به گزارش خبرنگار پایگاه خبری – تحلیلی مفتاح_اندیشه، آیت‌الله محمدرضا مدرسی، استاد درس خارج حوزه علمیه در درس خارج خود به بررسی موضوع «فقه استارتاپ‌ها و ارز مجازی» پرداخت.

یکی از شبهات مطرح درباره بیت کوین و سایر رمزارزهای این است که آیا به نحو جزئی و شخصی خرید و فروش می‌شود یا خیر؟ چرا که خرید و فروش به نحو شخصی و جزئی بدین معناست که بایع عین آن چه را که فروخته و مشخص است را تحویل مشتری دهد.

یکی از اشکالاتی که درباره بیت کوین مطرح می‌شود این است که بیت کوین را نمی‌توان به نحو شخصی و جزئی معامله کرد و معامله آن همیشه باید به نحو کلی و در ذمه باشد. همچنین این اشکال فقط در خصوص مبادله بیت کوین با بیت کوین مطرح نیست، بلکه اشکال عام بوده و در مبادله بیت کوین با هر چیزی اگر به نحو شخصی معامله کنند، مطرح می‌شود، فرقی هم نمی‌کند بیت کوین ثمن باشد یا مثمن.

پاسخ به شبهه مذکور

در سه مرحله می‌توان به این اشکال جواب داد؛

اولاً، بیت کوین را نیز به نحو شخصی می‌توان تحویل طرف مقابل داد و مشکلی از این جهت وجود ندارد؛ به این نحو که اگر مبادله ای به نحو شخصی بر بیت کوین واقع شده باشد، آن فرد می‌تواند بیت کوین‌های اضافی کیف پولش را منتقل کند به کیف پول دیگری که برای خودش است و فقط به اندازه بیت کوینی که معامله کرده در آن کیف پول نگه دارد و سپس آن کیف پول را با کلید عمومی‌و خصوصی ای که دارد، تحویل طرف مقابل دهد.

ثانیاً، بیت کوین مانند سایر پول‌های دیگر، نوعا به نحو کلی فی الذمه مبادله می‌شود؛ فرضا وقتی کسی می‌گوید این اتومبیل را به یکبیت کوین خریدم، نوعا مقصودش همان بیت کوینی که فعلا در کیف پول دیجیتالی اش با آن ویژگی‌ها وجود دارد، نیست، بلکه ارتکاز عرف و به ویژه کسانی که با بیت کوین معامله می‌کنند، طبیعت یک بیت کوین است که آن هم با محو بیت کوین در حساب مشتری و تولید در حساب بایع حاصل می‌شود. کما این که مبادله در پول‌های فیزیکی نیز چنین است. مثلا وقتی کسی ماشین خود را به صد میلیون تومان می‌فروشد، مقصود طبیعت صد میلیون است هر کجا که باشد و فرقی نمی‌کند مشتری همان صد میلیونی(که در صندوق امانات دارد بدهد یا از کسی قرض کند) و یا حتی اگر بتواند آن را چاپ کند.

ثالثاً، بعید نیست به عنوان یک احتمال قائل اعتنا بتوان گفت – البته هنوز کاملاً به این حرف اطمینان ندارم- وقتی کسی بیت کوین را برای دیگری ارسال می‌کند و آن بیت کوین از حساب کاربری او محو شده و در حساب کاربری طرف مقابل دوباره ساخته می‌شود، عرفاً کفته می‌شود همان بیت کوینی را که داشته برای او ارسال کرده است و همین مقدار وحدت عرفی کافی برای صحت بیع به نحو جزئی و شخصی است، هر چند از لحاظ عقلی دوئیت داشته باشند.