بخشی از تربیت به این است که او رذائل را یاد نگیرد. یعنی تنها به کودک یاد ندهیم که راستگو باشد بلکه به او یاد دهیم که دروغگو هم نباشد.

10 راهکار برای کاهش نظم گریزی کودکان

حجت الاسلام والمسلمین تراشیون در ادامه سخنان خود، موضوع نظم گریزی کودکان را مورد کنکاش قرار داد و اذعان داشت: انسان ها اصولاً نظم گریزند تا نظم پذیر به همین دلیل می بینیم افزون بر کودکان، بزرگسالان نیز به سبب مسائلی مانند منفعت شخصی و... بیشتر به نظم گریزی علاقه مندند. نظم پذیری هر چند کار خوبی است ولی فراگیری آن سخت است به همین دلیل برای رسیدن به نظم پذیری باید براساس یک فرآیندی عمل کرد.

وی تأکید کرد: نظم گریزی نه تنها یکی از پر دغدغه ترین موضوعات تربیت است بلکه یکی از پر دغدغه ترین موضوعات بشر است به همین دلیل هر روز قانون و قاعده خاصی ایجاد می شود تا افراد را نظم پذیر کنند.

کارشناس مسائل کودک، با اشاره به این که همیشه پشت سر بی نظمی یک دلیل و توجیهی وجود دارد، از بین بردن بی نظمی در کودکان را غیر ممکن دانست و بر این موضوع تأکید کرد که برای کاهش نظم گریزی باید برنامه داشت.

وی گفت: برنامه همواره با بایدهایی همراه است. برای برنامه ریزی درباره نظم پذیری کودکان نیز افراد باید به بایدها توجه کنند که شامل 10 مورد می شود. نخست، توان کودک دیده شود. این توان شامل توان فکری، جسمی و سازماندهی کردن می شود. برای نمونه اشتباه است به کودک گفته شود هر چه را ریختی باید جمع کنی. چون او شاید توان جسمی جمع کردن وسایل را داشته باشد ولی توان فکری و سازماندهی آن ها را ندارد.

تکثر اسباب بازی ظلم تربیتی است نه لطف به کودک

حجت الاسلام والمسلمین دومین مورد برای کاهش نظم گریزی کودکان را برنامه پیشگیرانه دانست و خاطرنشان ساخت: قراردادن امکانات زیاد در اختیار کودک بستر بی نظمی را فراهم می کند. برای نمونه والدین خیال می کنند تکثر اسباب بازی لطف در حق کودک است در حالی که این کار ظلم تربیتی به شمار می آید. چون تمرکز کودک را کاهش داده و او را به سمت بی نظمی سوق می دهد.

وی ادامه داد: وقتی تعداد اسباب بازی های کودک زیاد باشد او سعی می کند با همه آن ها بازی کند ولی سریع خسته شده و آن ها را رها می کند. با این کار نه تنها اسباب بازی ها را بهم می ریزد بلکه تمرکز بازی هم پیدا نمی کند چون هر دقیقه سراغ یک اسباب بازی می رود به همین دلیل می گویند برای کودکان تا 7 سالگی بهتر است 3 الی 4 نوع اسباب بازی مرتبت با یک دیگر وجود داشته باشد.

غر زدن والدین کودک را به سمت بی نظمی سوق می دهد

این استاد حوزه بیان داشت: سومین مورد الگودهی مناسب است. والدین بهترین الگوها برای کودکان هستند و چه انتظاری است که آن ها بی نظم باشند ولی کودکانشان با نظم باشند؟ نظم را هم تنها در تمیز کردن خانه پیش از آمدن مهمان ندانیم. حتی غر زدن والدین نسبت به کارهای دیگر کودک را به سمت بی نظمی می کشاند. همین که زن به شوهرش بگوید «یک بار شد سر موقع بیایی» یا شوهر به همسرش بگوید «چرا غذا نگذاشتی» کودک را به بی نظمی تشویق می کند چون او می بیند که والدین خود بی نظم هستند. الگودهی نیز باید به صورت رفتاری، کلامی و بصری باشد یعنی کودک در رفتار، کلام و نگاه به والدین نظم را فراگیرد.

وی اضافه کرد: بیان داستان چهارمین مورد برای کاهش نظم گریزی کودکان است. در بیان داستان نیز به این موضوع توجه شود که شخصیت اصلی داستان فرد مثبتی باشد نه این که شخصیت اصلی را حسن کچل، دختر شلخته، پسر بی نظم و... قرار دهیم و انتظار داشته باشیم که کودک از آن داستان تأثیرپذیرفته و فرد نظم پذیری باشد.

حجت الاسلام والمسلمین تراشیون، با بیان این که فراهم آوردن بستر سازی نظم پنجمین موضوع برای کاهش نظم گریزی کودکان است، گفت: منظور این است که پیش زمینه های نظم را برای کودک فراهم کرد. چگونه ممکن است خانواده‌، کودک را ساعت 12 شب بخواباند و انتظار داشته باشد او صبح به راحتی از خواب برخواسته و به مدرسه برود؟

