حجت‌الاسلام والمسلمین غلامرضا پیوندی، مدیر گروه فقه و حقوق پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار پایگاه خبری – تحلیلی مفتاح_اندیشه، درباره تخصصی شدن فقه بیان داشت: درباره تخصصی شدن باید نگاه کلی داشت.

وی افزود: بنده معتقدم منظور از تخصصی شدن فقه در حقیقت تخصصی شدن حوزه است، یعنی مباحثی که در حوزه تدریس و تحصیل می‌شوند به صورت تخصصی مطرح شوند.

حجت‌الاسلام والمسلمین پیوندی با ابراز خشنودی از وجود مراکز تخصصی در حوزه عنوان کرد: افزون‌بر این‌که باید به دنبال تخصصی شدن فقه آن هم در ابواب مختلف مانند معاملات، حقوق و قضاء  و... باشیم، باید مباحث حوزه و علوم اسلامی مانند کلام، تفسیر و... نیز به سمت تخصصی شدن حرکت کنند.

وی یادآور شد: البته بحث تخصصی شدن حوزه از سال‌های گذشته مطرح بوده و اکنون نیز در شورای عالی حوزه مطرح است. این موضوع موافقان و مخالفانی هم دارد. با این وجود معتقدم منظور رهبر معظم انقلاب از تخصصی شدن فقه این است که نه تنها علم و دانش فقه تخصصی شود، بلکه ایشان کلان حوزه را مطرح کرده‌اند.

این استاد حوزه با بیان این‌که تخصصی شدن امر مطلوبی است، ولی همانگونه که مقام معظم رهبری فرمودند باید محاسن این کار را در نظر گرفت و مراقب باشیم معایب آن دامن گیر ما نشود، به بیان برخی از معایب تخصصی شدن پرداخت.

وی افزود: مهم‌ترین عیب تخصصی شدن فقه این است؛ ممکن است کسانی که در حوزه تحصیل می‌کنند دچار تخصصی‌زدگی مفرط شده و به رسالت اصلی خود یعنی فراگیری کامل علوم دینی که وظیفه حداقلی یک طلبه و روحانی است، توجه کافی نداشته و به این جهت از رسالت حوزه که بسیار مهم و حیاتی است، لطمه وارد شود. یک روحانی باید با کلیت دین که از سه بخش اعتقادات، اخلاقیات و احکام و مقررات است در حد یک کارشناس آشنایی داشته باشد و پاسخگوی مخاطبین خود باشد.

حجت‌الاسلام والمسلمین پیوندی تأکید کرد: در تخصصی شدن نباید به رسالت اصلی حوزه در مباحث فقهی، اصولی، اعتقادی، کلامی، تفسیری و... لطمه برسد. نباید به سبب این‌که موضوعات باید تخصصی فراگرفته و به مخاطبان ارائه شود، جنبه عمومی رسالت اصلی حوزویان که بسیار مهم است، دچار مخاطره شود. چون تجربه ثابت کرده است یک تخصص خاص در مباحث علوم دینی نمی‌تواند خیلی مثمر ثمر باشد.

مدیر گروه فقه و حقوق پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی خاطرنشان کرد: نگرانی دیگر در تخصصی شدن این است اجتهاد رایج دچار لطمه شود. راهکار این است که روحانی تحصیل کرده در علوم حوزوی در حوزه‌‌ی باورها، احکام و اخلاق اطلاعات کاملی داشته باشد. البته عده‌ای به بحث اجتهاد در حوزه فقه و اصول در حد بالا تلاش و کوشش کنند. یکی از شرایط کلیدی و مهم در بحث اجتهاد آگاهی از کلیت شریعت اسلام و مجموعه به پیوسته آن و هم اهداف و مقاصد کلی شارع مقدس است.

وی ادامه داد: موضوع دیگر این‌که باید برای مشخص کردن مقطع زمانی ورود طلاب به عرصه تخصصی شدن کار کارشناسی و دقیقی صورت گیرد.

مدیر گروه فقه و حقوق پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی ضمن تأکید بر ضرورت تخصصی شدن، درباره محاسن این کار نیز اظهار کرد: تخصصی شدن بالاتر از حُسن، ضرورت است. چون علوم بسیار گسترش یافته و یک انسان نمی‌تواند همه را فراگیرد.

وی افزود: به تعبیر برخی از بزرگان دوران علامه شدن سپری شده است. چون علوم ریز و جزئی شده‌اند. به همین دلیل ضروریست حوزه در زمینه‌های مختلف مانند علوم اجتماعی، کلام، اقتصاد، حقوق و... به پرورش نیرو بپردازد.

حجت‌الاسلام والمسلمین پیوندی اذعان داشت: نباید از تخصصی شدن بترسیم، بلکه برنامه‌ریزی دقیق داشته باشیم تا از محاسن آن استفاده کنیم. چون یک ضرورت لامحاله برای حوزه است. البته این موضوع در حوزه درک شده ولی باید متوجه آسیب‌ها نیز باشیم.

وی یادآور شد: آسیب‌ها را می‌توان با برنامه‌ریزی دقیق از بین برد؛ برنامه‌ریزی دقیقی که با فکر و مطالعه باشد. همچنین در این‌باره نباید عجله کنیم.

انتهای پیام/