به گزارش پایگاه خبری - تحلیلی مفتاح_اندیشه؛ آیت‌الله محسن اراکی، استاد سطح عالی حوزه علمیه، در ادامه سلسله مباحث فقه خانواده خود که به صورت مجازی برگزار می‌شود، با طرح این سؤال که آیا وظیفه ولی به صورت مطلق این است که برای فرزندش زوج یا زوجه طلب کرده و امکان تشکیل زندگی مشترک را فراهم کند؟ گفت: براساس احکام اسلامی این وظیفه بر دوش ولی وجود دارد و حتی کسی که ولی خاص است و فردی را تحت ولایت دارد باید برای او همسری فراهم کند.

وی با اشاره به وظیفه ولی عام یعنی حاکم اسلامی در این زمینه همچنین تذکر این نکته که این وجوب توام با شرایطی است، بیان کرد: وظیفه حکومت اسلامی این است که برای مردان بی‌زن و زنان بدون شوهر زمینه ازدواج را فراهم کند البته مراد کسانی هستند که شروط لازم را دارند.

آیت‌الله اراکی با ذکر شرایط وجوب تشکیل زندگی مشترک برای فرزند از سوی ولی، تصریح کرد: شرایط عمومی مانند عقل و بلوغ برای تزویج لازم است همچنین قدرت، از شروط واجب است؛ یعنی اگر ولی قدرت فراهم کردن همسر برای فرزندش را ندارد، اما می‌تواند با کار و تلاش و کسب مال فرزند را برای تشکیل خانواده آماده کند یا می‌تواند قرض میسور الادا بکند، بر او واجب است. البته بدیهی است که قرضی که فرد نمی‌تواند آن را پرداخت کند جایز نیست و در این صورت وجوب تزویج از گردن ولی ساقط است.

استاد سطح عالی حوزه علمیه اظهار کرد: یکی از شرایط برای تزویج فرزند، این است که فرزند(مولی علیه)، صلاحیت لازم را داشته باشد؛ یعنی باید سه خصلت داشته باشد؛ نخست توانایی جنسی، دوم دیندار باشد و سوم اخلاق خوب داشتن است. دلیل اینکه دینداری و اخلاق خوب داشتن روایات متعدد در وسائل الشیعه است که مضمون این روایات آن است که اگر کسی دین و اخلاقش درست نباشد وجوبی بر تزویج او نیست: «اذا جائکم من ترضون دینه و خلقه فزوجوه».

وی بیان کرد: اگر خواستگاری برای دختری بیاید که دین او مورد رضایت نیست و اخلاق خوبی ندارد همسر دادن به چنین پسری هم واجب نیست بنابراین حتی پدری که می‌داند دختر و پسری لاابالی و بداخلاق دارد حق ندارد برای آنان همسر بگیرد یعنی به عنوان ولی، تزویج بر پدر، واجب نیست.

آیت‌الله اراکی با اشاره به آیه شریفه «وَأَنْكِحُوا الْأَيَامَى مِنْكُمْ وَالصَّالِحِينَ مِنْ عِبَادِكُمْ وَإِمَائِكُمْ إِنْ يَكُونُوا فُقَرَاءَ يُغْنِهِمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِيمٌ»؛ بى‏‌همسران خود و غلامان و كنيزان درستكارتان را همسر دهيد اگر تنگدست‌اند خداوند آنان را از فضل خويش بى ‏نياز خواهد كرد و خدا گشايشگر داناست (نور/۳۲) اضافه کرد: از آیه چند شرط اخذ می‌شود؛ اول همین صالح بودن یعنی توانایی جنسی، جسمی، دینداری و اخلاق خوب.

استاد سطح عالی حوزه علمیه افزود: بنابراین اگر کسی دیندار نباشد از نظر دین صالح برای ازدواج نیست. آیه فرموده که وجوب، مخصوص صالحان است؛ روایت هم فرموده «اذا جائکم من ترضون دینه و خلقه فزوجوه»؛ خطاب زوجوه مطلق است، یعنی وجوب تزویج در گرو ترضون دینه و خلقه است.

وی افزود: البته باید تذکر بدهیم که در اینجا وجوب با عنوان اولی ساقط است ولی اگر وجوب ثانوی مانند دفع فساد در میان باشد می‌تواند بر ولی اعم از والد و یا حاکم اسلامی لازم شود؛ مثلاً اگر زنی زانیه است و ملتزم به دین نیست، ولی می‌توان با فراهم کردن همسری او را از این کار باز بداریم، این کار واجب است، اما از باب وجوب احکام ولی بما هو ولی این وجوب، وجود ندارد.

استاد سطح عالی حوزه علمیه تصریح کرد: منظور از دین هم که در روایات با عنوان ترضون دینه قید شده یعنی فرد، اعتقاد صحیحی داشته باشد و پایبند به واجبات و ترک محرمات است؛ اشتهار به بی دینی ندارد؛ یعنی منظور این نیست که هر کسی گناهی از او سر زد از شرط دینداری ساقط است.

آیت‌الله اراکی با بیان اینکه بنابراین پایبندی به وظائف دینی برای فرزند، حق ازدواج را ایجاد می‌کند، اضافه کرد: ممکن است بچه‌ای در جایی از دنیا زندگی می‌کند که نمی‌داند نماز و روزه بر او واجب است؛ یعنی در فضای فرهنگ اسلامی زیست ندارد؛ در اینجا مصداق قاصر است، ولی کسی که در کشور اسلامی زندگی می‌کند و با فرهنگ اسلامی آشنا است و در عین حال نماز نمی‌خواند و روزه نمی‌گیرد حق ازدواج او بر گردن ولی نیست. براساس آنچه در مورد شروط وجوب تزویج گفته شد و تأکید آیه ذکر شده، فقر، مانع صلاحیت برای ازدواج نیست؛ در احکام شرعی صالح برای ازدواج همان سه عنصری است که ذکر شد.

وی ادامه داد: همچنین شرط دیگر از شرایط، شرط قدرت است؛ یعنی پدر نه قدرت تأمین مخارج ازدواج و نه قدرت بر گرفتن همسر برای فرزند و نه امکان تحصیل قدرت دارد؛ در این صورت هم تکلیف از او ساقط است؛ زیرا قرآن کریم فرموده است: «لَا يُكَلِّفُ اللَّهُ نَفْسًا إِلَّا وُسْعَهَا».

انتهای پیام/

منبع: ایکنا