به گزارش خبرنگار پایگاه خبری – تحلیلی مفتاح_اندیشه، آیین رونمایی از نخستین أثر مشترک بین‌المللی دانشگاه امام صادق(ع) و معهد المعارف الحکميه لبنان با عنوان «تفسير القرآن الکريم للشيخ الصدوق» پیش از ظهر امروز در سالن شهید مطهری دانشگاه امام صادق(ع) برگزار شد.

در ‌این مراسم که با حضور طلاب، دانشجویان و اساتید دانشگاه برگزار شد، دکتر عباس مصلایی‌پور یزدی رئیس دانشکده الهیات، معارف اسلامی و ارشاد دانشگاه امام صادق(ع)، دکتر محمود کریمی عضو هیأت علمی دانشگاه امام صادق(ع) و یکی از مؤلفان کتاب، دکتر محسن دیمه‌کار عضو هیأت علمی دانشگاه تربیت مدرس قرآن مشهد و مؤلف دیگر کتاب و دکتر مجید معارف از اساتید دانشگاه تهران و نویسنده کتاب «محدث صادق» به ایراد سخن پرداختند.

همچنین در بخشی از مراسم شیخ شفیق جرادی، رئیس معهد المعارف الحکميه لبنان به صورت ویدئو کنفراس به بیان دیدگاه و نظرات خود پرداخت.

دکتر مصلایی‌پور با بیان این‌که کتاب «تفسير القرآن الکريم للشيخ الصدوق» نخستین أثر مشترک بین‌المللی دانشگاه امام صادق(ع) است، اظهار کرد: برگزاری چنین مراسمی برای دانشگاه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است چون نخستین أثر بین‌المللی که با همکاری دانشگاه تألیف شده رونمایی می‌شود.

وی با تأکید بر این‌که آیت الله مهدوی کنی می‌فرمود آرزوی من دفاع از کیان تشیع است، خاطرنشان کرد: احیای ثرات تشیع یکی از اهداف مهم دانشگاه است.

رئیس دانشکده الهیات، معارف اسلامی و ارشاد دانشگاه امام صادق(ع) بیان کرد: اگر دانشگاه امام صادق(ع) مدعی مرجعیت علمی است باید از ‌این‌گونه کارها بیشتر انجام دهد.

سخنران دیگر مراسم دکتر دیمه‌کار از مؤلفان کتاب بود. وی با بیان این‌که سخن گفتن درباره شیخ صدوق کار دشواریست، بیان داشت: ‌ایشان شخصیت مخلصی بودند که با تلاش علمی و حدیثی عمر خود را وقف احیای امر اهل‌بیت(ع) کردند. موضوع دیگر‌ این‌که شیخ صدوق قریب به 300 تألیف داشته‌اند که تنها 16 الی 17 أثر آن به ما رسیده و بقیه آثار متأسفانه از بین رفته است.

وی با بیان این‌که شیخ صدوق دارای نوآوری در علوم قرآن و تفسیر بوده‌اند، گفت: برخی می‌گویند چون نظرات شیخ صدوق مستقیم از روایات اتخاذ شده بنابراین هر مطلبی که سند روایت بیان نشده باشد، دارای اعتبار نیست در حالی که ایشان خود نوآوری‌هایی نیز داشته‌اند.

عضو هیأت علمی دانشگاه تربیت مدرس قرآن مشهد اضافه کرد: شیخ صدوق دارای آرا و نظرات شخصی با صبغه اهل‌بیت(ع) بوده‌اند که باید به این موضوعات نیز توجه شود.

وی ادامه داد: همچنین شیخ صدوق در زمان حیات خود به شبهات مختلفی درباره امامت، توحید و... پاسخ گفته‌اند. برای نمونه ایشان با آیه «خلیفه الله» عصمت، علم و... امام را اثبات می‌کنند.

دکتر دیمه‌کار همچنین با ابراز تأسف از خلأ وجود تفسیر اهل‌بیتی درباره قرآن خاطرنشان کرد: ‌ای کاش علوم قرآنی را از منظر روایات اهل‌بیت(ع) می‌نوشتیم.

وی افزود: شیخ صدوق یکی از افرادی بوده که نسبت به تفسیر اهل‌بیتی از قرآن توجه ویژه‌ای داشته است. اگر چه برخی از آرای ایشان نقد شده، ولی شخصیت بی نظیری بوده‌اند. ‌ایشان تنها ناقل حدیث نبوده‌اند، بلکه آن‌ها را شرح داده و نظر شخصی خودشان را نیز بیان می‌کرده‌اند.

دکتر محمود کریمی از مؤلفان کتاب «تفسير القرآن الکريم للشيخ الصدوق» سخنران سوم مراسم بود که با تأکید بر بررسی شخصیت شیخ صدوق از جهات مختلف گفت: شیخ صدوق دارای جامعیت علمی بوده‌اند. ‌ایشان علاوه‌بر تفسیر در فقه، کلام و... نیز سرآمد زمان خود بوده‌اند.

وی یادآور شد: همت و پشتکار بسیار عالی از دیگر ویژگی‌های شیخ صدوق بوده است. ‌ایشان بین 200 تا 300 کتاب رجالی با آن همه محدودیت تألیف کرده‌اند که متأسفانه بسیاری از آن‌ها به دست ما نرسیده است.

