به گزارش پایگاه خبری – تحلیلی مفتاح_اندیشه، نشست علمی-تخصصی؛ «فقه تبلیغات رسانه‌‌ای و مناظرات انتخاباتی» با مشارکت مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) و انجمن علمی ارتباطات و تبلیغ حوزه‌‌های علمیه و سازمان صدا و سیما با حضور محدود اندیشمندان و محققان و نیز بصورت مجازی، روز پنجشنبه ۶ خرداد ۱۴۰۰ در مرکز فقهی ائمه اطهار(علیهم السلام) برگزار گردید.

در این مراسم استاد محمدجواد فاضل لنکرانی و حجت‌الاسلام والمسلمین سیدرمضان موسوی مقدم به ایراد سخن پرداختند و دبیری این نشست علمی را حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر علی نهاوندی بر عهده داشت. مشروح ارائه استاد فاضل لنکرانی، رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) و حجت‌الاسلام موسوی مقدم پیش‌ رویتان قرارا می‌گیرد.

سیاست اسلامی باید مبتنی بر فقه، اخلاق و عقلانیت باشد

حوزه‌ی علمیه همراه با حرکت‌های اصیل و ناب انقلاب، در حال تحول و تکامل است، بحمدالله در همین قضیه انتخابات این چهارمین جلسه فقه انتخابات است که در رابطه با فقه تبلیغات و مناظرات انتخاباتی برگزار می‌شود. نکته‌ی اصلی این است که سیاست مطلوب و مشروع در نظام جمهوری اسلامی و در نظام ولایت فقیه باید مبتنی بر فقه، اخلاق و عقلانیت باشد.

یکی از امتیازات نظام اسلامی این است سیاستی که در این نظام در همه نهادها و قوا‌ی مقننه، قضائیه و مجریه در جریان است، باید مبتنی بر این سه اصل باشد: فقه، اخلاق و عقلانیت. گرچه عقلانیت در خود فقه و اخلاق هم حضور دارد اما روی اهمیتی که دارد باید جدا بشود. معتقدم هر کسی که در این نظام بخواهد خدمتی کند، باید نسبت به این مبانی اطلاع داشته باشد، بدون اطلاع از این مبانی آسیب‌ها دو چندان می‌شود، این آسیب‌ها در نظام‌های دیگر هم وجود دارد اما در نظام اسلامی مضاعف و فراوان می‌شود.

لزوم تدوین منشور فقهی ـ اخلاقی انتخابات

در قضیه انتخابات مسئولیت اولیه آگاهی‌بخشی حوزه‌های علمیه است و بعد هم رسانه ملی و نهادهای دیگر تا هر کسی که می‌خواهد در صحنه انتخابات حضور داشته باشد، چه دست‌اندرکاران اداره انتخابات و نهادهایی که می‌خواهند انتخابات را پیاده و اجرا کنند، چه انتخاب‌شوندگان و چه انتخاب‌کنندگان باید از حدود شرعی و قانونی خود آگاهی داشته باشند. ما چه منشور مدونی از نظر فقهی و اخلاقی برای اینها تا حالا تنظیم کرده‌ایم؟

معتقدم که حوزه باید این منشور را تنظیم کند تا هر کسی که می‌خواهد به صحنه آید در درجه اول نه تنها این را بخواند بلکه از او امتحان هم بگیرند تا ببینند احکام فقهی و اخلاقی انتخابات را بلد هست یا نه؟ به نظرم بسیاری از این معضلاتی که در طول این ۴۰ سال وجود داشت ناشی از همین عدم آگاهی است.

احکام و مبانی فقهی انتخابات

بحث را از اینجا شروع می‌کنم که مجموعه امور دخیل در انتخابات یک مبانی فقهی دارد.

