به گزارش خبرنگار پایگاه خبری – تحلیلی مفتاح_اندیشه، آیت‌الله‌هادی عباسی خراسانی از اساتید برجسته حوزه علمیه درس خارج مسائل مستحدثه امسال خود را با موضوع «بورس» آغاز کرده که در ادامه متن آن تقدیم حضورتان می‌گردد؛

لزوم آگاهی با بازار بورس برای ورود در آن

بورس، بازار سرمایه است و از جاهایی است که اگر خوب مدیریت شود، تولید رواج می‌یابد. متأسفانه تا کنون خوب مدیریت نشده است و باعث ضرر و زیان مردم شده است. بورس به تبع بازار حقیقی، آشفته بازار می‌شود. اگر کسانی وارد بورس شوند که وارد نیستند، تعادل به هم می‌ریزد. اکثر کسانی که در بورس هستند، وارد نیستند؛ چه در بورس جهانی و چه در بورس داخلی. عمدتا کارگزاران معامله می‌کنند. سرمایه‌گذاری انجام می‌شود. کارگزاران، عمل‌کارانی هستند که در بورس نقش دارند و خرید و فروش می‌کنند. همه کار اینها با ابزار دیجیتالی است. باید این ابزار را به رسمیت بشناسیم؛ مانند اینکه قدیمی‌ها حجره‌داری می‌کردند. مثلا کسی که بازاری بود، غلام و مستخدمی داشت و به او می‌گفت: برو پیام را برای فلانی برسان که این معامله را انجام می‌دهیم. کارگزاران هم واسط بین خریداران و فروشنده‌ها هستند.

خرید و فروش اعتبار سهام

جهت دیگر اینکه این سهام را با توجه به سهم ذاتی و اعتباری خرید و فروش می‌کند؛ اعتبار سهام را خرید و فروش می‌کند. گاهی ذاتی این سهام و نفس آن را خرید و فروش می کند و گاهی اعتبار آن را خرید و فروش می‌کند. سهام این شرکت که متصل به دارایی این شرکت است، مانند زمین و اعیان و کارمندان و کارکرد آن را در نظر می‌گیرم و خرید و فروش می‌کنم. شاخص بازار هم در این بین خرید و فروش می‌شود. شرکتی می‌گوید من منافع سهام را خرید و فروش می‌کنم. برخی شرکت‌ها خرید و فروش نفس سهام را منع می‌کنند، ولی شاخص آن و اعتبار آن را خرید و فروش می‌کنیم. این قسم شاید واقعا رخ ندهد، ولی تصورش ممکن است.

صحت خرید فروش اعیان

اگر در بورسی دارایی‌های شرکت و سهم‌های مشاع را خرید و فروش می کنند، اگر مشارکت باشد، باید طوری رعایت کنند که مشارکت‌شان در اعیان باشد، نه در صرف منافع. ما قانون شرکت اسلامی را گفتیم. مشارکت، یعنی شراکت فلانی با دیگری در ملک، یا جنس با نسبت مشخص؛ مثلا نسبت یک دوم یا یک سوم و دیگر نسبت‌ها. همان‌طور که در ضرب‌المثل معروف است: هر قدر پول بدهند، آش می‌خورند.

صحیح نبودن خرید و فروش منافع

قراردادهای در سهام اگر فقط تعامل در مشارکت باشد، قابل تأمل است. چون شرکت، یعنی مشارکت در اعیان. گاهی می‌گوید شما را در سهام عینی شرکت، شریک می‌کنم. اگر سهام در بازار، افزایش و کاهش دارد؛ این اشکالی ندارد. ولی اگر منفعت سهام را بفروشد، جایز نیست؛

راه‌های شرعی صحت خرید و فروش منافع

ولی اگر به عنوان عقود دیگر مانند اینکه ذمه را خرید و فروش کند، یا دینی باشد که مولود یک معامله باشد، شاید درست باشد. خرید و فروش خود دین، جایز نیست. ولی قراردادی می‌بندد که شرکت، یا اشخاص حقیقی، وام‌دار و بدهکار دیگری می‌شوند، این اشکال ندارد. بیع دین به دین اشکال دارد، ولی وابستگی دین به معامله اشکال ندارد. عرض ما این است که در مشارکت، باید مشارکت در اعیان باشد، نه صرف منفعت؛ بله، منفعت وابسته به عین، اشکال ندارد. مانند این که گوسفند را خرید و فروش می‌کند. گوسفند در فصل بهار زایمان می‌کند. بچه‌ شیرده آن هم همراه با گوسفند است، ولی اگر از شیر گرفته شد و در عرف عقلا جدا بدانند، جدا محسوب می‌شود.

خرید و فروش منفعت به تنهایی با توجه به تبدیل و تبادل بازار چون قابل پیش‌بینی نیست، اشکال دارد.

انتهای پیام/