به گزارش پایگاه خبری - تحلیلی مفتاح_اندیشه، همایش انقلاب اسلامی و تحول در فقه همزمان با چهلمین سالگرد با شکوه انقلاب اسلامی پنج شنبه ۱۱ بهمن ماه در حوزه علمیه امام حسین(ع)، به همت مرکز مدیریت حوزه علمیه تهران و با سخنرانی آیت‌الله علی‌اکبر رشاد، آیت الله ابوالقاسم علیدوست و  حجج اسلام احمد علی یوسفی و عبدالحمید واسطی برگزار شد و موضوعاتی با عنوان نگاهی به ابعاد و انواع تحولات فقه پس از انقلاب، تأسیس و توسعه فلسفه اصول و فلسفه فقه، تأسیس و توسعه فقه‌الاقتصاد و تحول روش‌شناسی فقه پس از انقلاب اسلامی مطرح و به بحث و تبادل نظر گذاشته شد.

در ابتدای این نشست حجت الاسلام «رحیمی صادق»، مدیر مرکز حوزه علمیه تهران با اشاره به بهمن ماه چهلمین سالگرد پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی و همچنین ایام سوگواری شهادت حضرت زهرا سلام الله علیها و لزوم برگزاری نشست هایی همچون انقلاب اسلامی و تحول فقه گفت: امیدواریم این همایش‌ها سرآغاز سلسله نشست ها و موضوعات دیگر با محوریت دستاوردها و ظرفیت های انقلاب اسلامی در زمینه های مختلف باشد از این رو امیدواریم که حوزه های علمیه تهران با معرفی دستاوردهای ناشناخته انقلاب عظیم اسلامی و ملکوتی ایران  که بنیانگذار آن امام خمینی رحمة الله علیه بودند به این هدف بزرگ نایل آیند.

وی با انتقاد از این موضوع که پس از ۴۰ سال گذشت از عمر انقلاب اسلامی ایران دستاوردها و ظرفیت‌های این انقلاب به خوبی معرفی نشد تا نسل های جدید با آن آشنا شوند، تصریح کرد: ما طی سالیان اخیر آنطور که باید و شاید به دستاوردهای نظام مقدس اسلامی ایران و انقلاب شکوهمند اسلامی نپرداختیم در واقع انقلاب اسلامی شکوهمند ایران به دلیل آثار متعدد و بی‌بدیل اش در دنیا ناشناخته مانده است.در این رابطه حوزه های علمیه در کنار رسالت های مقدس خود باید به دستاوردهای انقلاب اسلامی به خصوص در حوزه‌های علوم مذهبی دینی و فقه اسلامی بپردازند و آنها را به نسل جدید معرفی کنند.

حجت الاسلام رحیمی صادق با اشاره به بنیان انقلاب اسلامی بر اساس فقه اهل بیت گفت: نظام مقدس اسلامی ایران برآمده از فقه اهل بیت است اما این دستاوردها در طی سالیان اخیر مظلوم مانده اند و باید شناسانده شود. این انقلاب ملکوتی که حاصل صدها هزار خون شهید است در هر زمینه ای پس از پیروزی انقلاب دچار تحول شگرف بوده است و ما خود حوزویان نیز از این تحولات به خصوص در علوم دینی و فقهی غافل هستیم.

وی خاطرنشان کرد: امیدوارم اساتید حوزه با حضور در این همایش آغازی برای سلسله نشست های دیگر در حوزه انقلاب اسلامی و تحول فقه  و فلسفه اسلامی داشته باشند گفتنی است در این حوزه بیش از ۲۰ موضوع شناسایی شده که پس از انقلاب متحول شده است که باید در زمینه های دیگر نیز با موضوعات جدید نیز این چنین بحث هایی ادامه یابد.

بنابر این گزارش آیت الله علی اکبر رشاد، رئیس و عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی نیز در این نشست با اشاره به تقدس عدد چهل و گرامیداشت چهلمین سال پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی گفت: چهل در فرهنگ دنیا و حتی فرهنگ دینی و تربیتی و ادیان مختلف مفهوم خاصی دارد امروزه علیرغم توطئه‌ها و تلاش های بی امان دشمنان برای نابودی انقلاب اسلامی، این نظام به پختگی چهل سالگی اش رسید این در حالی است که بارها دشمنان وعده های بی اساس از نابودی انقلاب می دادند و بارها این حرف ناحق را تکرار می کردند به طوری که ترامپ رئیس جمهور اخیر آمریکا اعلام کرد انقلاب اسلامی ایران بهمن چهل سالگی اش را نخواهد دید.

