به گزارش پایگاه خبری – تحلیلی مفتاح_اندیشه، آیت‌الله محمود رجبی، رئیس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) با اشاره به منشور روحانیت در گفتاری به شرح برخی از محور‌های این نامه تاریخی امام خمینی(ره ) پرداخت. متن کامل سخنان وی بدین شرح است:

بسم الله الرحمن الرحیم

یکی از پیام‌های طولانی و بلند امام عزیز که حقیقتا، هم برای جامعه روحانیت و هم برای عموم مردم، صحیفه ای نورانی است، بیان بلندی است که به منشور روحانیت معروف است.

این نامه مهم، از جمله پیام‌هایی است که جا دارد انسان، بارها آن را بخواند و به مضمون آن دقت کند. به سفارشات مهم آن عمل و برنامه زندگی اش را با آن تنظیم کند. این کار برای هریک از روحانیون عزیز ما ضرورت دارد.

روح اصلی و اساسی حاکم بر این پیام "ساده زیستی روحانیت، حفظ و تقویت زی طلبگی" و" بصیرت و روشن بینی " است که امام عزیز، بسیار براین دو محور تاکید، توصیه و تقاضای متواضعانه داشته اند.

در ابتدا مناسب می‌دانم به جملاتی از رهبر عزیزمان حضرت آیت‌الله العظمی‌خامنه‌ای دامت برکاته راجع به منشور روحانیت اشاره کنم تا بتوانیم اهمیت و جایگاه آن را بیشتر درک کنیم:

ایشان می‌فرمایند: "توصیه می‌کنم، این پیام را مثل یک درس، مثل یک کتاب، مثل یک لوح آسمانی که همواره انسان باید بخواند و مکرر بخواند، بخوانید" بعد می‌فرمایند: "خود من واقعا مکرراً خوانده ام. مخصوصا بعضی از بخش‌های این پیام را هرچه انسان می‌خواند احساس می‌کند، روی کلمه کلمه آن باید تامل کند و التذاذ ببرد." همچنین می‌فرمایند: " این پیام را اینگونه مردم و روحانیون عزیز ما باید تامل کنند. واقعا اینها فیوضات معنوی پروردگار است که برقلب اماممان نازل شده است."

معنای سخنان رهبر انقلاب این است که منشور روحانیت، پیامیست که نه تنها روحانیون، بلکه مردم هم باید آن را بخوانند. این پیام از الواح آسمانی است و فیوضات معنوی خداست که بر امام عزیز ما و قلب ایشان نازل شده است. البته روحانیون باید بیشتر، جدی تر و مکرر این پیام را بخوانند. زیرا خطاب و تاکید امام به روحانیون در این منشور بیش از دیگران است.

در این پیام مباحث مختلفی مطرح شده که من اشاره ای به محورهای آن می‌کنم:

هشدار امام نسبت به تغییر زی طلبگی

یکی از هشدارهای امام عزیز، نسبت به تغییر زی روحانیت است. امام نگران این بوده‌اند که روحانیت، زی خود را تغییر بدهند و به گونه ای دیگر زندگی بکنند و آن ساده زیستی که شاخص یک روحانی است، کم کم رنگ ببازد.

نقطه کانونی هشدار امام در مورد زی روحانیت، حفظ و پاسداری از آن و زهد و بریدن از دنیا است. ایشان تاکید می‌کنند که باید محور توجه روحانیون بریدن از دنیا باشد. همچنین نمونه‌های مختلفی از علماء بزرگی که زندگی شان می‌تواند برای دیگران الگو باشد، ذکر می‌کنند. در موارد زیادی به آثار تقید به زی روحانیت می‌پردازند و نیز بر عواقب از بین رفتن یا تغییر آن تاکید می‌کنند.

همچنین یکی از مولفه‌های منشور روحانیت که امام به آن می‌پردازند و در مورد آن به روحانیت هشدار می‌دهند، تاکید بر اتحاد و عدم اختلاف است.

تاکید بر ساده زیستی روحانیت

در این زمینه الگوهای متعددی را از صاحب جواهرالکلام، شیخ انصاری و از علمایی که در حوزه قم بودند، نام می‌برند. آقا شیخ ابوالقاسم قمی، آقا شیخ مهدی حکمی‌و اشخاص دیگری که امام می‌فرمایند همه اینها را من منزلشان رفتم و از نزدیک دیده ام که چقدر ساده زیست بودند و زندگی بعضی از اینها شاید از همه طلبه‌ها به لحاظ زهد و ساده زیستی، پایین تر بود.

هشدار امام این است که مبادا یک وقت دنیا طلبی، روحانیت را از این حالت زهد و ساده زیستی جدا کند. ایشان به آثار ساده زیستی اشاره و می‌فرمایند که اگر طلاب و روحانیون، ساده زیست باشند در انجام کارهای بزرگ موفق می‌شوند. در حقیقت آن کسی که دلبسته دنیا باشد نمی‌تواند کارهای بزرگ انجام بدهد و اثرگذار و ماندگار باشد.