حکم اول: اصل وجوب شرکت در انتخابات

یکی از برجستگی‌های دوران حکومت امام خمینی(رضوان الله تعالی علیه) این بود که فرمودند شرکت در انتخابات یک وظیفه‌ی شرعی است. امام به عنوان یک فقیه جامع اینطور نبود که این کلام را به عنوان یک نقل قول یا شعاری برای تحریک مردم آن هم به صورت موقت، بیان فرموده باشد. هرگز چنین چیزی نبوده است، ولی متأسفانه این مطلب مطرح شد که امام بر اساس شرایط حساس حاکم بر دهه اول انقلاب این مسئله را مطرح فرمودند. نه. ما معتقدیم آیات متعددی از قرآن کریم به عنوان مبنای این حکم وجود دارد، مخصوصاً اینکه اولین سؤال در انتخابات این است که شرکت در انتخابات وجوب شرعی دارد یا نه؟

وجوب اداء امانت مبنای قرآنی شرکت در انتخابات

در رأس آیات آیه شریفه «إِنَّ اللهَ یأْمُرُکُمْ أَنْ تُؤَدُّوا الْأَماناتِ إِلى‏ أَهْلِها» است، ما باشیم و خود این آیه، دلالت مطابقی آن روشن است. خدای تبارک و تعالی نمی‌گوید فقط امانات مالی را به اهلش تحویل بدهید اینکه روشن است. مهم این است که هیچ امانتی بالاتر از مسئولیت و حکومت نیست و لذا در ذیل آیه شریفه این روایات آمده که مقصود از امانت حکومت است، مردم چشم‌شان را باز کنند، بدانند این حکومت را می‌خواهند به دست چه کسی بسپارند. خدای تبارک و تعالی حضور در انتخابات را به عنوان وجوب ادای امانت بیان می‌فرماید.

اصلاً مسئله انتخابات در نظام اسلامی در دایره امانت قرار می‌گیرد نه مسئله وکالت، حتی در انتخابات مجلس. ولو ما از نمایندگان تعبیر به وکلای مردم می‌کنیم، ممکن است از نظر حقوقی هم الآن مسئله وکالت مطرح باشد ولی از جهت فقهی هر مسئولیتی در نظام اسلامی از خود ولایت فقیه گرفته تا پائین‌ترین مسئولیت‌ها عنوان امانت دارد و این عنوان امانت آثار و بار زیادی دارد، امانتداری غیر از وکالت است.

از طرف دیگر در انتخابات مسئله حق هم مطرح است، همین مطلب که از فرمایشات امام و رهبری معظم انقلاب استفاده می‌شود جمع بین تکلیف و حق، حق انتخاب این است که مردم حق دارند رئیس‌جمهور و هر مسئولی را انتخاب کنند و این حق یک امر ظاهری تشریفاتی ـ تزیینی نیست، چیزی است که در مشروعیت نظام دخالت دارد.

ارکان مشروعیت نظام اسلامی

مشروعیت نظام اسلامی دو رکن دارد، یک رکن دین است و رکن دیگر مردم. دین نباشد انتخاب مردم مشروعیت ندارد، مردم اگر بخواهند یک حاکم غیر صالح را انتخاب کنند، چنانچه شرایطی که دین برای حکومت و حاکم تعیین کرده را نداشته باشد ولو اکثریت هم بگویند! فایده ندارد و مشروع نیست. انتخاب مردم باید در دایره شرایطی باشد که دین برای حاکم قرار داده و این شرایط هم اتفاقاً به مصلحت خود مردم است نه اینکه شرایطی خارج از مصالح مردم باشد، دین بدون آراء مردم و آراء مردم بدون دین اعتباری ندارد. البته این به حسب مقام اثبات است نه مقام ثبوت که بحثش مفصل است

حکم دوم: وجوب کفایی برای کسانی که صلاحیت تصدی دارند

در نظام اسلامی بر کسانی که توانایی تصدی مسئولیت دارند واجب کفایی است که حضور پیدا کنند.

حکم سوم: وجوب مراقبت از آراء و حفظ امانت و حق الناس

نظام اسلامی باید امانتدار تک‌تک آراء مردم باشد و آن را حفظ کند. در کلمات امیرالمؤمنین(علیه السلام) هست که نباید به کوچکترین و ضعیف‌ترین افراد جامعه از نظرنقش او در حکومت به دیده حقارت نگاه بشود، یعنی در اسلام به همان اندازه‌ که ولی فقیه در بالاترین شخصیت جامعه اسلامی حق رأی دارد، رأی ضعیف‌ترین شخص جامعه هم معتبر است.