آیت الله رشاد تصریح کرد: اما خدا را سپاسگزاریم که علی‌رغم توطئه های مختلف دشمنان این انقلاب پابرجا ماند و عنایت پروردگار عالم متوجه این نور قدسی شد زیرا انقلاب ما انفجار نور بود و خفاش ها، توانایی و یاری دیدن این نور حق را ندارند.

وی با بیان این مطلب که انقلاب شکوهمند اسلامی ایران در تاریخ دنیا سابقه نداشته است گفت: پیروزی شکوهمند نظام جمهوری اسلامی ایران با این عظمت در تاریخ دنیا بی‌سابقه است و انقلابی که بنیان آن بر اساس تفکر و اخلاق است.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به بزرگترین دستاورد انقلاب اسلامی ایران عنوان کرد: یکی از بزرگترین تحولات انقلاب اسلامی ایران ایجاد تغییرات شگرف در حوزه‌های علمی بود به‌قدری تحولات علمی در اثر انقلاب اسلامی گسترده است که باید در مورد آن یک دانشنامه نوشت تا به صورت دقیق این تحولات متنوع و گسترده تبیین شود.

آیت الله رشاد عنوان کرد: تحولات علمی در چهار سطح یا لایه رخ می دهد در سطح اول خود علم تغییر کرده و علوم جدید پایه گذاری می شود همچنین در سطح دوم، علوم موجود دچار تغییرات شگرف می‌شود و نیز در لایه های بعدی سیره های ماهوی علوم تحول یافته و در لایه چهارم شاهد تغییرات در مشخصه‌های علم خواهیم بود و در زمینه فقه اسلامی با پیروزی انقلاب اسلامی شکوهمند ایران در ۴ لایحه علوم فقهی شاهد تحول و تغییرات بودیم.

وی افزود: حدود هزار و 50 سال قبل تاکنون در حوزه های علمیه سخنی از فلسفه فقه و یا فلسفه اصول فقه نبود اما امروز به برکت پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی ایران شاهد تدریس و ایجاد علوم فلسفه فقه و یا فلسفه اصول فقه هستیم.

آیت الله رشاد با اشاره به یکی از تأثیرات پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی ایران بر بنیان های علم فقه اسلامی گفت: پس از سال های پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی ایران شاهد چرخش در علوم فقه اسلامی هستیم به گونه ای که  علم فقه به جای رویکرد تکلیفی گذشته رو به رویکرد حقوقی آورده است  و این رویکرد جدید گزاره های تکلیفی و حقوقی را توأمان ایجاد کرده است.

رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با اشاره به موضوعات جدید فقهی که پس از پیروزی انقلاب اسلامی بنیان نهاده شد، تصریح کرد: فقه فرهنگ، فقه جامعه، فقه سیاسی و یا حکومتی، فقه مدیریت، فقه اقتصاد، فقه حقوق بشر، فقه فضای مجازی، فقه تمدن، فقه توسعه و پیشرفت،فقه تکنولوژی و فناوری، فقه اخلاق محیط زیست، فقه عمران و شهرسازی، و صدها عنوان دیگر از موضوعات جدید فقهی هستند که طی سالیان اخیر مطرح شده که نشان از پویایی و گستردگی علم فقه دارد.

وی افزود: گفتنی است در مورد غایت علم فقه نیز شاهد تحولات شگرفی هستیم به گونه ای که جهت گیری علم فقه به سوی فلسفه است و این امری مبارک خواهد بود البته این تحولات تنها به بخش های گفته شده محدود نمی شود ما در زمینه های روش ها و شیوه های استنباطی فقه نیز شاهد تغییرات مثبتی هستیم.

