دکتر عطاء الله رفیعی‌آتانی عضو هیئت علمی دانشگاه علم و صنعت درباره تفاوت‌های مبانی علوم انسانی غربی و علوم انسانی اسلامی گفت: علوم اجتماعی و انسانی در ایران ترجمه‌ای از علوم انسانی غربی است، بنابراین ذاتا ظرفیت، قابلیت، تبیین و حل مسائل زندگی ایرانی را نداشته و برای تبیین و حل مسائل زندگی مردمان و جوامع دیگر ایجاد شده است.
وی افزود: مبانی علوم اجتماعی و انسانی غربی مبتنی بر مبانی زندگی ما نبوده لذا این مبانی مادی‌گرایانه، ابعاد فرامادی و غیرمادی انسان را مدنظر قرار نمی‌دهد و به همین دلیل است که مسائل زندگی ما با یکدیگر فرق دارد، به عنوان مثال حجاب در جامعه ما به عنوان یک مساله مطرح است اما در جوامع غربی مساله محسوب نمی‌شود.
همانطور که مبانی زندگی ما با غرب متفاوت است، مسائل ما نیز متفاوت می‌باشد، اما با این حال مطالب علمی آنها ترجمه شده و مورد تدریس و تحقیق قرار می‌گیرد.
جامعه ما تجربه شیرینی از استفاده از علم را ندارد به همین علت کمتر به عالمان و صاحبنظران علمی مراجعه می‌کند مثلا دانش اقتصاد اسلامی از سوی سازمانهای به کار گیرنده مورد بهره‌برداری قرار نمی‌گیرد. از سوی دیگر علوم انسانی و علوم انسانی اسلامی در نظام ارزشی مردم جایگاه شایسته‌ای نداشته و مردم بیشتر علاقه‌مند هستند که فرزندان‌شان تحصیلات پزشکی و مهندسی داشته باشند.
با توجه به اینکه یک اقتصاددان چند برابر بیشتر از مهندس به جامعه می‌تواند کمک کند اما تحصیلات در بخش اقتصاد دارای مطلوبیت نیست و یکی از دلایل آن هم توقع داشتن درآمد زودهنگام و زودبازده است. ارزش‌گذاری و اعتباربخشی اجتماعی هم به رشته‌های علمی در اندازه پایینی است.
افرادی که باید از علوم انسانی اسلامی استفاده کنند تا نقایص آن مشخص شود از آن استفاده نمی‌کنند. امروز افراد برای انجام کارهای اقتصادی از اقتصاددانان مشورت نمی‌گیرند اما برای ساخت ساختمان از مهندس ساختمان مشاوره گرفته می‌شود و در حوزه مسائل جامعه‌شناسی نیز همه خود را صاحبنظر می‌دانند.
وقتی مساله جدی طرح نشود عالمان، علم را برای علم تولید می‌کنند و از سوی دیگر مسائل تخصصی توسط صاحبنظران مطرح نشود و هر شخصی خود را صاحبنظر بداند، مفاهیم از سطح انتزاعی به واقعیت‌های جامعه تنزل پیدا نمی‌کند. واقعیت زندگی یعنی مردم و اگر مردم جستجو نکنند، مسائل و مشکلات‌شان را بدون مراجعه به علوم حل و فصل می‌کنند.
علوم انسانی فعلی برای زندگی مردم کارآیی ندارد، زیرا آنها برای رفع مسائل‌شان به آن مراجعه نمی‌کنند و این ارتباط نیز دو سویه بوده یعنی وقتی مردم مراجعه نکنند به تدریج این علم از بین خواهد رفت.
همچنین می‌بایست به گونه‌ای فرهنگ‌سازی شود که جامعه برای رفع مسائل اجتماعی و انسانی به عالمان این علوم مراجعه کنند و مطالبه‌گری نمایند.
منبع: خبرگزاری مهر
https://ihkn.ir/?p=2027
نظرات