چاپ صفحه

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری – تحلیلی مفتاح علوم انسانی اسلامی، به نقل از خبرگزاری اسلام آنلاین؛ اصل در رابطه زناشویی بین زن و شوهر دوام و استمرار است و هر یک از طرفین باید تا حد امکان برای دیگری تحمل کنند. زندگی همیشه صاف و هموار نیست و انسان‌ها در حالات خود دستخوش تغییرات هستند. از این رو، خداوند ازدواج را نعمتی و نشانه‌ای از نشانه‌هایش قرار داده است، همانطور که در قرآن آمده: ﴿وَمِنْ آيَاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَكُمْ مِنْ أَنْفُسِكُمْ أَزْوَاجًا لِتَسْكُنُوا إِلَيْهَا وَجَعَلَ بَيْنَكُمْ مَوَدَّةً وَرَحْمَةً إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ﴾ [روم: 21]. اگر نزاعی بین زوجین رخ دهد، هر طرف باید تا حد امکان از دیگری چشم‌پوشی کند یا تلاش برای صلح کند، همانطور که در قرآن آمده: ﴿وَإِنْ خِفْتُمْ شِقَاقَ بَيْنِهِمَا فَابْعَثُوا حَكَمًا مِنْ أَهْلِهِ وَحَكَمًا مِنْ أَهْلِهَا إِنْ يُرِيدَا إِصْلَاحًا يُوَفِّقِ اللَّهُ بَيْنَهُمَا إِنَّ اللَّهَ كَانَ عَلِيمًا خَبِيرًا﴾ [نساء: 35]. از فقه طلاق، شناخت حکم شرعی درباره چیزی که امروزه به آن "طلاق عاطفی" گفته می‌شود، مهم است.

معنای طلاق عاطفی

در اصطلاحات فقهی، چیزی به نام "طلاق عاطفی" وجود ندارد و این اصطلاح بیشتر به‌عنوان یک اصطلاح رسانه‌ای بین مردم رایج شده است. منظور از آن این است که رابطه زناشویی تنها به صورت ظاهری باقی می‌ماند و مرد زن خود را طلاق نمی‌دهد و او همچنان به عنوان همسرش شناخته می‌شود، اما زندگی زناشویی کامل و واقعی وجود ندارد. از نشانه‌های طلاق عاطفی می‌توان به ترک روابط زناشویی، عدم تعامل و ارتباط واقعی میان زوجین، یا زندگی کردن در یک خانه بدون وجود رابطه حقیقی اشاره کرد؛ به‌گونه‌ای که آنها مانند دو فرد بیگانه زندگی کنند.

انواع طلاق عاطفی

این اصطلاح (طلاق عاطفی) ممکن است به اشکال مختلفی وجود داشته باشد، از جمله:

تعلیق زن

تعلیق زن به معنای این است که مرد زن خود را بدون طلاق نگه می‌دارد با هدف آسیب زدن به او، تنبیه او، یا فشاردادن به او برای درخواست طلاق و صرف‌نظر کردن از حقوق خود، یا مجبور کردن او به خلع. تعلیق زن به معنای حفظ او به عنوان همسر ظاهری بدون انجام حقوق زناشویی، از نظر شرعی حرام است. خداوند می‌فرماید: ﴿وَلَا تُمْسِكُوهُنَّ ضِرَارًا لِتَعْتَدُوا وَمَنْ يَفْعَلْ ذَلِكَ فَقَدْ ظَلَمَ نَفْسَهُ وَلَا تَتَّخِذُوا آيَاتِ اللَّهِ هُزُوًا﴾ [بقره: 231]. ابن المنذر می‌گوید: "آسیب رساندن از اخلاق نیکان و پرهیزکاران نیست"، و از پیامبر ﷺ نقل شده: «هر کس ضرر بزند، خداوند به او ضرر خواهد زد.»

جدایی بدون طلاق

اگر زندگی بین زوجین با دشواری و زیان همراه باشد، اما آنها بخواهند که رابطه زناشویی به صورت ظاهری باقی بماند و هر یک از حقوق خود صرف‌نظر کند، ممکن است زن بخواهد به صورت نامی همسر باقی بماند تا خود را در برابر جامعه حفظ کند یا به خاطر فرزندان، و او تمایل به زندگی زناشویی نداشته باشد، یا اینکه آنها به توافق برسند که این وضعیت برای مصلحت فرزندان است. در این صورت، اشکالی ندارد، زیرا طرفین از حقوق خود گذشته اند و راضی شده اند. هرچند که در صورت دائمی بودن مسئله، طلاق بین آنها بهتر است. خداوند می‌فرماید: ﴿وَإِنْ يَتَفَرَّقَا يُغْنِ اللَّهُ كُلًّا مِنْ سَعَتِهِ وَكَانَ اللَّهُ وَاسِعًا حَكِيمًا﴾ [نساء: 130]. اما در صورتی که توافقی بین زوجین وجود داشته باشد، "طلاق عاطفی" مجاز است با حفظ احکام زناشویی مانند نفقه و حق قیمومیت برای مرد. در برخی موارد، طلاق عاطفی ممکن است مفید باشد برای بازنگری در خود، زیرا جدایی مکانی می‌تواند به هر طرف کمک کند تا به خود نگاهی بیندازد و ممکن است به بهبود زندگی زناشویی منجر شود.

طلاق صامت

یکی از اشکال "طلاق عاطفی" این است که زوجین توافق کنند در یک سقف زندگی کنند، اما بدون زندگی زناشویی واقعی، مانند اینکه دو فرد بیگانه هستند. اگر این وضعیت با هدف آسیب زدن باشد، مجاز نیست، اما اگر برای اصلاح موقت یا برای دستیابی به مصلحت توافق شده باشد، در حکم انتخاب مجاز است. آنها می‌توانند پس از مدتی یا به زندگی زناشویی کامل بازگردند یا طلاق بگیرند.

خلاصه احکام شرعی اهل سنت در مورد طلاق عاطفی

خداوند ازدواج را برای نفع زوجین تشریع کرده و اصل آن استمرار و دوام است.
اسلام قواعدی برای حل مشکلات بین زوجین تعیین کرده و از عجله در طلاق پرهیز می‌کند و بر تغافل و صلح تأکید دارد.
طلاق در صورتی که زندگی به زیان هر دو طرف یا یکی از آنها تبدیل شود، مجاز است.
مرد نمی‌تواند زن را به قصد آسیب زدن و تحقیر کردن نگه دارد؛ زیرا این حرام است.
"طلاق عاطفی" از نظر اسلام تصویر ایده‌آلی نیست و بهتر است در صورت عدم امکان ادامه زندگی، طلاق انجام شود.
اگر زوجین مصلحتی در حفظ رابطه زناشویی به صورت ظاهری بدون زندگی واقعی ببینند، می‌توانند به توافق برسند؛ زیرا این گذشتن از حق است مشروط بر اینکه هدف آسیب زدن نباشد.
"طلاق عاطفی" حقوق زناشویی بین زوجین را از بین نمی‌برد، چه از طرف مرد و چه از طرف زن.
"طلاق عاطفی" مجاز است و زوجین می‌توانند بعد از مدتی یا به اصلاح زندگی بازگردند یا طلاق بگیرند، یا وضعیت را حفظ کنند، مشروط بر اینکه این تصمیم با رضایت کامل آنها باشد و نه به اجبار.