منظور از احیای تمدن اسلامی ایجاد تکامل است

رئیس موسسه حکمت و فلسفه ایران گفت: وقتی از احیای تمدن اسلامی سخن می گوییم، منظورمان این نیست که همان دستورالعمل ها را احیا کنیم بلکه منظور ایجاد تکامل است.

به گزارش پایگاه خبری – تحلیلی مفتاح_اندیشه؛ همایش «حکمت و تمدن در ایران اسلامی»، عصر دوشنبه، ۲۸ آبان در موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران برگزار شد.

حجت الاسلام والمسلمین «عبدالحسین خسروپناه» با طرح چند پرسش در این همایش اظهار کرد: یکی از پرسش های مهم آن است که آیا تمدنی که در دوره شکوفایی اسلامی داشتیم (صرف نظر از نکته ای که در معنای تمدن است) و با آمدن مدرنیته و بلکه قبل از آن به حاشیه رانده شده بود، امکان بازسازی و بازپروری را دارد؟ مقصود از این احیا آن است که آیا توجیه عقلانی وجود دارد که مثلا بیاییم و دوباره طب سنتی را احیا کنیم؟ پاسخ من این است که نه تنها معقول است که لزوم هم دارد. در اینجا فقط طب را مثال می زنم؛ داروشناسان می‌دانند تمام داروهایی که طب جدید به بیماران می دهند، تک مولکولی هستند چون طب جدید جزءنگر است. اما در طب سنتی هر دارویی که داده می‌شود، صدها مولکول دارد چون کل‌نگرانه است. ما امروز نیازمند کل نگری هستیم، در زراعت نیز چنین وضعیتی وجود دارد، تمام سموم در علم زراعت سنتی طبیعی بودند، هیچ سمی زمین را از بین نمی برد، آفت ها را نابود نمی کرد.

رئیس موسسه حکمت و فلسفه ایران افزود: حکمت زاییده عقل و عقل، عامل حکمت است و نقش بازدارنده دارد؛ یعنی نمی گذارد از سعادت دور شوید. لذا به نظرم امروز عقلانی است که با کمک همان حکمت آن علوم را احیا کنیم اما چه احیایی؟ ما در تاریخ علم، رشد علوم و تکامل و تجدید علم را داریم. رشد علم گسترش مصادیق از طریق مبانی و روش است. حال اگر تغییر در روش ایجاد شد تکامل علم اتفاق می افتد و این در حالی است که در تجدید علم مبانی تغییر می کند، در نتیجه علم در سنت رشد و تکامل یافته اما تجدید نداشته است. تجدید از رنسانس به این سو است.

حجت الاسلام خسروپناه با بیان اینکه طب سنتی از جالینوس و بقراط آمد، اظهار کرد: کتاب «فردوس الحکمه» نخستین کتاب طب سنتی بود، بعد از این اثر «قانون» بوعلی آمد که قانون بوعلی تنها رشد علم نیست بلکه تکامل است، بعد از قانون بوعلی، «تحفه السعدیه» قطب الدین شیرازی را داریم که به نوعی رشد علم طب بوعلی است و مسایل بیشتری را مطرح کرده تا به ترتیب آثار دیگر پدید آمدند. بنابراین، وقتی از احیای تمدن اسلامی سخن می گوییم، منظورمان این نیست که همان دستورالعمل ها را تبدیل به دارو و احیای تراث قدیمی کنیم، بلکه منظور ایجاد تکامل است، طب سنتی باید تکامل پیدا کند.

وی با بیان اینکه علم سنتی ذات گرا است، افزود: پس در پاسخ به این پرسش که آیا احیای تمدن اسلامی ضرورت دارد، پاسخ مثبت است اما نَه با حکمتی که بُعد عرفانی و تصوف اش در توده مردم نگاه سلبی محض پیدا کند. حال سوال آن است که آیا امکان احیای تمدن مدرن در جوامعی مثل ما هست. آیا می توانیم این تمدن مدرن را اسلامیزه کنیم؟ مبانی تمدن مدرن، سکولاریسم، سوبجکتیویسم و اومانیسم است که قطعاً در حکمت اسلامی پذیرفتنی نیست. اگر ما این سه مبنا را از تمدن مدرن بگیریم و به جایش حکمت اسلامی را بگذاریم، آیا می توانیم مبنای تمدن مدرن را بپذیریم؟ به نظرم قابل جمع است. اما این کافی نیست که تمدن مدرن آفت خود را از دست بدهد، چون تمدن مدرن با ساختارهایش این آفت را ایجاد می کند و ساختار این تمدن با حکمت نمی سازد، اما سوال آن است که آیا علومی که در تمدن مدرن هست با حکمت می سازد؟ پاسخ مثبت است.

انتهای پیام/

منبع: مهر