چهره ماندگار فلسفه گفت: هر تجربه علمی، هر اندازه نیرومند باشد، بخشی از جهان را می شناسد. به اندازه ای که تجربه کرده نظر می دهد. انسان به کمتر از شناختن همه جهان رضایت نمی دهد.

به گزارش پایگاه خبری - تحلیلی مفتاح_اندیشه؛ غلامحسین ابراهیمی دینانی، عضو انجمن حکمت و فلسفه ایران و چهره ماندگار فلسفه در برنامه معرفت که از شبکه چهار سیما پخش می شود، اظهار داشت: غریزه اشتباه نمی کند ولی علم که از غریزه بالاتر است، دچار اشتباه می شود. این خودش یک نکته است. شناخت یعنی شما جهان را می شناسید. یعنی شما از درون خودت به بیرون نگاه می کنی. با چشم می بینی. با حواس ۵ گانه با بیرون تماس می گیری.

وی گفت: آیا علم ما به جهان خارج به این حواس ۵ گانه خلاصه می شود؟ اگر این پنج پنجره به روی جهان بسته بود چیزی از جهان نمی فهمیدیم. وقتی ما چیزی را می بینیم مفهوم آن را نمی بینیم. مفهوم را ذهن می سازد. ذهن آدمی از این پنج پنجره دریافت می کند و بر آنچه دریافت می کند مفهوم می سازد. حواس فقط دریافت می کنند. آیا مفهوم گسترده است یا فقط آنچه که می بینی؟ با ساختن مفهوم دریافت های حسی شما گسترش پیدا می کند. هر مفهومی گسترده است. کلیات زیاد هستند. گاهی ممکن است کلی افراد زیادی داشته باشد گاهی هم ممکن است یک فرد را شامل شود.

عضو انجمن حکمت فلسفه ایران بیان کرد: مفهوم واجب الوجود یک مصداق بیشتر ندارد و آن هم تبارک و تعالی است. گاهی ممکن است یک کلی فرد نداشته باشد. اجتماع نقیضین مفهوم است. در خارج مصداق ندارد. مفهوم محال، کلی است ولی مصداق ندارد. پس مفهوم می تواند افراد بی نهایت داشته باشد، می تواند یک فرد داشته باشد و می تواند مفهومش مصداق نداشته باشد. محالات مصداق ندارند. نیستی مفهوم است ولی مصداق ندارد.

این استاد دانشگاه گفت: آیا کلی یک واقعیت نفس الامر واقعی است یا ذهن فقط آن را می سازد؟ کلی، اقسام دارد. کلی واجب، کلی محال، کلی منطقی، کلی طبیعی، کلی عقلی. درک کلی مخصوص انسان است. تنها موجودی که در این جهان ادراک کلی دارد، انسان است. اگر انسان کلی را درک نمی کرد، علوم پیشرفت نمی کرد.

چهره ماندگار فلسفه ادامه داد: ما جهان را با برهان می شناسیم. حس، مفهوم تشکیل می دهد. از مفهوم به کلی می رسد. امروز در قرن ۲۱ پیشرفت علوم شگفت انگیز است. علوم از تجربه به دست می آید. اگر تجربه های آزمایشگاهی نبود، این علوم پیش نمی رفت. علم با این همه پیشرفتی که دارد، یک جاهایی سرگردان می شود. آیا چیزی که از طریق تجربه های علمی جهان امروز را می شناسد، بخشی از جهان را می شناسد یا همه جهان را می شناسد؟ هر تجربه علمی، هر اندازه نیرومند باشد، بخشی از جهان را می شناسد. به اندازه ای که تجربه کرده نظر می دهد. آیا انسان با شناختن بخشی از جهان خرسند می شود؟ انسان به کمتر از شناختن همه جهان رضایت نمی دهد، این خصلت آدمی است.

عضو انجمن حکمت فلسفه ایران افزود: استعداد فهمیدن همه چیز در آدمی است، اما به اندازه ای که کوشش کند می فهمد. بالقوه استعداد فهمیدن همه چیز را دارد، اما بالفعل نه. دانشمندان هنوز با پیشرفت های همه علوم، بخشی از جهان را می دانند.

وی گفت: معرفت یعنی شناخت حضوری، یعنی شناخت شهودی علم، یعنی مفاهیم، یعنی با مفاهیم به مقام حضور می رویم. وقتی انسان می تواند به فهم درست جهان دست پیدا کند که همه علوم با هم هماهنگ باشد. متأسفانه علوم با هم هماهنگ نیستند. نوع نگاهشان به جهان با هم متفاوت است. اگر بشود یک هماهنگی بین همه علوم برقرار شود، که بسیار هم بعید می دانم، امید به اینکه ما جهان را بشناسیم، هست.

این استاد دانشگاه در پایان خاطرنشان کرد: علوم فطری در همه آدم ها یکسان است. مثلاً ۲+۲ می شود ۴. همه آدم ها این را می دانند. همه می دانند که کل، بزرگتر از جزء است. همه آدم ها می دانند که اجتماع نقیضین محال است. این علم مطبوع است. اینها اصول اولیه آگاهی بشر است. انسان بر اساس آگاهی هایی که اسمش را علم مطبوع می گذاریم و از مصنوعاتی که در زندگی از حواس ۵ گانه در ذهن آدمی می آید، با آن مطبوعات هماهنگ می شود، شما می توانی از علم مطبوع و از علم مصنوع استنتاج کنی، اینجاست که می گوئیم انسان منطقی است. قدرت استنباط و استدلال دارد. یعنی می توانی از دیده ها و شنیده های خود استنباط کنی و عالم را بیشتر بفهمی.

انتهای پیام/

منبع: مهر