به گزارش پایگاه خبری - تحلیلی مفتاح_اندیشه؛ حجت‌الاسلام احمد زنگنه، پژوهشگر گروه فلسفه فرهنگستان علوم اسلامی به مناسبت سالروز ولادت حضرت زهرا(س) و روز زن در گفتگویی، عنوان کرد: صحبت کردن امثال بنده درباره حضرت زهرا(س) ارزشی ندارد چون شأن و شخصیت و جایگاه حضرت آن قدر بالاست که اهل آن یعنی کسانی که در وادی معرفت حضرت سلوک می‌کنند صحبت کنند و قلم بزنند. لکن به نظرم از همین تعابیری که در روایات ما درباره شخصیت و منزلت تکوینی و تاریخی این بزرگوار است می‌توانیم استمداد بطلبیم و شاید قدری زبان مان در تبیین منزلت ایشان گویا شد.

پژوهشگر گروه فلسفه فرهنگستان علوم اسلامی افزود: امام صادق (ع) در تفسیر سوره قدر درباره آیه «وَ ما أَدْراکَ ما لَیْلَةُ الْقَدْر» می‌فرمایند: «لیله» یعنی فاطمه و «القدر» یعنی الله. همین طور که شب قدر قابل درک نیست و در اندیشه و ذهن و معرفت و خاطره بشری مجهول است، حضرت زهرا (س) نیز چنین منزلتی دارند. یعنی معرفت حضرت برای بشر معمولی غیر قابل دسترسی است. لذا در این روایت «لَیْلَةُ الْقَدْر» به حضرت زهرا (س) تفسیر شده است. در این روایت همچنین از تعبیر «فاطمه الله» استفاده می‌کند. یعنی همین طور که لیله یعنی فاطمه و قدر یعنی الله، اگر بخواهیم اینها را در یک عبارت اضافه ای بیان کنیم می‌شود فاطمه الله. یعنی حضرت فاطمه زهرا (س) مستقیماً منتسب به خداوند است. به تعبیری ایشان امانت الله است. یعنی امانت خدا در دست پیغمبر (ص) و پس از ایشان امیرالمومنین (ع) است.

وی اضافه کرد: در تاریخ می‌بینیم که نبی مکرم اسلام حضرت فاطمه زهرا را به امیرالمومنین می‌سپارند. هنگامی هم که حضرت، فاطمه زهرا (س) را داخل قبر می‌گذارند، دستانی شبیه دستان پیامبر می‌آید و حضرت را می‌گیرد. این امانت، امانت خدا در دست پیغمبر و امیرالمومنین است و دغدغه پیامبر و امیرالمومنین از همین جهت است که تمام توجه شأن به حضرت زهراست و حتی از حضرت زهرا (س) استمداد می‌خواهند و از ایشان دعا می‌خواهند و به ایشان رجوع می‌کنند. در زیارت حضرت زهرا (س) هم داریم: «لِنُبَشِّرَ أَنْفُسَنا بِأَنَّا قَدْ طَهُرْنا بِوِلایَتِکِ». می‌گوید ما به ولایت شما پاک می‌شویم. پاک شدن ما هم به این معناست که ما به وادی پیامبر اکرم و امیرالمومنین ورود می‌کنیم. این منزلت حضرت زهرا (س) است.

حجت‌الاسلام زنگنه سپس عنوان کرد: خود پیامبر و امیرالمومنین که محور جریان توحید در کل عالم و در کل تکوین هستند، به نوعی خودشان را محتاج این نور و حقیقت می‌بینند. ورود ما به وادی ولایت نبی اکرم و اینکه ما در تعبیر «صَابِرُونَ لِکُلِّ مَا أَتَانَا بِهِ أَبُوکِ» به حضرت خطاب می‌کنیم که ما به ولایت شماست که توانستیم صبر کنیم و ولایت پدر شما را تحمل کنیم و درباره آنچه خدا به پدر شما داده اینکه ما می‌توانیم صبر کنیم و بار ولایت مداری را به دوش بکشیم، به واسطه تصدیق شماست و به واسطه این است که ما را به واسطه شما پاک کردند. اگر این تعابیر را کنار هم بگذاریم شاید بتوانیم نسبت خودمان را با حضرت زهرا (س) و منزلت ایشان پیدا کنیم.

