جایگاه سقراط در مقابل عظمت امام جعفر صادق(ع)/ بنیانگذار فقه جعفری به روایت دانلدسون، مستشرق آمریکائی

پایگاه خبری – تحلیلی مفتاح_اندیشه/ علی ربیع زاده؛ پروفسور دانِلدسون (۱۹۷۶-۱۸۸۴م.) اسلام‌پژوه و مستشرق مسیحی آمریکایی، بخش زیادی از زندگی علمی خود را به پژوهش پیرامون مذهب تشیع و تاریخ آن در ایران و عراق مصروف داشت و در این زمینه کتاب بسیار مهمی با عنوان «The Shi’ite Religion: A History of Islam in Persia and Iraq» (مذهب شیعه: تاریخ اسلام در ایران و عراق) نگاشته است. او به مدت ۱۶ سال (۱۹۴۰-۱۹۲۴م.) به عنوان نماینده و پژوهشگر کلیسای پریسبایترین (بزرگ‌ترین کلیسای اسکاتلند) در مشهد مقدس اقامت یافت و کتاب مذکور را در سال ۱۹۳۳م. (۱۳۱۲ ه.ش) حین مأموریت خود در این شهر به پایان رساند.

دانلدسون در فصل «XII» (دوازدهم) کتاب، تفصیلاً به تاریخ و سیره امام جعفر صادق(ع) پرداخته است و برخلاف بسیاری از تألیفات شرق‌شناسان، منابع حدیثی و تاریخی شیعیان را مطالعه نموده و دائماً در کتاب خود به آن‌ها مخصوصاً به آثار کلینی ارجاع داده است. همچنین وی در میان سطور کتاب حضرت را با تعبیر «امام» خطاب می‌کند.

 در ادامه به صورت مختصر به برخی از مطالب این فصل اشاره می‌شود:

• امام جعفر صادق(ع) نزد شیعیان از مهم‌ترین مقامات دارای اعتبار و مشهور دینی است؛ فقه و حقوق شیعه نیز بر پایه اندیشه و گفته‌های او بنا شده است.
• عباسیان و مقامات حکومتی به شدت تلاش می‌کردند تا امام را از مسائل سیاسی دور بدارند و در همین راستا حتی به منزل او حمله نمودند و آن را به آتش کشیدند و در نهایت به قتل او اقدام کردند.
• مکتب فکری و علمی امام بسیار درخشان بود و همانند سقراط، در مدینه به تربیت شاگردان می‌پرداخت؛ فضائل و توانمندی‌هایش به میزانی بود که سقراط و مکتب سقراط را نمی‌توان با آن مقایسه نمود.
• امام محل رجوع و اتکای سایر مذاهب و مکاتب فکری بود و مراجعات مکرر ابوحنیفه یکی از مصادیق بارز آن محسوب می‌شود.
• شاگردان بسیاری با تمایلات و تفکرات متنوع در مکتب فکری امام تربیت شدند و این حد از تنوع فکری و تخصص در میان شاگردان یک شخصیت در طول تاریخ بی‌سابقه است.
• تئوری «امامت» و دکترین «نور محمدی‌(ص)» توسط امام استمرار یافت.

کتاب دانلدسون تاکنون بارها در آمریکا و انگلستان تجدید چاپ شده است. نسخه اصلی کتاب نیز در هندوستان و در یکی از شعب مدرسه مطالعات اسلامی «هنری مارتین» واقع در شهر علی گَره نگه‌داری می‌شود؛ مکانی که تحت نظارت پروفسور تأسیس شده است و مدت‌ها ریاست آن را به عهده داشته است.

انتهای پیام/