آیت الله رشاد در پایان با اشاره به لزوم عملی کردن علوم فقهی در جامعه خاطرنشان کرد: امیدواریم در کنار تحول در بنیان علوم فقهی در عمل نیز شاهد تحول باشیم متأسفانه امروزه علوم انسانی سکولار عرصه را برای پیاده سازی و عملی شدن علوم فقه اهل بیتی تنگ کرده است.

در ادامه آیت الله  ابوالقاسم علیدوست، استاد درس خارج فقه و اصول با اشاره به سیر تحولی علوم مختلف گفت: همان طور که  می دانید علوم از بستر زمان شکل گرفته و باید مراحلی را طی کند تا به پختگی  برسد. بر همین اساس علوم مختلف پس از طرح مسائل، تجمیع مسائل و تدوین آن به مرحله کشف روابط مسائل با هم و پس از تنظیم و تدوین منظومه هایی از آن علم، به صورت دانش مدونی در اختیار اندیشمندان قرار می گیرد.

وی با اشاره به تحولات علم فقه در طی سالیان اخیر گفت: همانطور که می دانید بحث فلسفه فقه با اصول فقه در طول تاریخ علوم حوزوی و پس از هزار سال در متون مختلف با هم آمیخته بوده و گاهی در حاشیه بوده است. اما از اوایل دهه هفتادهجری شمسی گفتگوهای فلسفی فقه پس از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی شکل گرفت و علم فلسفه فقه و اصول فقه به صورت مجزا بررسی شد.

آیت الله علیدوست عنوان کرد: در طی دهه اخیر نیز پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی گرایشی را مطرح کرد که طلاب و دانش آموختگان بخش فلسفه را به صورت متمرکز مورد بررسی قرار می دهند در همین راستا پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی پس از مطرح کردن موضوع فلسفه فقه و سلسله مباحث اصول فقه به صورت مجزا  آثار خوبی را از اوایل دهه هشتاد تاکنون تولید کرده است.

وی افزود: در این میان می‌توان به چاپ ۳۰ کتاب در حوزه فلسفه فقه و همچنین چاپ فصلنامه های معتبر و برگزاری کرسی های متعدد در این موضوع اشاره کرد گفتنی است که در سال‌های ابتدایی انقلاب اسلامی موضوعات فلسفه فقه مطرح و این موضوعات تدوین شده بود و حتی در برخی از این موضوعات نیز در لابلای متون یافت می‌شد اما کشف و تجمیع و نامگذاری و در نهایت خلق دانش فلسفه فقه مربوط به سه دهه اخیر پس از پیروزی انقلاب اسلامی است.

در ادامه این مراسم، حجت الاسلام احمدعلی یوسفی، استاد سطوح عالی حوزه علمیه قم، درباره تاسیس و توسعه فقه الاقتصاد، گفت: اولین اثری که در جمهوری اسلامی ایران در حوزه تحول فقه داریم، در خود قانون اساسی است که در اصل چهارم این قانون اینگونه آمده است: «کلیه قوانین و مقررات مدنی، جزائی، مالی، اقتصادی، اداری، فرهنگی، نظامی، سیاسی و غیر اینها باید بر اساس موازین اسلامی باشد.»

دومین اثر قانون بانکداری بدون ربا در سال 61 است، و هم چنین از اقدامات دیگر می توان به تحقیقات گسترده در نهادهای حوزوی و غیر حوزوی درباره فقه اقتصاد اشاره کرد، و همینطور در دانشگاه ها برای برخی از رشته های دانشگاهی مباحث فقه قتصادی به عنوان درس شناخته شده و تدریس می گردد.

کمیته فقهی در حوزه های مختلف از جمله بانکداری ایجاد شده که در این کمیته اقدامات زیادی پیگیری می شود، و ساختار موجود مورد نقد و بررسی قرار گرفته است و اکنون در حال حرکت به سوی ایجاد یک نهاد بانکی بر اساس موازین اسلامی هستند.

در پایان این مراسم، حجت الاسلام عبدالحمید واسطی استاد سطوح عالی حوزه علمیه مشهد به ایراد سخنرانی با موضوع تحول روش شناسی فقه پس از انقلاب پرداخت و گفت: سیستم سازی و نهاد سازی امری ضروری است تا فقه فرآیندها را استخراج کنیم.

انتهای پیام/

منبع: شبستان