حکم چهارم: وجوب ایجاد زمینه برای مشارکت حداکثری

این مطلب مهمی است، نظام اسلامی و مسئولین نظام باید زمینه را برای شرکت حداکثری فراهم کنند. حضور حداکثری فقط یک امر راجح در انتخابات نیست! این یک مبنای فقهی دارد. ما در فقه وقتی که هندسه و مبانی فقهی انتخابات را می‌خواهیم ترسیم کنیم می‌گوئیم مبتنی بر رأی اکثریت است. اکثریت چرا معتبر است؟ در جای خودش دلیل فقهی‌اش را ذکر می‌کنیم هم مرحوم محقق نائینی و هم مرحوم امام بر مسئله اکثریت تأکید دارند و این تأکید در درجه اول تبیین مشروعیت انتخابات است. وقتی حضور مردم حداکثری باشد اقتدار نظام در دنیا خیلی بیشتر می‌شود، رئیس جمهوری که با رأی حداکثری انتخاب شود قدرتش در داخل بیشتر می‌شود.

توجه به این نکته را مهم می‌دانم. این روزها بعضی از عزیزان و مسئولان تصریح کردند که اگر ما حضور حداکثری را نداشته باشیم مشکل حقوقی در انتخابات پیدا نمی‌شود! اینها باید توجه کنند که ممکن است مشکل فقهی پیدا شود و این مسئله مهمی است.

البته تلاش‌هایی که صدا و سیما انجام می‌دهد و برگزاری مناظرات نقش بسزایی در بالا رفتن آگاهی‌های مردم دارد. من به عنوان یک بحث فقهی عرض می‌کنم و هیچ حاشیه‌ای نداشته باشید، ما به عنوان بحث فقهی می‌گوئیم اگر اکثریت نباشد مشروعیت انتخابات شبهه‌دار می‌شود و این غیر از آن است که از جهت بین‌المللی هم حضور کمرنگ مردم آثار سوئی به دنبال دارد، ان شاء الله امیدواریم این حضور حداکثری همان‌طور که تاکنون بوده در این مرحله هم به نحو کاملتری تحقق یابد.

حکم پنجم: وجوب آگاهی دادن به مردم نسبت به هر آن چیزی است که در امر انتخابات لازم است

مردم باید آگاهی پیدا کنند رئیس‌جمهوری که می‌خواهد انتخاب شود باید در اقتصاد، سیاست، فرهنگ و در همه امور داخلی و خارجی وارد باشد. آگاهی مردم را باید روز به روز بالا برد. این به عنوان یک تکلیف بر مسئولان نظام و مسئولین رسانه‌ی ملی است که آگاهی‌ مردم بالا برود و بدانند الآن وضع اقتصادی کشور در چه حدی است و چکار باید کرد؟ چه کسانی توانایی دارند که تحول ایجاد کنند.

حکم ششم: وجوب حفظ وحدت و یکپارچگی مردم

این مطلب بسیار مهمی است هم به عنوان یک مطلب فقهی در اصل انتخابات و هم در تبلیغ‌های انتخاباتی. ممکن است برای آقایان این مطلب جدیدی نباشد ولی تذکر و توجه به آن لازم است. چرا هنگام برگزاری هر انتخاباتی تشتت در جامعه و تقابل‌های بدی بین مجموعه‌های علمی، سیاسی و داخلی کشور به وجود می‌‌آید؟ در هر انتخاباتی جامعه را شقه شقه می‌کنند، در حوزه و دانشگاه، نهادها و بازار نباید این مسائل واقع شود، بالاخره انتخابات است.

افرادی را شورای محترم نگهبان تأیید می‌کند آن هم با تحقیق و بررسی، میان این افراد سلیقه‌ها و تشخیص‌ها مختلف است، یکی می‌گوید این اصلح است و دیگری می‌گوید او اصلح است. حال اینکه ما بگوئیم انتخاب این فرد اصلح مطابق با اسلام است و انتخاب کسانی که غیر اصلح هستند ـ ولو مورد تأیید هم قرار گرفته‌اند ـ مطابق با اسلام نیست این غلط است.

در یکی از انتخابات، برخی از بزرگان خدمت مرحوم والد ما آمدند، بعضی از آنها هم‌اکنون به رحمت خدا رفته‌اند، به مرحوم والد گفتند که اگر این آقا انتخاب نشود و رأی نیاورد اسلام در خطر است، ایشان خیلی ناراحت شد و فرمود این چه اسلامی است که متقوم به یک شخص شده؟ چرا اینقدر اسلام را پائین می‌آورید؟ چرا یک فرد را مساوی اسلام قرار می‌دهید؟

شما بگویید اگر این انتخاب شود آرمان‌های انقلاب قویتر می‌شود و امید ما به تحقق آن بیشتر است، اما نیائید اسلام را با او مساوی کنید. اسلام با امام خمینی هم مساوی نبود! اسلام مقوم به بالاتر از امام که امام معصوم(علیه السلام) باشد هم نیست، امام حسین(علیه السلام) کشته شد ولی اسلام باقی ماند. اسلام حقیقتی فوق همه شخصیت‌هاست.

