به گزارش خبرنگار پایگاه خبری - تحلیلی مفتاح_اندیشه، نشست «نقش و جایگاه اساتید در تبیین هویت معنوی حوزه علمیه» به همت معاونت پژوهش حوزه علمیه خراسان در مدرسه علمیه عالی نواب برگزار شد.

در این نشست آیات مهدی مروارید و ابوالقاسم علیدوست از اساتید دروس خارج حوزه‌های علمیه خراسان و قم به تبیین مباحث نظری، علمی و تخصصی پیرامون ظرفیت نقش و جایگاه اساتید برای ایجاد فضای معنوی در حوزه علمیه پرداختند.

آیت‌الله مروارید در سخنانی ضمن بیان این نکته که نقش حوزه‌ها نقش تبلیغ رسالات الله است، گفت: ادامه رسالت انبیا و بقای شریعت پیامبر(ص) و اهل‌بیت(ع) به برکت بقاء حوزه‌هاست.

وی ادامه داد: حتی در زمان خود رسول الله(ص) جمعی با عنوان فقها و اهل تفقه در دین محل مراجعه مردم برای پاسخگویی به سئوالات در زمینه‌های مختلف بوده‌اند. از زمان پیامبر(ص) این اساس چیده شده زیرا همه نمی‌رسیدند به نزد ایشان بروند. همین رشته در زمان ائمه اطهار(ع) ادامه پیدا کرد و جمعی به عنوان فقها مطرح بودند.

استاد درس خارج حوزه علمیه خراسان تصریح کرد: در حدیثی از پیامبر(ص) می‌خوانیم «الفقها امناء الرسل ما لم یدخلوا فی الدنیا؛ فقها امانتداران رسالت هستند مادامی که در دنیا داخل نشده باشند.» اگر فقها اهل دنیا باشند دیگر امانتدار نیستند چون نمی‌توانند آن تأثیری که باید را داشته باشند چه در جامعه چه در طلاب.

وی افزود: البته دنیای مذموم دنیایی است که در مقابل آخرت واقع می‌شود. یعنی دنیا نباید هدف باشد.

آیت‌الله مروارید با اشاره به این‌که اساس حوزه‌ها در زمان رسول الله(ص) تنظیم شد و جمعی به عنوان فقها و جمعی به عنوان متعلم مطرح بودند، خاطرنشان کرد: ائمه اطهار(ع) برای این‌ها وظایف خاصی مقرر می‌کردند و عنایت خاصی نیز به ایشان داشتند. این رشته‌ حوزه، فقه و فقاهت ادامه پیدا کرد.

وی در اشاره به زندگی برخی از علما گفت: یکی از چهره‌های عالم و متکلم جناب یونس ابن عبدالرحمن بود که از اصحاب امام کاظم(ع) به شمار می‌رفت. ایشان انسان مشهوری در فقه و فقاهت بوده‌اند. امام رضا(ع) در علم و در فتوا به ایشان ارجاع می‌داده‌اند. ایشان فقط محدث نبوده بلکه اهل استنباط و اهل استدلال نیز بوده‌اند. یعنی همین کاری که فقهای ما اکنون به آن مشغولند.

استاد درس خارج حوزه علمیه خراسان یادآور شد: جماعت واقفه در آن زمان که جماعت منحرفی بودند و امامت امام رضا(ع) را منکر می‌شدند دنبال این بودند که افرادی را به سمت خود جذب کنند. یکی از این افراد همین جناب یونس بوده که ایشان رد می‌کند و بر حق ثابت می‌ماند. به یونس می‌گویند که پشت سر تو و علیه تو صحبت‌هایی است. می‌گوید من شما را شاهد می‌گیرم که هر کسی که پشت سر من صحبت می‌کند اگر بهره‌ای از محبت امیرمؤمنان(ع) داشته باشد او را حلال می‌کنم. این همان معنای علم است. یک عالم خودساخته که اهل تهذیب و خودسازی بوده است.

