حجت‌الاسلام و المسلمین ابوالقاسم مقیمی حاجی، استاد درس خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم، در نشست علمی «ماهیت و نقش ملاکات در فقه تربیت» مطرح کرد؛
فقه تربیت دانشی مستقل در کنار فقه اخلاق و تعلیم و تربیت است / نسبت ملاک و حکمت در فرآیند تربیت اسلامی
استاد درس خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم: تعریف ملاکات در فقه تربیت، «ما یدور الحکم مداره» است؛ یعنی آنچه حکم بر محور آن می‌چرخد و به وجود آن بستگی دارد. در فقه تربیت، بیشتر با «ملاک» سروکار داریم که نزدیک به حکمت است اما دقیق‌تر و تعیین‌کننده‌تر است. هدف از کشف ملاکات، رسیدن به «منظومه احکام تربیت» و «مهندسی تربیت اسلامی» است. این مهندسی به معنای طراحی یک نقشه جامع برای فرآیند تربیت است که در آن، هر جزء بر اساس یک ملاک شرعی جای می‌گیرد.
۱۴۰۴/۰۶/۰۱
گزارش اختصاصی پایگاه خبری علوم انسانی مفتاح از مناظره میان دکتر سیدحسین شهرستانی، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران، و حجت‌الاسلام والمسلمین مهراب صادق‌نیا، عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب؛
فرادینی شدن پیام عاشورا با نگاه تمدنی به اربعین ممکن است / بررسی دلالت‌های جامعه‌شناختی پیاده‌روی اربعین
دکتر شهرستانی: ظهور رسانه‌های نوین در یک دهه اخیر، نظام مرجعیت اجتماعی را در سراسر جهان (از جمله ایران) دگرگون کرده است. در همین بستر بود که در دهه ۹۰، در اوج بحران‌های اقتصادی و اجتماعی، پدیده‌ای مانند راهپیمایی اربعین در ایران رونق گرفت و توانست بخشی از انسجام اجتماعی و دینداری عمومی را بازتولید کند. ما در برخورد با پدیده‌های دینی، مانند راهپیمایی اربعین یا مناسک محرم، نباید دچار افراط و تفریط شویم. نباید صرفاً به این دلیل که بخش بزرگی از جامعه در اربعین حضور دارد یا حتی در قالب پیاده‌روی جاماندگان مشارکت می‌کند، تصور کنیم کل جامعه در این فضا غرق شده است.
۱۴۰۴/۰۵/۲۸
حجت‌الاسلام‌والمسلمین محمد دانشفر، دانش‌آموختگان مدرسه فقهی امام محمدباقر(ع) در مقاله‌‌ای مطرح کرد؛
مرزبندی فقه تربیت با سایر ابواب و مفاهیم مشابه / کارکرد روش واقع‌گرایانه در تولید احکام تربیتی
در این اثر باتوجه‌به بستر پیدایش علوم و ضرورت‌های حاکم بر آن و با مد نظر قرار دادن سبک‌های مختلف استنباط در فقه و همچنین توجه به عنصر اعتبار در تدوین علوم، طرحی برای مرزبندی وضعیت مطلوب دانش «فقه تربیت» ارائه شده است. همچنین اقتضائات وضعیت موجودِ دانش فقه در ورود به عرصه تربیت باتوجه‌به دو سبک استنباط واقع‌گرا و حجیت‌گرا، بررسی شده است.
۱۴۰۴/۰۵/۲۰
دکتر محمود حکمت‌نیا، عضو هیئت علمی گروه فقه و حقوق پژوهشگاه فرهنگ واندیشه اسلامی، در مدرسه تابستانه فقه و اصول «دارالعلم» مطرح کرد؛
خطر فروپاشی جامعه درصورت بنیاد نهادن اخلاق تنها با ابزار اجبار و قانون / تفاوت تدبیر و تقنین در رویکرد به مسائل اجتماعی و فردی
عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ واندیشه اسلامی: تدبیر، فراتر از یک حکم صرف به این معنا که تدبیر در حل مسئله، ضمن رعایت اصول، به جوانب مختلف، از جمله جنبه‌های پیچیده حقوقی و روانی، توجه می‌کند تا از ایذا و ضرر جلوگیری شود. این رویکرد، در آیات طلاق نیز مشاهده می‌شود؛ جایی که با وجود حق طلاق، مهارت‌های زندگی و ملاحظات روانی و اجتماعی مورد تاکید قرار می‌گیرد و تنها بر قدرت یک طرفه برای اعمال حق تأکید نمی‌شود.