از جهت تبلیغاتی مخصوصاً رسانه ملی و یا مطبوعات، نهادها، روحانیت، مبلغین وظیفه دارند که نگذارند مردم تکه‌تکه شوند و تشتت پیدا کنند، باید به مردم بگوئید خودتان بروید انتخاب کنید. یکی از چیزهایی که جزء احکام انتخابات است و حکم هفتم محسوب می‌گردد. حرمت تحمیل رأی است اینکه من ببینم کسی نرفته تحقیق کند به او تحمیل کنم که به فلانی رأی بده، یک وقت او به من اطمینان دارد و می‌داند که من تحقیق کردم و بینی و بین الله به نتیجه رسیده‌ام، از من نظر می‌خواهد، اما یک وقت نظرم را به او تحمیل می‌کنم این کار حرام است و تضییع حق افراد است.

محور وحدت ولایت است

این مطلب را مردم مسئولین، نهادها و کاندیداها و طرفداران آنها بدانند آنچه که تاکنون این انقلاب را حفظ کرده وحدت و یکپارچگی مردم است، هر چیزی که به این وحدت ضربه بزند منافات با اهداف و آرمان‌های انقلاب دارد. «واعتصموا بحبل الله جمیعاً ولا تفرَّقوا»، امام باقر(ع) در ذیل آیه می‌فرماید: «سَیفْتَرِقُونَ بَعْدَ نَبِیهِمْ وَ یخْتَلِفُونَ فَنَهَاهُمْ عَنِ التَّفَرُّقِ کَمَا نَهَى مَنْ کَانَ قَبْلَهُمْ فَأَمَرَهُمْ أَنْ یجْتَمِعُوا عَلَى وَلَایه آلِ مُحَمَّدٍ(ع) وَ لَا یتَفَرَّقُوا»، محور وحدت ولایت ائمه معصومین(علیهم السلام) و در زمان غیبت هم ولایت فقیه است، هیچ چیز نباید این محور را خدشه‌دار کند، باید این محور محکم و استوار باقی بماند.

حکم هفتم: حرمت وعده‌های کاذب و غیر‌قابل عمل

در مورد انتخاب‌شوندگان یا کاندیداها بحث‌های فقهی و اخلاقی فراوان وجود دارد، مکرر رهبری معظم انقلاب فرمودند اینها نباید وعده‌های غیر قابل عمل، وعده‌های دروغین به مردم بدهند، اولاً این وعده‌ها وقتی عملی نشود مردم را نسبت به نظام اسلامی، دلسرد می‌کند می‌گویند شما گفتید این کار انجام می‌شود نشد، پس نکند خدای ناکرده دین نمی‌تواند حکومت کند، از توطئه‌های دشمن در طول چهل سال انقلاب این است که بگوید دین نمی‌تواند حکومت کند! می‌گوئیم چرا؟ می‌گویند دیدید که در این ۴۰ سال دین ضربه خورد، این حرف غلطی است، امیرالمؤمنین در خطبه ۲۱۶ نهج البلاغه می‌فرماید اگر والی حقوق رعیت را و رعیت حقوق والی را رعایت کند این امر موجب الفت آنها و عزت دینشان می‌‌شود: «فَجَعَلَهَا نِظَاماً لِأُلْفَتِهِمْ وَ عِزّاً لِدِینِهِم‏».

این جمله امام خمینی(ره) هم که فرمود هدف اصلی از انتخابات حفظ اسلام است همین است. باید در انتخابات این مقصود که عزّت اسلام و دین است رعایت بشود. یک کسی که می‌خواهد انتخاب شود حق ندارد وعده خلاف بدهد.