روحانیت اگر بخواهد در جامعه اثرگذار باشد، باید ساده زیستی را حفظ کند. مردم وقتی ساده زیستی روحانیت را ببینند، سخن آنها بر قلبشان می‌نشیند. تاثیر نوع زندگی روحانیون شاخص و اساتید و بزرگان در دیگر طلاب و در تهذیب آنها موثر است. یعنی شاگردان وقتی ببینند که زندگی استاد شان در زهد و ساده زیستی می‌گذرد، طبعاً در خود آنها نیز اثر خواهد گذاشت.

امین اسلام و مردم بودن

از دیگر شاخص‌های زی طلبگی که امام ذکر می‌کنند، امین اسلام و مردم بودن است. اگر روحانی ساده زیست باشد و دلبسته به دنیا نباشد، مردم او را امین خودشان و امین اسلام می‌دانند. یعنی امانت‌داری نسبت به اسلام و مردم را رعایت می‌کند و اسلام را آنگونه که باید، معرفی و ترویج می‌کند و برای دستیابی به دنیا به دین مردم و به مردم آسیب نمی‌زند.

توان مقابله با دشمنان اسلام از آثار ساده زیستی

یکی دیگر از آثار ساده زیستی روحانیت، توان مقابله با دشمنان اسلام و زورگویان و ابرقدرت‌ها و دفاع از اسلام است. خود حضرت امام و رهبر عزیزما از شخصیت‌هایی هستند که می‌بینیم چقدر زندگی آنها ساده است و زی روحانیت در زندگی آنها متجلی است. به پشتوانه این سبک زندگی و زی روحانیت است که آنها توانسته اند در برابر ابرقدرت‌ها با کمال شجاعت، قدرت و اقتدار سخن بگویند. آنهایی که دلبستگی به دنیا داشته باشند، نمی‌توانند با استکبار، دشمنان، زورگویان و ابرقدرت‌ها مقابله کنند. اگر امام عزیزما فرمودند: من در طول عمرم از هیچ کس نترسیدم، هراس از هیچ کس نداشتم، در حقیقت، این از آثار حفظ زی روحانیت است. از طرفی حفظ زی روحانیت مایه بقاء و پیشرفت خود روحانیت نیز می‌شود و منزلت روحانیت را بالا می‌برد.

حفظ مرجعیت روحانیت برای توده مردم

از دیگر آثار زی روحانیت در اندیشه امام، حفظ مرجعیت روحانیت برای توده مردم است. روحانیت از گذشته، همواره مرجع و ملجأ مردم بوده است. اگر این زی روحانیت حفظ و تقویت شود، مرجعیت برای مردم نیز تقویت می‌شود. بنابراین افزایش اقتداری که الان روحانیت دارد، از آثار زی روحانیت است.

امام هشدار می‌دهند اگر زی روحانیت تغییر کند و خدای نکرده دنیا طلبی به روحانیت روی بیاورد، آن زمان است که آسیب‌های متعددی متوجه روحانیت، اسلام و مردم خواهد شد. می‌فرمایند: اگر زی روحانیت از بین رفت و دنیا طلبی جایگزین شد، آن وقت روحانیت تن به ذلت خواهد داد، ارزش‌های انسانی و اسلامی‌را از دست خواهد داد، اعتماد مردم به روحانیت کم خواهد شد، آن وقت یک چنین روحانی، برای دین و دنیای مردم خطرآفرین خواهد بود .

اگر روحانیت از زی خود جدا شود، دیر یا زود مردم او را از خودشان می‌رانند و دیگر جایگاهی بین مردم نخواهد داشت و در نتیجه نسبت به روحانیت، نسبت به اسلام، نسبت به نظام بدبینی ایجاد خواهد شد و به دنبال آن شکست روحانیت و به تبع آن شکست اسلام پیش خواهد آمد. بر اثر تغییر زی روحانیت دیگر مردم حاضر نیستند، دینشان را از روحانیت بگیرند و در نتیجه مردم از دین جدا می‌شوند. ببینید امام نسبت به چه خطرات عظیمی، هشدار می‌دهند.

هشدار نسبت به خطر جدایی دین از سیاست و حاکم شدن سکولاریسم بر جامعه

اگر روحانیت از منش و زی خود خارج بشود، جدایی دین از سیاست و سکولاریسم بر جامعه ما حاکم خواهد شد و این بسیار خطرناک است. نظام ما یک نظام اسلامی‌است و دین و سیاست با هم عجین شده است. اینکه مقام معظم رهبری فرمودند: اگر سکولاریسم در حوزه بیاید، نظام هم سکولار خواهد شد، جامعه هم سکولار خواهد شد، بر این اساس است.

امام در این منشور هشدار می‌دهند که اگر روحانیت زی خودش را تغییر داد سکولاریسم و جدایی دین از سیاست رخ خواهد داد.

