آیت‌الله اراکی در درس خارج «فقه نظام سیاسی» تصریح کرد؛
تبیین بنیادهای ساختار سیاسی اسلام از سوی اهل‌بیت(ع)/ از دیدگاه اسلام تفاوت‌های طبیعی منشأ امتیازات اجتماعی نیست
آیت‌الله اراکی تأکید کرد: تفاوت‌های طبیعی منشأ امتیازات اجتماعی نیست؛ اما اگر تفاوت‌های طبیعی باعث شد که کسی در کار خاصی بهتر باشد، آن کار را به او می‌سپارند.
به گزارش خبرنگار پایگاه خبری – تحلیلی مفتاح_اندیشه، آیت‌الله محسن اراکی، عضو شورای عالی حوزه علمیه در درس خارج «فقه نظام سیاسی» به بررسی موضوع عدل اقتصادی پرداخت که در ادامه چکیده متن آن را ملاحظه می‌‌‌‌‌‌کنید؛
تفاوت‌های طبیعی منشأ امتیاز نیست مثلا اگر عده‌ای رنگ پوستشان نوع خاصی باشد و یا از منطقه جغرافیایی خاصی باشند، امتیاز خاصی بر دیگران ندارد که گفته شود چون پوستشان سفید است -مثلاً- مسئول شوند یا از بیت‌المال بهره بیشتر ببرند.
بله؛ خواهیم گفت که ممکن است تفاوت‌ها منشأ تنوع در کار در جامعه باشد، یعنی استعدادهای یک فرد مشخص کند که چه کاری را این شخص انجام بدهد و چه کاری را شخص دیگری انجام بدهد؛ لذا مثلاً یکی هنرمند خوبی است و چون هنرمند خوبی است نمی‌توان گفت باید مسئول اداره کشاورزی شود! بلکه هرکس باید بنا بر استعدادی که دارد، کار مطابق با آن استعداد را انجام دهد.
به هرحال تفاوت‌های طبیعی منشأ امتیازات اجتماعی نیست؛ اما اگر تفاوت‌های طبیعی باعث شد که کسی در کار خاصی بهتر باشد، آن کار را به او می‌سپارند. دلیل این مطلب آیات و روایت متعددی است که اشاره می‌کنیم: يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْنَاكُمْ مِنْ ذَكَرٍ وَأُنْثَى وَجَعَلْنَاكُمْ شُعُوبًا وَقَبَائِلَ لِتَعَارَفُوا إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقَاكُمْ إِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ خَبِيرٌ ای مردم! ما شما را از یک مرد و زن آفریدیم و شما را تیرهها و قبیله‌ها قرار دادیم تا یکدیگر را بشناسید؛ گرامی‌ترین شما نزد خداوند باتقواترین شماست؛ خداوند دانا و آگاه است(سوره حجرات/13). عبارت إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقَاكُمْ نشان دهنده این است که تفاوت‌های طبیعی منشأ و ملاک امتیاز نیست!
در آینده خواهیم گفت ملاک امتیاز در اسلام چیست؛ مثلاً علم یک ملاک امتیاز است، خداوند در قرآن می‌فرماید: هَلْ يَسْتَوِي الَّذِينَ يَعْلَمُونَ وَالَّذِينَ لَا يَعْلَمُونَ آیا کسانی که میدانند با کسانی که نمی‌دانند یکسان‌اند؟(سوره زمر/9)؛ بنابراین ملاک‌های امتیاز و برتری، ملاک‌های منطقی و برهانی است؛ نه ملاک‌های طبیعی.