وی همچنین اظهار داشت: حضرت زهرا (س) فاطمه الله است یعنی گویا حضور مستقیم خدای متعال از طریق حضرت زهرا (س) در امداد به جریان نبوت و امامت مهم است. لذا این دست نیافتنی است. کسی که پیامبر و امیرالمومنین به او مراجعه می‌کنند برای اینکه ولایت جریان پیدا کند، ما باید از این مجمل حدیث مفصل بخوانیم. در سوره قدر می‌فرماید: «وَ ما أَدْراکَ ما لَیْلَةُ الْقَدْر». تو چه می‌دانی که شب قدر چیست؟ این کنایه از این است که معرفت شب قدر دست نیافتنی است.

حجت‌الاسلام زنگنه ادامه داد: در روایت دیگری داریم که «سُمِّیتْ فَاطِمَةَ لِأَنَّ الْخَلْقَ فُطِمُوا عَنْ مَعْرِفَتِهَا». یعنی ایشان فاطمه نامیده شد چون مردم از درک معرفت او عاجزند. معرفت حضرت در کتم و خفا و پوشیدگی است. لذا با چنین حقیقتی مواجه هستیم که معرفت او دست نیافتنی است. لکن آثار وجودی او و آثار حضور ایشان در کل تاریخ دارد ما را هدایت می‌کند.

وی سپس گفت: حضرت زهرا (س) صرفاً برای زنان الگو نیستند، برای کل جامعه مؤمنین الگو هستند. از طرفی الگو شدن حقیقتی چون حضرت زهرا (س) در صورتی اتفاق می‌افتد که زنان در آن مسیری که دارد حرکت می‌کند حرکت کنند. یعنی اگر ما مسیر حرکت حضرت را نشناسیم و اساساً در مسیر دیگری باشیم خودمان را از الگو بودن ایشان محروم کردیم. اولین نکته‌ای که موجب می‌شود بتوانیم الگو و نشانه بودن حضرت زهرا (س) را در زندگی کاملاً لمس کنیم و ببینیم، لازمه‌ای دارد و لازمه آن این است که در مسیر ایشان قرار بگیریم.

حجت‌الاسلام زنگنه خاطرنشان کرد: باید ببینیم حضرت زهرا (س) با چه مأموریتی آمد؟ زندگی خود را چگونه مدیریت کرد؟ در حوزه تربیت فرزند چگونه عمل کرد؟ در حوزه مسائل اجتماعی چطور برخورد کرد؟ در نسبتش با رسول الله و امیرالمومنین چه مأموریتی برای خود تعریف کرد؟ در توحید و بندگی خدا چه کرد؟ اگر ورود به این مسئله نکنیم نمی‌توانیم حضرت زهرا (س) را الگو قرار بدهیم. زن در جامعه اسلامی زمانی می‌تواند حضرت زهرا (س) را به معنای واقعی کلمه به عنوان الگو قرار دهد که تصمیم بگیرد در آن مسیر خود را قرار بدهد.

وی افزود: حضرت زهرا (س) برای زن مسئله درست می‌کنند. یعنی وقتی به شخصیت حضرت زهرا (س)، زندگی فردی و اجتماعی و سیاسی و فرهنگی ایشان نگاه می‌کنیم، ایشان دارند برای زنان مسئله درست می‌کنند. یعنی به عبارتی دغدغه‌ها و مسائل زندگی زن را جهت می‌دهند. به تعبیری اگر زن ما در جهت سیر و سلوک در مسیر حضرت زهرا (س) نیست، ایشان مسئله زن مسلمان را تغییر می‌دهند. اگر زن جامعه ما به مسائل خرد و جزئی و ناچیز و دست و پا گیر مشغول است و فکر می‌کند اینها مسائل حقیقی زندگی اوست، خدای متعال حضور خود را در قالب یک زن در تاریخ متجلی می‌کند تا زنان ما مسئله‌ها را به مانند او برای خود تعریف کنند.