به هرحال امام نسبت به این موضوع ساده زیستی روحانیت بسیار تکیه کرده اند. من یکی دو مورد از بیانات امام را در مورد زی روحانیت عرض کنم. آن رهبر عزیز خطاب به فرزند عزیزشان می‌فرمایند: پسرم هیچ گاه دنبال تحصیل دنیا اگرچه حلال باشد، مباش که حب دنیا گرچه حلالش رأس همه خطاهاست و خود، حجاب بزرگ است و انسان را ناچار به دنیای حرام می‌کشاند.(صحیفه ج 18 ص 520)

این توصیه ای است که امام در مورد زی روحانیت به فرزند عزیزشان می‌فرمایند. در جای دیگر نیز هشدار می‌دهند: من متواضعانه و به عنوان پدر پیر از همه فرزندان عزیز روحانی خود می‌خواهم که در زمانی که خداوند برعلما و روحانیت منت نهاده است و اداره کشور بزرگ و تبلیغ رسالت انبیاء را به آنان محول نموده است، از زی روحانی خود خارج نشوند که هیچ آفت و خطری برای روحانیت و برای دنیا و آخرت آنان بالاتر از توجه به رفاه و حرکت در مسیر دنیا نیست.(صحیفه ج 20 ص 342)

اگربخواهیم براساس مولفه‌های منشور روحانیت برنامه ای جهت حفظ زی روحانیت و تربیت روحانی متخلق و مزین به زی روحانیت ارائه کنیم، می‌توانیم به این موارد اشاره کنیم:

بریدن از تعلقات دنیوی

امام عزیز تاکید می‌کنند که تعلقات را از دنیا باید بُرید. حتی درس و بحث و مدرسه انسان هم نباید برای دنیا باشد. یعنی حتی اگر این موارد هم دنیایی شد، آن خطراتی که امام فرمودند، به وجود می‌آید. ایشان می‌فرمایند: تلاش کنید که خودتان را اینگونه تربیت کنید. توصیه می‌کنند که در زندگی طلبگی باید تحمل سختی‌ها و مرارت‌ها را داشته باشیم و اگر در هر عصری تحمل این سختی‌ها در راه دفاع از مقدسات و ارزش‌ها نباشد، آن تربیتی که منتهی به حفظ زی روحانیت بشود، رخ نخواهد داد.

ایشان می‌فرمایند: زندگی بدون تعلق به تجملات دنیا و با زهد و تقوا و همچنین درس خواندن با ریاضت است که موجب می‌شود ما بتوانیم زی روحانیت را حفظ کنیم.

صداقت، شجاعت و تعهد در ترویج دین

امام می‌فرمایند: صداقت و تعهد در ترویج دین و فقاهت چیزهایی است که برای حفظ زی روحانیت و تربیت یک طلبه لازم است. قناعت، شجاعت، صبر و احساس مسئولیت اگر در یک روحانی وجود داشته باشد، تربیت او، تربیت مناسب با زی روحانیت خواهد بود. احساس مسئولیت در برابر توده‌ها، چیزی است که آن زی روحانیت و آن زندگی آراسته به زی روحانیت را به ارمغان می‌آورد.

حیثیت خود را فدای اسلام کنید

یکی از سفارشات امام این بوده است که شخص حاضر باشد حیثیت خود را فدای اسلام کند. ما هنوز در سوگ علامه مصباح هستیم. شخصی که حیثیت خودش را برای اسلام و دفاع از ارزش‌های اسلامی‌گذاشت. اینها مواردی است که امام همواره به آن‌ها توصیه می‌کردند.

دفاع جانانه از نظام اسلامی

و بالاخره اگر روحانی می‌خواهد زی روحانیتش حفظ بشود و تربیتی در پرتو زی روحانیت داشته باشد، باید از اسلام و نظام اسلامی، جانانه دفاع کند. دفاعش از ولایت و رهبر عزیز از عمق جان باشد با سوز و گداز باشد. آنگونه که باز نمونه اش را در علامه مصباح مشاهده می‌کردیم که سراپا آماده دفاع از ولایت و نظام بودند.

اینها توصیه‌هایی هستند که امام می‌فرمایند برای اینکه یک تربیت متناسب با زی روحانیت شکل بگیرد. خداوند روح بلند امام عزیز، این روح الهی که در کالبد جامعه ما دمید و جامعه را متحول کرد، با ارواح طیبه شهدا کربلا محشور بفرماید و سایه خلف صالح آن امام عزیز، نائب امام زمان مقام معظم رهبری را تا ظهور حضرت مهدی(عج) بر سر جامعه اسلامی، امت ما و روحانیت ما مستدام بدارد. خداوند شهداء عزیز ما را که با خون خود، از نظام مقدس جمهوری اسلامی‌و دین اسلام، صیانت کردند، با شهدا کربلا محشور کند.

انتهای پیام/