به گزارش پایگاه خبری - تحلیلی مفتاح_اندیشه، آیت الله ابوالقاسم علیدوست عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، در نشست اول از سلسله نشست‌های علمی ظرفیت شناسی فقه در مواجهه با مسائل نوپدید، با موضوع «جایگاه شناسی فقه در منظومه علوم اسلامی» که روز دوشنبه 6 اسفند در مدرسه حقانی برگزار شد، با اشاره به روایتی از امام صادق(ع) اظهار داشت: به تعبیر حضرت، اگر يک حديث درباره حلال و حرام كه از شخصى راستگو فرا بگيرید، بهتر از دنيا و زر و سيم‌هاى آن است.

استاد درس خارج حوزه علمیه قم با اشاره به عنوان ظرفیت شناسی فقه در مواجهه با مسائل نوپدید بیان کرد: در رابطه با این نشست که به جایگاه شناسی فقه در علوم اسلامی اختصاص یافته است، مقاله‌ای راجع به ظرفیت‌ شناسی فقه نوشته‌ام که مسلما برای کسانی که به تدریج وارد دروس فقه می‌شوند و قصد تلاش در این زمینه را دارند، می‌تواند با ایجاد یک گفتمان، رویکرد و نگاه همراه باشد.

وی با بیان اینکه در عنوان عام نشست، یک پیش انگاره و پیش فرض مسلم گرفته شده است که فقه ما از ظرفیت برخوردار است، گفت: وقتی ظرفیت‌شناسی فقه گفته می‌شود، یعنی فقه ما این ظرفیت را دارد که با مسائل نوپدید و مستحدثه مواجهه موفق داشته باشد.

آیت الله علیدوست ادامه داد: مواجهه باید موفق باشد، زیرا صرف مواجهه و پاسخ دادن بدون این که حکایت از یک سیستم یا نظم داشته یا کارآمد باشد، منظور نیست، بلکه مواجهه کارآمد و موفق مورد نظر است.

وی در ادامه به معنای فقه و ضرورت تأمل بر آن اشاره و مطرح کرد: زمانی که جایگاه شناسی فقه گفته می‌شود، منظور از جایگاه شناسی، موقعیت فقه و منظور از منظومه علوم اسلامی این است که فقه در مجموعه علوم یعنی کلام، تفسیر، اصول فقه، تاریخ و ادبیات چه جایگاهی دارد، اما منظور از کلمه فقه باید مقداری توضیح داده شود.

استاد درس خارج حوزه علمیه قم با اشاره به اینکه خیلی اوقات در نصوص دینی ما، فقه به معنای فهم با عنایت و تدبر به کار می‌رود، گفت: دو معنا برای فهم وجود دارد؛ فهم با تدبر و بدون تدبر.

وی ادامه داد: ممکن است کسی نظر یک مجتهد یا روایتی را حفظ کند که این فهم است، اما فقه نیست و اگر روایت یا فتوایی را با تدبر فهمید، مثل اینکه به دنبال سند آن رفت یا روایت را تحلیل و تدبر کرد، فقه می‌شود، بنابراین به هر فهمنده‌ای فقیه اطلاق نمی‌شود، بلکه به کسی که با تدبر و اندیشه به مطلبی دست پیدا کند، فقیه گفته می‌شود.

آیت الله علیدوست با اشاره به آیه 122 سوره توبه بیان کرد: ما در آیات و روایات به فقه [به معنای عام] یعنی فهم با تدبر دعوت شده‌ایم، در سوره توبه هم لیفهموا گفته نشده، بلکه «ليتفقهوا في الدين» آمده است، در روایات نیز تعبیر فقیه به معنای فهم با تأمل زیاد به کار رفته است و سیلی از روایات وجود دارد که ما را نه فقط به فهم بلکه به فقه دعوت می‌کند.

وی اضافه کرد: در معنای دوم فقه، یک دانش در مقابل اصول فقه، شیمی، فیزیک و ریاضیات است که علم فقه مورد نظر است، گاهی هم لفظ علم آورده نمی‌شود، مانند اینکه گاهی علم نحو و گاهی نحو گفته می‌شود، اما مراد دانش است.

استاد درس خارج حوزه علمیه قم افزود: این جایگاه شناسی فقه در منظومه علوم اسلامی می‌تواند به معنای این دانش باشد که معمولا از خواندن شرح لمعه یا کتابی کنار آن آغاز می‌شود.

انتهای پیام/

منبع: وسائل