۱۴۰۴/۰۵/۱۸
گزارش اختصاصی پایگاه خبری علوم انسانی مفتاح از نشست «سربازان بدون یونیفرم» با حضور دکتر محمدرضا روحانی، عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق؛
دیگری‌سازی و نقش آن در مسیر هویت‌یابی نوجوان / تحلیل لایه‌ای از جامعه ایرانی بهتر از انگاره شکاف اجتماعی
اگر ما برای نوجوان «دیگری» نسازیم – اعم از نظام سلطه جهانی یا مفاهیم استکباری مانند اسرائیل و آمریکا – او بالاخره دیگری‌ای برای خود تعریف خواهد کرد. و متأسفانه در برخی موارد، ممکن است این دیگری، خانواده یا حتی پدر و مادرش شود. و این همان فاجعه‌ای است که در مسیر هویت‌یابی نوجوان ممکن است رخ دهد.
۱۴۰۴/۰۵/۱۱
گزارش اختصاصی پایگاه خبری علوم انسانی مفتاح از نشست «سربازان بدون یونیفرم» با حضور دکتر زهرا محسنی‌فرد پژوهشگر حوزه کودک و نوجوان؛
نوع نگاه نسل Z به جنگ ۱۲ روزه چگونه بود؟ / روایت جنگ کافی نیست و باید معنا ساخته شود
در طول این دوازده روز، روایت‌های متعددی از کنش‌گری نوجوانان دیدم. اولین نکته‌ای که باید اشاره کنم، تنوع و گونه‌گون بودن این کنش‌هاست. تکثر و تنوع نوجوانان را باید بپذیرید. ما باید بپذیریم که مولفه‌های متعددی بر تجربه نوجوانی اثرگذارند. ندیدنِ یک واقعیت، آن را از میان نخواهد برد، بلکه مسئله را بغرنج‌تر خواهد کرد.
۱۴۰۴/۰۵/۰۸
محمدصابر اسدی، پژوهشگر حوزه‌ی سیاست‌گذاری در آموزش و پروش، در یادداشتی برای اندیشکده رهیافت مطرح کرد؛
انسان حماسی یا شهروند جهانی / تضاد تربیت مبتنی بر مقاومت با الگوی صلح‌طلبی سند ۲۰۳۰
شاید یادتان باشد که در اواسط دهه 90 خبری مبنی بر حذف درس شهید فهمیده از کتب درسی پخش شد و دستمایه برخی اظهارنظرهای سیاسی قرار گرفت. همان زمان این مسئله بهانه‌ای شد تا عده‌ای نسبت به قرار دادن مفاهیمی اینچنین در برنامه درسی انتقاد داشته باشند و با برچسب‌هایی مثل ترویج خشونت، جنگ طلبی و … از حذف چنین مفاهیمی استقبال کنند.
۱۴۰۴/۰۵/۰۴
دکتر سجاد مهدی‌زاده، عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق (ع)، در گفتگویی اختصاصی با پایگاه خبری علوم انسانی مفتاح مطرح کرد؛
جنگ در جبهه رسانه و تربیت ادامه دارد / موقعیت‌های بحرانی بهترین فرصت برای تربیت اجتماعی و سیاسی نوجوانان است
جنگ اخیر، هرچند کوتاه و دوازده‌روزه، پیامدهای مهمی برای خانواده‌ها داشت. برخی با استرس و اضطراب شدید مواجه شدند، برخی دیگر آن را فرصتی برای تربیت فرزندان در فضای جهاد، مبارزه با ظلم و استکبار دیدند. عده‌ای هم کوشیدند فرزندانشان را از این فضا دور نگه دارند؛ چه با سفر و خروج از شهرهای درگیر، چه با بی‌خبری آگاهانه.
۱۴۰۴/۰۴/۱۹