در ادامه این نشست آیت‌الله علیدوست با یادآوری این نکته که معلم اول خداست، گفت: الرحمن، علم القرآن، خلق الانسان و این مقام تعلیم بر مقام خالقیت مقدم شده است. معلم بعدی جناب جبرئیل(ع) است. معلمی و استادی مزد بزرگی دارد و شأن عظیمی دارد.

وی افزود: رسول اکرم(ص) می‌فرمایند «الا اخبرکم باقوام لیسوا بانبیا و لا شهدا یغبطهم الانبیا و الشهدا؟ آیا شما را خبر ندهم از قومی که پیامبر و شهید نیستند ولی انبیا و شهدا به آن‌ها غبطه می‌خورند؟ کسانی که شأن معلمی دارند.» به قرینه تناسب سخن دین اکمل را تبلیغ می‌کنند. همان قدر که معلمی شأن دارد، مسئولیت نیز دارد. امانت دارد. امانت‌هایی که طلاب هستند.

استاد درس خارج حوزه علمیه قم با بیان این‌که برای خوب انجام دادن مسئولیت معلمی بایسته‌هایی لازم است، عنوان کرد: نکته نخست؛ وقتی می‌توانیم بگوییم فلان استاد کارش را خوب انجام داده که به طلاب خود روحیه اعتدال را بیاموزد. خروجی درس بعضی اساتید افراط و تفریط است. بعضی اساتید به کاری که می‌کنند اعتقادی ندارند. مدیریت متضادها و متضادنماها مسئله‌ای است که استاد باید به طلاب خود بیاموزد. مشکل امروز ما در کشور گاهی همین عدم توانایی بر مدیریت متضادها و متضادنماهاست. یعنی انسان بتواند بین شئون مختلف مدیریت کند. بین درس، کار، عبادت و...

وی ادامه داد: نکته دوم؛ استاد باید سمبل انصاف، صداقت و خیرخواهی باشد. این‌ها نکاتی است که در شاگردپروری مؤثر است. کشف ظرفیت شاگرد و شکوفا کردن آن نکته‌ بعدی است. یکی از اهداف انبیا هم همین بوده است. مقابل این نکته بحث فرسوده کردن ظرفیت شاگرد است.

آیت‌الله علیدوست تأکید کرد: امروزه بحثی به اسم فرار مغزها وجود دارد. به نظر بنده ما با پدیده بدتری به نام فرسایش مغزها و فرسایش استعدادها مواجهیم. هنر استاد موفقی که می‌خواهد در صفی قرار بگیرد که اول آن خداست، باید بتواند استعداد شاگرد را پرورش دهد. امروزه بعضی از آقایان هنرشان گریم کردن سؤال شاگرد است یعنی مثلاً در جواب سؤال شاگرد می‌گویند اگر منظور شما فلان است پس جوابش فلان است اگر منظور شما بهمان است پس جوابش بهمان است و این در حالی است که شاگرد اصلاً چنین سوالی نپرسیده است. امروز متاسفانه حجاب معاصرتی وجود دارد.

وی اضافه کرد: درس شرح صدر نکته‌ی بعدی است. شما اگر تاریخ حوزه را نگاه کنید یک نوع رب‌النوع‌هایی از شرح صدر می‌بینید که واقعا انسان را متعجب می‌کند. از آن طرفش نیز تنگ‌نظری وجود دارد. استاد باید بتواند در رفتارش شرح صدر را نشان بدهد. گاهی اوقات برخی اساتید مظهر یا جبار و یا قهار هستند.

این استاد حوزه عنوان کرد: تعهد تفهیم نکته مهمی است. بعضی اساتید مثل اداره کار می‌کنند و برایشان مهم نیست که شاگرد مطلب را فهمیده یا نفهمیده، اما برخی تعهد تفهیم دارند. نشان دادن احترام به اساتید و طراز، با احترام یاد کردن از سایر اساتید نیز نکات دیگری است. نکته پایانی این‌که استاد ایمان خود را به آن چه که می‌گوید نشان بدهد. ممکن است که استاد خود منتقد آن بحث باشد اما بالاخره آن مباحث یک حظی از صحت را برده‌اند.

انتهای پیام/