پروفسور رفیع پور، کلید اصلی مشکلات ایران را این دانست که افراد برای خود هویت ملی قائل نیستند و گفت: کلید اصلی مشکلات این است که هویت ملی نداریم و اصلی تر این که فکر نداریم. افراد شجاع و دلباخته به کشور نداریم که در این زمینه کار کنند.

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری – تحلیلی مفتاح_اندیشه، مدرسه تابستانه رویش صبح روز دوشنبه 5 شهریور ماه جاری از سوی دبیرخانه مفتاح_اندیشه برگزار گردید و در این نشست پروفسور فرامرز رفیع پور، چهره ماندگار و استاد برجسته جامعه شناسی در جمع مخاطبان به ایراد سخنرانی پرداخت.

در این نشست صمیمی که بیش از دو ساعت به طول انجامید، نخست پروفسور رفیع پور مباحث خود درباره وضعیت اجتماعی ایران و همچنین روش شناخت مسائل اجتماعی را ارائه و سپس حاضرین پرسش های مختلف خود را مطرح کردند.

پروفسور رفیع پور، مسأله شناسی را موضوع بسیار مهمی دانست و با ابراز تأسف از سیستم آموزشی ایران ابراز داشت: تمام آموزش ها ترجمه‌ای است. حتی مسائل مطرح در سیستم آموزشی نیز ترجمه مباحث دانشمندان و اندیشمندان دیگر است به همین دلیل تولید مسأله جدیدی صورت نمی گیرد.

ذهن جوانان را به مدرک گرایی مشغول کردند تا از مسأله محوری پرت کنند

وی کاری را دارای ارزش دانست که برای رضای خدا باشد و با توصیه بر حل مسائل کشور عنوان کرد: ما اکنون در شرایط حادی هستیم و این کشور توسط شما جوانان باید اصلاح شود. اصلاح امور نیز تنها با مدرک علمی صورت نمی گیرد بلکه باید در متن جامعه بود و مسائل مطرح را مورد شناسایی قرار داد تا بتوان راهکار درست حل مشکل را ارائه کرد. نسل آینده باید کشور را نجات دهد و این را بدانید هر کسی به این کشور پشت کند دنیا و آخرت را می بازد.

چهره ماندگار و استاد برجسته جامعه شناسی ، ارائه مدارک مختلف علمی را نوعی بازی عنوان کرد که توسط عده ای برای عقب ماندن جوامع صورت می گیرد و گفت: افراد را با مدرک گرایی بازی می دهند. انتهای مدرک گرایی چیست؟ حیف وقت و عمر جوانان نیست که صرف مدرک گرایی شود؟ این مدرک گرایی هم تنها در ایران نیست بلکه کشورهای دیگر نیز افراد را به مدرک گرایی تشویق می کنند به همین دلیل می بینیم برخی از نخبگان ما برای گرفتن مدرک فلان دانشگاه خارجی خودشان را به آب و آتش می زنند.

وی اضافه کرد: آموزش باید سبب طرح مسأله شود نه ترجمه آن. ذهن افراد را به مدرک گرایی معطوف کرده اند تا از مسأله محوری دور شوند. برای نمونه در دانشگاه ها به بیان نظریات و مسائل می پردازند در حالی که ذهن افراد مسأله شناسی ندارد. تنها مطالبی که دیگران تولید کرده اند را به ذهن افراد می ریزند.

روش شناسی برای حل مشکلات کافی نیست باید زمینه شناسی نیز داشت

پروفسور رفیع پور با اشاره به این که روش شناسی مسأله نباید موضوع اصلی قلمداد شود، تأکید کرد: این که ما بدانیم در جامعه فلان مشکل است کافی نیست، باید بتوانیم برای آن راهکار عرضه کنیم. واقعیت امر اجتماعی به این بستگی دارد که شما تا چه اندازه با زمینه های اصلی آشنا هستید.

وی ادامه داد: تنها با سنجش مسأله نمی توان به واقعیت اجتماعی رسید. چون درک شرایط اجتماعی بسیار مهم بوده و این موضوع را حتی جامعه شناسان به راحتی نمی توانند درک کنند. روش کیفی و کمی باید با یک دیگر ادغام شود تا فرد زمینه های اصلی مسائل را بداند.

این نویسنده و محقق، با رد این ادعا که مسأله شناسی تنها در کلاس درس و کتاب خواندن به وقوع می پیوندد، یادآور شد: ضمن کتاب خواندن و حضور در کلاس، باید استاد دید؛ استادی که برای خدا و کشور فعالیت می کند نه کاسب کاری و پُر کردن جیب خود.

وی همچنین واقعیت های اجتماعی ایران را بسیار متفاوت دانست که باید براساس این واقعیت ها رفتار کرد و گفت: اکثر مردم ما هنجاری هستند و رفتارهای آن ها از رفتار اکثریت نشأت می گیرد. این گونه مسائل را باید در جامعه لمس کرد تا بتوان برای آن نسخه داد و با کار مؤسسه‌ای نمی توان به این موضوع رسید.

تنها با تئوری نمی توان به راهکار رسید باید وضعیت کنونی را نیز شناخت

پروفسور رفیع پور در بخش دوم سخنان خود که به پاسخ پرسش حاضرین اختصاص داشت، جامعه ایرانی را جامعۀ پر از مسأله دانست که روز به روز بر مسائل آن نیز افزوده می شود و عنوان کرد: عده ای به این مسائل نگاه ایدئولوژیکی دارند و عده ای دیگر به دنبال اصلاح آن ها هستند و می گویند تبیین سنتی جواب نمی دهد.

