حجت‌الاسلام والمسلمین علی محمدی جورکویه، استاد حوزه و دانشگاه در گفت‌وگو با خبرنگار پایگاه خبری – تحلیلی مفتاح_اندیشه، درباره تخصصی شدن فقه بیان کرد: تخصصی شدن یعنی لازم نیست افرادی که در حوزه فقه تحقیق و تدریس می‌کنند از ابتدا تا انتهای ابواب فقهی ورود کاملی داشته باشند، چون این نحوه‌ی ورود سبب می‌شود افراد فرصت چندانی برای توجه به عمق مباحث نداشته باشند.

وی افزود: افراد باید در حوزه‌های مخصوصی از ابواب فقه وارد شوند تا بتوانند موضوع شناسی درستی داشته و زوایای مختلف بحث را ببینند تا اظهار نظرشان جامع باشد. برای نمونه در فقه بحثی به نام «دعوت شبانه» وجود دارد که فقها با استناد به دو روایت درباره آن نهایتاً یک الی دو صفحه بحث کرده‌اند، در حالی که این بحث زوایای متعددی داشته و فردی برای آن بیش از 200 صفحه مطلب نوشته است.

استاد حوزه و دانشگاه سخن عده‌ای مبنی بر این‌که تخصصی شدن فقه می‌تواند به اجتهاد رایج آسیب برساند را سخن درست و کاملی ندانست و خاطرنشان کرد: در گذشته نیز بحث تجزی در اجتهاد وجود داشته است.

وی ادامه داد: البته اگر منظور این است افراد باید از مباحث دیگر ابواب فقه مطلع باشند، سخن درستی است. یعنی فردی که در یک حوزه‌ی تخصصی فقه کار می‌کند باید از سایر ابواب آن نیز بی اطلاع نباشد. چون ممکن است در سایر ابواب ادله و مباحثی مطرح شده باشد که بتوانند او را در حوزه تخصصی کمک کنند.

استادیار گروه فقه و حقوق پژوهشکده نظام‌های اسلامی پژوهشگاه فرهنگ و‌ اندیشه اسلامی اضافه کرد: تخصصی شدن یعنی فرد در یک حوزه از حوزه‌های فقه به صورت عمیق، جامع و با نگاه به تمام زوایا ورود کند. چون عمر فرد اجازه تدریس و تحقیق در تمامی ابواب فقه را نمی‌دهد.

حجت‌الاسلام والمسلمین محمدی با تأکید بر این‌که نظام فقهی اسلام بلکه کلان نظام اجتماعی اسلام که فقه نیز جزئی از آن است، متناظر و مکمل یک‌دیگر هستند، اذعان داشت: همه این‌ها هدف واحدی را دنبال می‌کنند و بخش‌های مختلف یک پازل هستند. از این‌رو فردی که می‌خواهد در حوزه تخصصی کار کند، باید از بخش‌های دیگر مطلع بوده و به آن‌ها توجه کند، ولی لازم نیست در تمامی ابواب به صورت تخصصی و عمیق وارد شود.

استاد حوزه و دانشگاه با بیان این‌که تخصصی شدن به نفع اجتماع و فقه است، یادآور شد: تخصصی شدن سبب می‌شود فردی که وارد این حوزه‌ها می‌شود به صورت مفصل تمامی زوایای بحث را ببیند.

وی همچنین اظهار نظر متقن، محکم‌ و کنکاش زوایای مختلف را از دیگر آثار تخصصی شدن برشمرد.

حجت‌الاسلام والمسلمین محمدی، کاربردی شدن مباحث فقهی را از دیگر آثار تخصصی شدن برشمرد و گفت: تخصصی شدن فقه امری ضروریست به ویژه امروزه که فقه می‌خواهد نیازهای حاکمیت را پاسخ دهد. اگر می‌خواهیم فقه در این پاسخگویی موفق باشد چاره‎ای جز تخصصی کردن آن نداریم.

وی در پاسخ به پرسش «آیا اکنون نظام آموزشی حوزه فرد را به اشراف کلی در مباحث فقهی می‌رساند یا خیر؟» بیان کرد: به نظر می‌رسد اکنون چیزی که هست این نیست. لازم نیست فرد تمام ابواب فقه را آموزش ببیند، سپس در حوزه‌ای از حوزه‌های آموزش دیده کار کند. چون بسیار زمان بر است.

این استاد حوزه خاطرنشان کرد: البته فردی که قوه اجتهاد پیدا کرده و در بخشی از فقه آموزش دیده است، باید در وادی اظهار نظر توجه داشته باشد که ممکن است در بخش‌های دیگر فقه زوایایی باشد که باید آن‌ها را نیز مورد توجه قرار دهد. چون نظام کلان اجتماعی اسلام که از طرف شارع حکیم صادر شده، یک نظام پیوسته است. اکنون نظام موجود حوزوی ما این توان را به محققین نمی‌دهد.

وی ادامه داد: مقام معظم رهبری حدود 25 سال پیش در حوزه قم فرمودند: دوره سطح حوزه نباید به این میزان طولانی باشد، ولی متأسفانه نه تنها دوره سطح کمتر نشد بلکه در این سال‌ها اضافه‌تر نیز شده است.

انتهای پیام/