حکم هشتم: وجوب وفای به‌عهد

باز در این بحث احکام فقهی وجود دارد که اگر یک کاندیدایی وعده‌ای داد آیا وفای به این وعده واجب است یا نه؟ اگر بگوید یارانه را برای هر نفر پنج میلیون می‌کنیم، وعده‌ای می‌دهد که مردم به او رأی بدهند و بعد هم که عملی نشد بگوید نشد! در حالی که اینها نمی‌دانند خلاف شرع عمل می‌کنند.

این نکته بسیار مهم است و من تقاضا می‌کنم در رسانه ملی به این مطلب خیلی توجه داده شود، کسی که خودش را در معرض قرار می‌دهد یک تعاهد با مردم می‌بنند. تعاهد دو طرفه است، آنچه که فقهای ما می‌گویند وفا به شرط ابتدایی لازم نیست، در مورد عهد این است که یک طرفه است. مثلاً می‌گویم امروز به درس می‌آیم، بعد اگر نیامدم خلاف شرعی نشده! اما اگر تعاهد شد یعنی عهد در مقابل عهد، آن آقایی که به مردم می‌گوید اگر من آمدم اقتصاد را، سیاست را و اخلاق را چه می‌کنم و مردم به جهت این وعده‌ها به او رای دادند، باید بداند که با مردم تعاهد می‌کند و تعاهد با مسئله عهد فرق دارد، تعاهد مسلم وجوب وفا دارد، حتماً باید به آن وفا کند.

افزون بر این وفای به عهد شخصی یک حکمی دارد و وفای به عهد در حکومت از دید فقه حکومتی یک حکم دیگری دارد و ادله‌اش هم مثل آن عهدنامه‌ای است که امیرالمؤمنین به مالک اشتر نوشته یعنی وفای به عهد شخصی حرام نیست اما مسلماً وفای به عهدی که حاکم دارد واجب است و خلف آن حرام است.

حکم نهم: حرمت قبول مسئولیتی که فرد توانایی انجام آن را ندارد

نکته دیگر در مورد داوطلبین این است که باید توانایی خود را برای انجام آن مسئولیت احراز کنند و این غیر از وظیفه نهادهایی است که باید صلاحیت او را احراز کنند. خودشان هم باید ببینند چنین توانایی‌ را دارند یا نه؟ در نظام اسلامی پذیرش یک مسئولیتی که انسان می‌داند از عهده آن برنمی‌آید، یا می‌داند کسی قوی‌تر از او وجود دارد حرام است.

این افراد باید قصد اصلی‌‌شان خدمت به دین باشد، ببینند دین چه می‌گوید؟ اسلام از او چه توقعی دارد؟ مسئله مسئله‌ی امانتی است که مردم به او می‌سپارند. یک وجه این امانت آن است که ببینید دین چه می‌گوید؟ قبل از اینکه ببیند غربی‌ها چه می‌گویند باید ببیند قرآن چه می‌گوید؟ آیا قرآن می‌پذیرد زیر بار استکبار و کفر برود و یک جامعه‌ای را به ذلت بکشاند؟ آیا دین اجازه‌ی انعقاد هر قراردادی را می‌دهد یا نه؟ دین باید در رأس افکار او باشد.

حکم دهم: حرمت استبداد به رأی

در حکومت اسلامی استبداد به رأی از ولی فقیه، رئیس جمهور، نماینده و هر فرد دیگری محکوم است. در نظام اسلامی مشورت بر خود پیامبر اکرم هم واجب بوده است «وشاورهم فی الامر»، این فقط یک امر رجحانی نیست. یکی از حقوق مردم بر رئیس‌جمهور و مسئولین این است که با آنها و افرادی که تخصص دارند مشورت کند و استبداد به رأی نداشته باشد.

حکم یازدهم: لزوم نظارت مردم بر عملکرد مسئولین

راجع به نقش مردم در حکومت اسلامی یک جمله‌ای را امام خمینی فرموده‌اند که بر تک‌تک مردم نظارت بر اولیای امور واجب است، این خیلی حرف عجیبی است. حرفی است که متأسفانه هنوز روی آن کار نشده، ما به مردم می‌گوئیم که پای صندوق‌ها بیائید، وقتی آمدند مردم را فراموش می‌کنیم تا انتخابات بعدی! باید به مردم بگوئیم با حضور در صحنه انتخابات تازه وظیفه‌تان بیشتر می‌شود، باید نظارت کنند این آقایی که انتخاب کردید درست عمل می‌کند یا نه؟ نباید بگذاریم فقط رقبای سیاسی او حرفهایی علیه او بزنند، خود مردم باید نظارت کنند.