وی یکی از مؤلفه های مهم پیش بینی وضعیت اجتماعی آینده یک جامعه را آشنایی با تئوری های مختلف دانست ولی آن را کافی ندانست و تصریح داشت: شناخت تئوری بسیار مهم است ولی تئوری ها دو مشکل عمده دارند؛ نخست، محدود هستند. دوم این که ما به تمامی تئوری ها دسترسی نداریم و برخی از آن ها محرمانه هستند. به همین دلیل تئوری هایی که می خوانیم سود ندارند و باید خودمان تئوری سازی کنیم.

چهره ماندگار جامعه شناسی ، راهکار رفع نقص تئوری ها در مسأله محوری را شناخت وضعیت کنونی یک جامعه بیان کرد و اذعان داشت: تنها با تئوری نمی توان به راهکار رسید بلکه باید وضعیت کنونی جامعه را نیز شناخت. تئوری و شناخت عملی هر دو لازمه یک دیگرند.

چرا پیش بینی وضعیت اجتماعی ایران دشوار است؟

پروفسور رفیع پور همچنین پیش بینی وضعیت اجتماعی ایران را نسبت به کشورهای دیگر بسیار دشوار تلقی کرد و برای آن دو دلیل عمده قائل شد؛ نخست، نظم اجتماعی در ایران نسبت به سایر کشورها کمتر است. دوم، متغیرهای خارجی و بین المللی و بازی های سیاسی بر روی نظم اجتماعی ایران تأثیرگذارند.

وی افزود: در ایران عوامل ناشناخته زیادی وجود دارد به همین دلیل کار دانشمندان ایران نسبت به دانشمندان جهان سخت تر است. البته قابل پیش بینی نبودن وضعیت ایران ضمن این که زیان دارد، فواید نیز دارد. یکی از فواید این است که غربی ها نمی توانند جامعه ایران را پیش بینی کرده و برای آن نسخه بپیچند و ما می توانیم با توجه به فرهنگ خودمان مسائل ناشناخته را کشف و مدیریت کنیم. برای نمونه چرا غرب در ماجرای داعش ناموفق بود ولی ایران موفق؟ چون ایران به برخی مسائل اجتماعی ناشناخته جامعه شیعی آگاه بود که غرب آگاه نبود.

کلید اصلی مشکلات به بی هویت ملی باز می گردد

این استاد دانشگاه، یکی از مشکلات جامعه ایرانی در زمینه اجتماعی را عدم شناخت مسائل درونی و بیرونی می داند و در این باره اذعان می کند: ما مسائل ملی و بین المللی را نمی شناسیم. دانش تئوریک و شناخت عملی نسبت به شرایط درونی و بیرونی از گذشته و حال را نداریم.

وی ادامه داد: متأسفانه در مسائل اجتماعی دانشمند نداریم و بیشتر افرادی هم که در این زمینه هستند دارای تفکرات غربی‌اند.

پروفسور رفیع پور، کلید اصلی مشکلات ایران را این دانست که افراد برای خود هویت ملی قائل نیستند و گفت: هویت ملی کلید اصلی مسائل است. یعنی کلید اصلی مشکلات این است که هویت ملی نداریم و اصلی تر این که فکر نداریم. افراد شجاع و دلباخته به کشور نداریم که در این زمینه کار کنند.

وی حتی علل اصلی فساد اقتصادی را مسائل فرهنگی می داند و بر این موضوع پافشاری می کند که در کشورهای دیگر اقتصاد متغیر مستقل است یعنی بر روی مسائل دیگر تأثیر می گذارد در حالی که در ایران اقتصاد متغیر وابسته است و مسائلی دیگر همچون سیاست بر روی آن تأثیر می گذارد.

جزیره فرهنگی اجازه نمی دهد اهداف حکومت اسلامی دنبال شود

نویسنده کتاب «توسعه و تضاد» یکی دیگر از مشکلات جامعه ایران را جزیره ای عمل کردن در مسائل فرهنگی بر می شمارد و ابراز می کند: غربی ها حتی جزئی ترین مسائل ایران را مورد بررسی قرار می دهند. در سیستم مذهبی دخالت کرده و سعی می کنند آن را مقابل حکومت قرار دهند. تمام تلاش نفوذی ها این است که هر کدام از دستگاه ها و سیستم های مختلف حکومت اسلامی اهداف خودشان را دنبال کنند.

وی اضافه کرد: نبی اکرم(ص) دین و چگونگی حکومت اسلامی را تشریح کردند ولی ما آن را ادامه ندادیم، به همین دلیل اسلام به حاشیه رفت. اکنون مسیحیت خوشحال است که اسلام دین کشورهای عقب افتاده و جهان سومی است.

پروفسور رفیع پور تأکید کرد: ما آموزه های دینی و قرآن را داریم، ولی چرا موفق نیستیم؟ چون نمی توانیم سازماندهی کنیم. نفوذی ها اجازه این سازمان دهی را نمی دهند. جمهوری اسلامی ایران زمینه تولد دوباره اسلام را فراهم کرد ولی نفوذی‌ها، خودجوشی مردم و نیروهای انقلابی را خاموش کردند.

البته از دیدگاه چهره ماندگار و استاد برجسته جامعه شناسی ، اصلاح جزیره فرهنگی با روش عمودی و تاخت و تاز نسبت به افراد قابل حل نیست بلکه باید به صورت نرم و بسیار دقیق انجام گیرد.

انتهای پیام/