خداوند در قرآن کریم می‌فرماید: فَاسْتَجَابَ لَهُمْ رَبُّهُمْ أَنِّي لَا أُضِيعُ عَمَلَ عَامِلٍ مِنْكُمْ مِنْ ذَكَرٍ أَوْ أُنْثَى بَعْضُكُمْ مِنْ بَعْضٍ خداوند، درخواست آنها را پذیرفت (و فرمود:) من عمل هیچ عمل‌کننده‌ای از شما را، زن باشد یا مرد، ضایع نخواهم کرد؛ شما همنوعيد و از جنس يکديگر! عبارات أَنِّي لَا أُضِيعُ عَمَلَ عَامِلٍ مِنْكُمْ مِنْ ذَكَرٍ أَوْ أُنْثَى نشان دهنده این است که کسی به خاطر جنسیت عمل او ضایع نمی‌شود و به دليل التزامی دلالت دارد بر اینکه جنسیت، ملاک در ارزش عمل نیست.
آیات دیگری هم در این خصوص وجود دارد که به جهت اینکه تطویل بحث نشود به همین مقدار اکتفا می‌کنیم. در تفسیر قمی آمده است: قوله (إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقَاكُمْ) وهو رد على من يفتخر بالأحساب والانساب، وقال رسول الله يوم فتح مكة: «يا أيها الناس أن الله قد أذهب عنكم بالاسلام نخوة الجاهلية وتفاخرها بآبائها ان العربية ليست باب ووالدة و إنما هو لسان ناطق، فمن تكلم به فهو عربي. الالتكم من آدم وآدم من تراب واكرمكم عند الله اتقاكم». (تفسیرالقمی؛ ج2،ص322)
رسول خدا در خطبه ای که در حجة الوداع در وسط ایام تشریق در عرفات خواندند فرمودند: که در حجه‌الوداع حضرت رسول در دو جا بلکه در سه جا خطبه خواندند: در منا، عرفات و غدیر که در این سه جا پایه‌های سیاسی نظام اسلامی را مطرح کرده و مهم‌ترین سخن حضرت در هر سه جا در خصوص اهل‌بیت و نقش آنها در نظام سیاسی و تبیین بنیادهای ساختار سیاسی در جامعه اسلامی بوده است. در آن خطبه حضرت فرمودند: أيها الناس إن ربكم واحد و إن أباکم واحد کلکم لادم و آدم من تراب (ان اکرمکم عند الله أتقاکم) و ليس لعربی على عجمي فضل إلا بالتقوى. به تحقیق پروردگارتان یکی است و پدرتان نیز یکی است، همه شما از آدم و او نیز از خاك بود، «هر آینه گرامی‌ترین شما نزد خدا پرهیزگارترین شماست» برای هیچ فرد عربی بر عجمی فضیلتی نیست مگر به پرهیزگاری.
حسین بن سعيد اهوازی نقل می‌کند: امام باقر(ع) فرمود: شخصیت انسان در دین‌داری اوست، حسب و نسب او در خلق‌وخوی اوست، کرامت او در تقوای اوست و همانا تمامی انسان‌ها به طور مساوی از نسل حضرت آدم هستند. این را در علم‌الاجتماع توضیح خواهیم داد که چگونه هویت انسان را دین او شكل می‌دهد.
در روایت معروف ابی حمزه ثمالی آمده است: و أذهب بالإسلام ما كان من نحو الجاهليه وتفاخرها بعشائرها و باسق أنسابها فالناس اليوم كلهم أبيضهم و أسودهم و قرشیهم و عربیهم و عجمیهم من آدم و ان آدم خلقه الله من طین وإن أحب الناس إلى الله يوم القيامه أطوعهم له و اتقاهم؛ خداوند به واسطه اسلام، تكبرو فخرفروشی خانوادگی و نسب‌های والا را از بین برد، در نتیجه، امروز همگی از سپید پوست و سیاه‌پوست و عرب و عجم، از آدم(ع) هستند و خدا نیز آدم را از گل آفرید و محبوب‌ترین مردم در پیشگاه خدای در روز قیامت، کسی است که بیش از همه از خداوند اطاعت کرده و باتقواتر بوده است.
انتهای پیام/