اینکه مردم باید نظارت کنند تا مسبوق به یک حقی نباشد که نظارت معنا ندارد! واقعا این کلمات امام را باید مجدداً از دید اجتهادی بررسی کرد، اینطور نبود که امام بخواهد فقط شعار ‌دهد و برای دلخوشی مردم بگوید که حالا بیائید نظارت کنید! خیر مردم واقعاً حق دارند.

حکم دوازدهم: حرمت تخریب شخصیت افراد

نکات زیاد دیگری هم هست که همه باید بدانند. هم مسئولین و هم انتخاب‌شوندگان و هم انتخاب‌کنندگان، هم مردم، هم ما طلبه‌ها و هم آنها که برای اصل انتخابات تبلیغ می‌کنند، باید این روایت امام صادق (علیه السلام) را مدنظر قرار دهند. «مَنْ رَوَى عَلَى مُؤْمِنٍ رِوَایه یرِیدُ بِهَا شَینَهُ وَ هَدْمَ مُرُوءَتِهِ لِیسْقُطَ مِنْ أَعْینِ النَّاسِ أَخْرَجَهُ اللهُ مِنْ وَلَایتِهِ إِلَى وَلَایه الشَّیطَانِ فَلَا یقْبَلُهُ الشَّیطَانُ». اگر کسی حرفی راجع به یک مؤمنی بزند و بخواهد او را از چشم مردم بیندازد، خدا او را از ولایت خودش خارج می‌کند و در نتیجه داخل در ولایت شیطان می‌شود، جالب این است که شیطان هم او را قبول نمی‌کند.

فقه و اخلاق پایه سیاست است، هرکس راجع به کاندیدای مورد نظر خود نقاط قوتش را بگوید، البته حق ندارد مبالغه کند، ده درجه را حق ندارد بگوید یازده درجه است! نسبت به دیگران هم اگر از جهت نقطه ضعف او در توانایی کار باشد، اینکه این آقا اقتصاد بلد نیست، سیاست بلد نیست، اینها هم عیبی ندارد، چون می‌خواهد یک مسئولی انتخاب شود ولی دنبال تخریب نباید باشند همان طور که رهبری معظم انقلاب هم مکرر فرموده‌اند.

ما در روایات یک بابی داریم به عنوان باب «تَحْرِیمِ إِذَاعَه سِرِّ الْمُؤْمِنِ» و عجیب این است که باب دیگری هم داریم به عنوان باب تحریم طعن علی المؤمن، این روایات نمایانگر آن است اسلام قبل از اینکه با سیاست شکل بگیرد با فقه و اخلاق شکل گرفته، «اذا قال الرجل لأخیه المؤمن أُفٍ»، من تا قبل از دیدن این روایت فکر می‌کردم مقصود از آیه «لا تقل لهما اف» فقط پدر و مادر است، اما این روایت می‌گوید: «سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِاللهِ(ع) یقُولُ: إِذَا قَالَ الرَّجُلُ لِأَخِیهِ الْمُؤْمِنِ أُفٍّ خَرَجَ مِنْ وَلَایتِه‏…»، اگر کسی به برادر مؤمنش أف بگوید از ولایت خدا خارج می‌شود یعنی اینقدر مؤمن در پیش خدا عظمت دارد. بنابراین در تبلیغات انتخاباتی به افرادی که محصول و سرمایه‌های انقلابی هستند دشنام ندهیم، طعنه نزنیم، آنها را از اسلام خارج نکنیم، آنها را از انقلاب خارج نکنیم، امیدواریم هر چه می‌گذرد اخلاق، فقه و عقلانیت بیشتر بشود.

در خاتمه یک تقاضا و پیشنهادی به رسانه ملی دارم. قبل از مناظرات به مدت ۱۵ دقیقه مبانی فقهی و اخلاقی انتخابات و مناظرات را برای مردم بیان کنید، اینکه در یک نوشته‌هایی آقایان امضا می‌دهند که این مبانی را رعایت کنند کافی نیست، وقتی برای مردم بیان ‌شود همین مردم وقتی ببینند که این آقا الآن این مبنا را رعایت نکرد همین کافی است که بگویند این فرد صلاحیت ندارد، این خیلی مهم است هم آگاهی مردم بالا می‌رود و هم مردم می‌فهمند که نظام واقعاً دنبال دین است و انتخابات برای تحکیم دین است و ما نمی‌خواهیم مبانی اخلاقی و فقهی مخدوش بشود و هم مناظره‌کنندگان در سخنان خود دقت و رعایت حدود را بیشتر خواهند کرد.