عضو هیأت علمی دانشگاه امام صادق(ع)، خلوص، عبودیت، توسل و سعه صدر علمی را از دیگر ویژگی‌های شیخ صدوق برشمرد و اذعان داشت:‌ ایشان با علمای اهل‌سنت نیز ارتباط داشته و به بیان مطالب می‌پرداخته‌اند.

وی افزود: شیخ صدوق محدث و ناقد حدیث بوده‌اند که در تثبیت مبانی شیعه نقش بزرگی داشته‌اند.

دکتر کریمی با یادآوری این موضوع که شیخ صدوق دارای تفسیر بوده و از بین رفته است، اظهار کرد: کتاب حاضر براساس آثار ایشان و نظرات برخی دیگر از بزرگان احیا شده است. اصل کار نیز از زمان مرحوم‌ آیت‌الله مهدوی کنی آغاز شده بود.

وی ادامه داد: محتوای کتاب «تفسير القرآن الکريم للشيخ الصدوق» روایت و اجتهاد است که در آن آرای شخصی و علوم قرآنی از منظر شیخ صدوق بیان شده است. این کتاب به نوعی احیای تراث شیعه به شمار می‌آید.

مؤلف کتاب با تأکید بر ‌این‌که جوانان باید از شخصیت افرادی مانند شیخ صدوق بهره بگیرند، بیان داشت: وقتی به زندگی‌نامه ایشان مراجعه می‌کنیم به چند نکته بر می‌خوریم؛ نخست، از دوران جوانی خود نهایت بهره را برده‌اند. شیخ صدوق بخشی از کتاب‌های خود را در دوران نوجوانی نوشته‌اند.

وی اضافه کرد: دوم، شیخ صدوق دارای جامعیت علمی بوده و ‌این نشان می‌دهد اگر فقه می‌خوانیم تنها به آن اکتفا نکرده و در تفسیر، کلام و... نیز ورود داشته باشیم.

دکتر کریمی تصریح کرد: خصوصیت دیگر شیخ صدوق مطالعه و آشنایی با آثار دگراندیشان، دیگر مذاهب و... بوده است که این موضوع می‌تواند به وحدت نیز کمک کند.

وی جدیت و پشتکار را از دیگر ویژگی‌های شیخ صدوق بیان کرد و گفت: شیخ صدوق دارای عمر طولانی بوده‌اند، عمر طولانی به معنای عمر جسمانی نیست بلکه هنوز هم یک سطر از مطالب ایشان قابلیت نوشتن چندین مقاله را دارد و این یعنی ایشان هنوز زنده است.

دکتر مجید معارف به عنوان سخنران پایانی مراسم نیز شیخ صدوق را الگویی پرانرژی معرفی کرد که باید از نشاط علمی ایشان الگوگیری کرد.

وی همچنین از کتاب «تفسير القرآن الکريم للشيخ الصدوق» به عنوان یکی از افتخارات دانشگاه امام صادق(ع) یاد کرد.

استاد دانشگاه تهران با بیان این‌که شیخ صدوق دارای تفسیر بوده است، برای اثبات مدعای خود گفت: نجاشی می‌گوید «شیخ صدوق دارای دو کتاب تفسیری بوده است.» شیخ طوسی و ابن شهرآشوب نیز می‌گویند: شیخ صدوق دارای کتاب تفسیری بوده ولی موفق به اتمام آن نشده است.

وی تفسیر شیخ صدوق را تفسیر أثری و روایی دانست و تأکید کرد: شیخ صدوق در کتاب توحید خود به کتاب تفسیرشان اشاره می‌کنند. همچنین نسبت به تفسیر به رأی موضع گیری داشته‌اند که نشان می‌دهد تفسیرشان أثری و روایی بوده است.

دکتر معارف اضافه کرد: البته این‌گونه نگرش به تفسیر أثری مانع از اجتهاد در تفسیر نشده است. منظور از تفسیر اجتهادی یعنی تدبر در قرآن را مخل تفسیر روایی نمی‌دانسته‌اند.

استاد دانشگاه تهران، استفاده از 19 منبع معتبر را از امتیازات کتاب «تفسير القرآن الکريم للشيخ الصدوق» برشمرد و عنوان کرد: در این کتاب مبانی شیخ صدوق و علوم قرآنی در روایت اهل‌بیت(ع) کاملاً مشهود است. ‌این کتاب در حقیقت احیای تراث مفقوده به شمار می‌آید.

وی افزود: ‌این کتاب ارائه تفسیر أثری جدید از دوران متقدم در حد تفسیر عیاشی و علی ابن ابراهیم قمی است. اکنون یک کتاب متولد شده است.

دکتر معارف در پایان سخنان خود همچنین پیشنهاد داد تا درباره نام کتاب تجدید نظر صورت گیرد و گفت: در مقدمه به همه چیز اشاره شده ولی نسبت شیخ صدوق با مشایخ، منابع و روایت اهل‌سنت مشخص نشده است.

وی بیان کرد: همچنین مشخص نشده درصد انتقال روایت اهل‌سنت به شیعه از طریق شیخ صدوق چقدر بوده است. موضوع دیگر این‌که آیا روایات آثار شیخ صدوق باید براساس دیدگاه متأخرین خوانده شود یا براساس دیدگاه متقدمین.

گفتنی است؛ در پایان مراسم از کتاب «تفسیر القرآن الکریم للشیخ الصدوق» رونمایی شد.

انتهای پیام/