وی افزود: توجه به نیازهای به هنگام ششمین مورد در کاهش نظم گریزی کودکان است. چون در تربیت توجه به نیازهای زیستی مقدمه‌ا‌ی برای نیازهای فرازیستی است. منظور از نیازهای زیستی شامل خوردن، خوابیدن و... می شود. نیازهای فرازیستی محبت کردن، دوست داشتن، نظم پذیری و... است. برای نمونه وقتی کودک از مدرسه می آید مادر او را تهدید نکند تا کیف و دفترت را جمع نکردی از ناهار خبری نیست. بلکه باید نخست به نیازهای زیستی او توجه کند یعنی ناهار او را بدهد سپس به او بگوید کیف و دفترت را جمع کن. خود آقایان هم همین گونه هستند به همین دلیل کارشناسان می گویند وقتی آقا از سر کار می آید خانم 40 الی 45 دقیقه به او کاری نداشته باشد و نیازهای زیستی او همانند خوردن، آشامیدن و... را فراهم کند سپس مشاهده خواهد کرد که آقا پس از این مدت چقدر منطقی تر و مهربان تر برخورد می کند. در حالی که متأسفانه بسیاری از خانم ها برعکس این موضوع عمل می کنند.

تنبه جالب آیت الله حائری شیرازی توسط مادرش

کارشناس مسائل کودک، هفتمین مورد را این بیان کرد که تهدید را نباید ابزاری برای نظم پذیری کودکان قرار داد و تصریح کرد: برای نمونه مادر نباید کودک را از این بترساند که اگر اتاقت را بهم ریختی باید ظرف ها را بشوری و... چون نتیجه عکس می دهد و کودک لجبازی می کند. مرحوم آیت الله حائری شیرازی می گفت «وقتی ما در کودکی مادرمان را اذیت می کردیم ایشان می گفت: حق ندارید امروز در کارها به من کمک کنید. وقتی مادرمان این حرف را می زد ما خجالت زده شده و اذیت نمی کردیم.»

اختلالات کودکان را باید جدی گرفت

هشتمین موردی که حجت الاسلام والمسلمین تراشیون درباره کاهش نظم گریزی کودکان مطرح کرد ایجاد خاطره خوش از نظم برشمرد و گفت: اگر بخواهیم کار در متربی نهادینه شود باید تداعی کننده مثبت باشد. چون در تربیت وقتی همراهی بیشتر است که نخست، ذهنیت متربی نسبت به مربی مثبت باشد. ثانیاً، نگرش نسبت به فعالیت ارتقاء دهنده تربیت مثبت باشد(خاطره سازی خوبی صورت گرفته باشد.) برای نمونه بهتر است مادر تمیز کردن اتاق کودک را به یک مسابقه تبدیل کند و در اثنای کار با کودک خود شوخی کرده و او را بخنداند.

وی نهمین مورد برای کاهش نظم گریزی کودکان را کار مشارکتی عنوان کرد و نتیجه مشارکت را انگیزه سازی دانست، و اضافه کرد: مشارکت همراهی کودک را بیشتر می کند. حتی وقتی شوهر به زن خود هم کمک می کند می بینیم که زن خوشحال شده و در او انگیزه ایجاد می شود.

حجت الاسلام تراشیون، دهمین مورد برای کاهش نظم گریزی کودکان را اصلاح اختلالات کودکان بیان کرد و اظهار داشت: 9 مورد قبلی را والدین و مربیان می توانند انجام دهند ولی مورد دهم را حتما باید به روانشناس و متخصص مراجعه کنند. نباید به جنگ نشانه ها رفت بله باید به دنبال اصلاح ریشه ها بود.

علائم بیش فعالی و راهکار کنترل آن

از دیدگاه وی یکی از اختلالات کودکان، بیش فعالی است و معتقد است بسیاری از والدین و مربیان این اختلال را نشناخته، به همین دلیل برخورد مناسبی با کودک ندارند. در حالی که همین عدم شناخت مشکلات فراوانی را به وجود می آورد.

کارشناس مسائل کودک، اختلال عدم تمرکز و توجه(این ور و آن ور رفتن ذهن) و تکانه های رفتاری را از نشانه های بیش فعالی برشمرد و اذعان داشت: گاهی تنها یکی از نشانه های بیش فعالی در کودک است و گاهی هر دو نشانه در او بروز می کند. در مورد اول(اختلال عدم تمرکز و توجه) مدام ذهن کودک این ور و آن ور می رود و به موضوعات مختلف فکر می کند، یعنی تمرکز کافی درباره یک مسأله را ندارد. در مورد دوم(تکانه های رفتاری) کودک همزمان چندین کار را انجام می دهد ولی هیچ کدام را به پایان نمی رساند. برای نمونه وقتی مشغول نقاشی می شود دوتا خط می کشد و نقاشی را رها کرده و به سراغ یخچال می رود. سپس می آید دوباره دوتا خط کشیده و به سراغ توپ بازی می رود و... .

وی اضافه کرد: البته میان بیش فعالی و جنب و جوش تفاوت وجود دارد. ذات کودک این است که جنب و جوش داشته باشد و آن را نباید به پای بیش فعالی نوشت. برای نمونه اگر به کودکی بگویی برو و از فلان اتاق چیزی را بیاور دوست دارد بدو بدو برود و بیاید، این ایرادی ندارد. ولی اصولاً کودکی که بیش فعال است اگر به او بگویی از فلان اتاق فلان چیز را بیاور بدو بدو می رود ولی موقع رفتن و آمدن کارهای دیگر نیز انجام می دهد برای نمونه از این اتاق به آن اتاق می رود، دور ستون یا مبل می چرخد، اگر توپ پیش پایش باشد چند ضربه به آن می زند و... یعنی همزمان چندین کار را انجام می دهد.

انتهای پیام/