سخنان ‌حجت‌الاسلام سیدرمضان موسوی مقدم، قائم مقام سازمان صدا و سیما:

در حال حاضر صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران به عنوان رسانه بزرگ و شاید ابررسانه در سطح جهانی مطرح است؛ چراکه تقریبا در دنیا به این شکل نیست که یک کشور، مکتب، فرهنگ و ملتی دارای رسانه‌‌ای با این تنوع و گستردگی باشد. رسانه جمهوری اسلامی ایران در حال رقابت با رسانه‌های دنیا نیست؛ چون رقابت جایی معنا پیدا می‌کند که هدف مشترک باشد؛ ما هیچ هدف مشترکی با رسانه‌های دنیا نداریم؛ پس رقابت معنا ندارد؛ بلکه به تمام معنا در حال جنگ با رسانه‌های دنیا هستیم. در غرب تلقی از مردم و ادعای حمایت از مردم همه ابزار است و رسانه‌های ما اصلا قابل مقایسه با آنان نیست چرا که در آن رسانه‌ها حرفی از اخلاق و معنویات نیست.

مناظرات به کلی در صدا و سیما در موضوعات مختلف همواره برگزار می‌شود اما مناظرات مربوط به انتخابات از اهمیت بالاتری برخوردار بوده است که همواره این مناظرات نقش بسیار مهمی در جلب مشارکت بالای مردم در انتخابات داشته است اما در کنار بالا بردن این مشارکت، آسیب‌هایی را هم در پی داشته است.

یکی از مشکلاتی که داریم این است که در خیلی از جاها الگوها و سرمشق‌هایی که عمل می‌کنیم مناسب با آن هدف نیست؛ در صداو سیما هم باید دانست که در رسانه ملی اخلاق و معنویات مهم و قابل توجه است و دارای ایدئولوژی و خانواده پایدار است و مسائل حلال و حرام برایش مهم است؛ رسانه‌های بیگانه ما چنین اهمیت و توجهی را ندارند لذا باید دقت فراوان شود که در دام انحرافاتی که در رسانه‌های غربی وجود دارد نیفتیم.

برخی آسیب‌های مناظرات انتخاباتی در ایران

یکی از مهم ترین این آسیب‌ها خروج از ضوابط شرعی و حدود فقهی است التزام عملی به مبانی دینی و اخلاقی می‌تواند درصد زیادی از این آسیب‌ها را کاهش دهد، آسیب‌هایی همچون هتاکی، دروغ گویی، شبه پراکنی، تضعیف نظام اسلامی، عدم رعایت انصاف و نزاکت، ایجاد بدبینی به نظام اسلامی و …از مهم ترین این آسیب‌هاست.

کار در رسانه ملی راحت نیست. مدیریت فرهنگی، هدایت افکار عمومی و … از کارهای ظریف در رسانه است که برای تحقق آن کارهای بسیاری صورت می‌پذیرد. وجه مردم در نظام اسلامی در واقع به عنوان افراد دارای کرامت و شعور و مقام الهی هست و اساسا ما جایگاه مردم را مهم می‌دانیم، رسانه‌‌ای که در آن رسانه مناظرات انجام می‌شود رعایت فقه و ادب و اخلاق باید بشود چون مناظره کنندگان هم علی الاصول از نخبگان جامعه هستند و شایسته است اخلاق و موازین دینی را رعایت کنند.

ما یکی از مدل‌های رسانه‌‌ای خاص را عرضه می‌کنیم که با سایر رسانه‌ها و شیوه‌های مرسوم رسانه‌‌ای دنیا متفاوت است. همین مناظرات گاهی سرنوشت انتخابات را برای نامزد تغییر می‌دهد و ما نیز در سازمان صدا و سیما در تلاش هستیم که مناظرات و برنامه‌های تبلیغاتی کاندیداها کاملا سالم، اخلاقی و متناسب با نظام اسلامی انجام شود.

انتهای پیام/

منبع: اجتهاد