حجت‌الاسلام زنگنه در ادامه گفت: مسائل یک زن در حوزه فردی، اجتماعی، سیاسی، تعاملات با همسر، تعاملات با فرزند، تعاملات با نفس خود و … تعریف می‌شود. با توجه به تکوین و خلقتی که خدای متعال در وجود زن قرار داده است که مظهر عاطفه، صبر و جمال است، باید این عاطفه، صبر و جمال را جهت دهد. مقام معظم رهبری جمله‌ای درباره حضرت زینب (س) قریب به این مضمون می‌گویند که صبر داشتن مخصوص ایشان نیست. همه زنان ما صبر دارند منتها مطرح شدن حضرت زینب (س) به عنوان صبر به خاطر این است که صبر همراه با بصیرت داشت. یعنی صبر خود را در جهت دقیق و حقیقی خودش هزینه کرد. این یعنی مسئله حضرت زینب (س) مسئله انقلاب، ولایت و خدمت به جریان توحید است. وقتی این گونه باشد آن درونیات طبیعی و فطری خودش از جمله عاطفه، صبر و جمال را در آن مسیر خرج می‌کند. چون مسئله اش را شناخته است.

وی همچنین اظهار کرد: اگر قرار باشد ما مسئله شناسی مان را از حضرت زهرا (س) و حضرت زینب (س) نگیریم، می‌بینیم زنان ما در جامعه این خصوصیت صبرشان را در جاهایی هزینه می‌کنند که نتیجه اش تحقیر شدن خودشان است و از این تحقیر شدن راضی هم هستند. یا عاطفه و جمال خودشان را در جاهایی که نباید هزینه کنند هزینه می‌کنند، در نتیجه شاهد اثر معکوس هستند. نمونه بارز این مسئله دوران دفاع مقدس است. ببینید در این ماجرا زنان ما عاطفه شأن را کجا خرج می‌کردند؟ عاطفه شأن را در دلداری به خانواده شهدا خرج می‌کردند. در تشویق و انگیزه دادن برای به جبهه رفتن فرزندشان هزینه می‌کردند. صبر، عاطفه و زبان برنده‌ای که خداوند در وجود زن قرار داده است باید در مسیر خودش هزینه شود. از این منظر حضرت زهرا (س) حقیقتاً الگو هستند.

حجت‌الاسلام زنگنه اضافه کرد: اگر بخواهیم به تجلی حضرت زهرا (س) را در انقلاب اسلامی به بعد توجه کنیم این گونه است که زنان ما امروز باید فاطمه زمان خودشان را بشناسند. یک زمان ما تاریخ را بررسی می‌کنیم که لازم هم هست که تاریخ زندگی حضرت زهرا (س) را با دقت مطالعه کنیم و درس بگیریم. اما بالاخره ایشان زنده است و ولایت ایشان در کل تاریخ جاری است و ما هم فرزند این برهه از تاریخ هستیم. ما باید بگردیم و فاطمه زهرای زمان خودمان را پیدا کنیم. ببینیم در زمان ما که انقلاب به ۴۰ سالگی رسیده و در گام دوم انقلاب هستیم و به شدت قدرتمند شده‌ایم و باید خود را به سمت کمال و تعالی پیش ببریم، زنان ما باید فاطمه زهرای ۴۰ سالگی انقلاب اسلامی را پیدا کنند که این متفاوت است با تجلی فاطمه زهرا (س) در اول انقلاب.

وی در پایان گفت: زن امروز ما اولاً زن انقلاب است و زنی است که یک سابقه ۴۰ ساله انقلاب را طی کرده و عموماً دختران جوان این عصر می‌شوند، اینها باید بنشینند و با دقت تحلیل کنند و ردپای حضرت زهرا(س) را در سایه انقلاب اسلامی پیگیری کنند تا بتوانند وظیفه خودشان را در این عصری که از خداوند عمر گرفته‌اند به معنای واقعی انجام دهند تا بتوانیم این جریان انقلاب را به آینده متصل کنیم. نسبت حضرت زهرا(س) با انقلاب را اگر خوب تعریف کنیم، آن وقت می‌توانیم تکلیف و نقش زنان مان را در این برهه از تاریخ به خوبی استخراج کنیم و برنامه ریزی برای مقام عمل و پیاده سازی آن داشته باشیم.

انتهای پیام/

منبع: مهر