سوزنچی گفت: متأسفانه در بحث علم دینی، برخی در میدان بازی غربیها بازی میکنند چراکه میدان بازی ما در تمدن اسلامی و نسبت علم و دین به گونهای بوده است که این دو به عنوان دو نهاد جداگانه در مقابل یکدیگر نبوده اند، اما در شرایط فعلی افتراق علم و دین به عنوان دو نهاد در جامعه ما تثبیت شده است.
به گزارش پایگاه خبری – تحلیلی مفتاح_اندیشه، نشست علمی «مبانی و چالشهای فلسفی تحقق علم دینی» از سلسله نشستهای مطالعات اسلامی علوم انسانی به همت مرکز تخصصی طوبی در روز پنجشنبه ۸ آذر برگزار شد. در این نشست حجت الاسلام حسین سوزنچی، دانشیار دانشگاه باقرالعلوم(ع) به تعریف علم دینی و مشکلات پیش روی تحقق این علم پرداخت.
سوزنچی در ابتدای سخنان گفت: علم دینی به معنایی از علم گفته میشود که حتی می تواند شامل فیزیک هم باشد، اما دغدغه علوم دینی، علوم انسانی است؛ حساسیتهایی که در این علم است در دیگر علوم وجود ندارد و در شرایطی که بین علم جدید و دین اسلام ناسازگاریهایی احساس میشود این پرسش پیش میآید که حال چه باید کرد؟ از طرفی باید جلوی تلقی نادرست از علم دینی را گرفت و در عین حال این برداشت که همه علوم غربی جدید باطل، کفر و دور ریختنی است و فقط باید به قرآن و روایت مراجعه شود و از دل آن علم دینی استخراج شود، صحیح نیست؛ اگرچه این نظر هم مدافعانی دارد و در عین حال انتقادهایی هم به فضای غربی وجود دارد.
دانشیار دانشگاه باقرالعلوم(ع) تصریح کرد: نیاز نیست که همه چیز را از نو تولید کنیم چراکه در فضاهای غربی نیز عدهای بر دین مسیحیت و یهودیت هستند که مثل ما دغدغه دین و انسان متعالی دارند و در مقابل جریانهای ضد دینی و ضد خدایی ایستاده اند. به عنوان نمونه موج سوم فمنیست یک جریان خانواده گرا است که آراء و کتابهای آنان شبیه ما است و آنها در این موضوع با ما قرابت دارند و از طرفی در غرب جریانهایی هستند که استدلالهای همجنس گرایان را به خوبی نابود میکنند و با این امر مخالف هستند؛ بنابراین در این زمینهها دیگر نیاز به تولید نیست.
نسبت صحیح علم و دین
وی بیان داشت: مسئله اصلی در علم دینی این است که نسبت صحیح علم و دین را بشناسیم که علم چه جایگاهی در زندگی دارد؟ چرا به علم جدید نیاز است؟ چه نیازی به علم دینی است؟ در واقع مجموعه اینها میخواهد درک بهتری از واقعیت به ما بدهد که کار دین و علم مدرن هدفشان یکی است و میخواهند زندگی بهتر را ارائه دهند؛ در اینجا این پرسش پیش میآید که آیا با توجه به اهداف مشترک علم و دین؛ آیا این دو باید باهم رقابت داشته باشند یا رفاقت؟سوزنچی تصریح کرد: پرسش دیگری که مطرح میشود این است که این تلقی که بین دین و علم ناسازگاری وجود دارد مسئله ما است یا غربی ها؟ متأسفانه در بحث علم دینی، برخی در میدان بازی غربیها بازی میکنند چراکه میدان بازی ما در تمدن اسلامی و نسبت علم و دین به گونهای بوده است که این دو به عنوان دو نهاد جداگانه در مقابل یکدیگر نبوده اند، اما در شرایط فعلی افتراق علم و دین به عنوان دو نهاد در جامعه ما تثبیت شده است.
علم تجربی ابعاد غیر تجربی و دین ابعاد غیر نقلی دارد
دانشیار دانشگاه باقرالعلوم(ع) در ادامه گفت: تلقی از علم، علم تجربی و تلقی از دین، متون نقلی است که در این فضاها علم دینی نامعقول است چراکه هم علم تجربی ابعاد غیر تجربی دارد و هم دین ابعاد غیر نقلی دارد و دین مساوی با نقل نیست و در بسیاری از موارد از عقل استفاده میشود. از طرفی علم ابعاد متنوع دارد که یکی از این ابعاد تجربی است لذا راه شناخت واقعیت لزوما تجربی نبوده و ملاک علم نیز تنها روش تجربی نیست. در عین حال گفته اند که تجربه ناب وجود ندارد و به همین دلیل نسبی گرایی را نتیجه گرفته و میگویند روش، عامل انحطاط علم است.
وی با طرح این سوال که آیا تفکیکِ روشی علوم تجربی قابل قبول است؟ گفت: در واقع این روش پذیرفته نمیشود و ما تمایز روشی را قبول نداریم؛ از طرفی انحصارعلم به روش تجربی به نسبی گرایی منجر شده است.
جایگاه ارزشها در علم
سوزنچی درباره جایگاه ارزشها در علم گفت: تجربه به شما ارزشها را نمیدهد و باید و نبایدها را نیز بیان نمیکند به همین دلیل ارزشها از فضای علم کنار رفته و مبنای واقعیت فقط تجربه شده می شود. از سوی دیگر دین مکتب ارزشها را بیان میکند و در همین راستا ارزشها را از دین، و علم را از علم می گیرد؛ وقتی ارزشها کنار گذاشته شد ارزشهای دلبخواهی در علم پدید آمد که مشخص نیست استانداردسازی و اخلاق حرفهای که از دل این ارزشهای دلبخواهی بیرون آمده برای علم کارآمدی داشته باشد.
وی در پایان گفت: در موضوع واحد از همه منابع و ابزارهای شناخت(حس و برهان و شهود) به تناسب موضوع میتوان استفاده کرد. پیش فرضها و ارزشها قابلیت بحث معرفتی دارند و علم نسبت وجودی با عالم دارد و عالم در پیشبرد علم موثر است و تقلای اخلاق عالم در رشد خود او موثر است.
انتهای پیام/
منبع: وسائل
https://ihkn.ir/?p=8908
نظرات