به گزارش خبرنگار پایگاه خبری – تحلیلی مفتاح علوم انسانی اسلامی، به نقل از مسیر اقتصاد؛ بسیاری استدلال می‌کنند که گسترش افقی شهرها یک فرآیند خطرناک است زیرا درست در زمانی که امنیت غذایی با رشد جمعیت شهر مطابقت ندارد، زمین‌های کشاورزی با ارزش را از بین می‌برد. در طیف دیگر ماجرا برخی معتقدند، الگوی توسعه فشرده و شهر متراکم از نظر اجتماعی ناقص است و با جرم و جنایت، کیفیت پایین زندگی و از دست دادن حس اجتماعی ارتباط معناداری دارد. اما راه‌حل چیست؟ این گزارش تلاش می‌کند با استفاده از استدلال موافقان و مخالفان راه‌حل بهینه را مورد بحث قرار دهد.  

شهر فشرده؛ شهری قابل زندگی با اهتمام به ملاحظات محیط زیستی

مارک سویلینگ از دانشگاه استلنبوش در آفریقای جنوبی استدلال می‌کند که گسترش افقی شهر راه حل پایداری برای جمعیت رو به رشد شهری که انتظار می‌رود تا سال ۲۰۵۰ دو برابر شود نیست. او معتقد است شهرها به جای گسترش افقی، باید بر افزایش تراکم شهری تمرکز کنند. او از نمونه‌هایی مانند ژوهانسبورگ و آدیس آبابا استفاده می‌کند؛ جایی که تراکم از طریق خدمات حمل‌ونقل انبوه که نقاط مختلف شهری را به هم مرتبط می‌کند، افزایش یافته است و ساختمان‌های آپارتمانی چند طبقه نزدیک به ایستگاه‌ها ساخته شده‌اند تا طبقه متوسط ​​به جای کوچ به حومه شهر در داخل شهر بماند. سویلینگ استدلال می‌کند که می‌توان به این ساختمان‌ها برای اسکان فقرای شهری یارانه داد تا فضای کافی برای تعامل اجتماعی فراهم شود.   اندیشمند دیگری به نام دیوید لودلو از دانشگاه غرب انگلستان معتقد است رشد جمعیت محرک اصلی گسترش شهرها در ایالات متحده بوده است، اما در حال حاضر گسترش افقی شهرها در اروپا نیز اتفاق می‌افتد، حتی در مکان‌هایی که فشار جمعیتی کم است یا فشار جمعیتی وجود ندارد. این بدان معناست که دلایل دیگری مانند میل به سبک زندگی جدید در محیط‌های حومه شهر، درآمدهای بالاتر، بهبود ارتباطات حمل‌ونقل و افزایش تحرک شخصی وجود دارد که منجر می‌شود پراکندگی شهری اتفاق ‌افتد.   کارشناسان مزایای ‌محیط‌زیستی، اقتصادی و اجتماعی زیادی را برای فشرده نگه‌داشتن شهرها و متصل نگه داشتن آن‌ها توسط سیستم‌های حمل‌ونقل، قائل هستند که عبارت از مسافت‌های کوتاه‌تر و وابستگی کمتر به خودروهای شخصی است که می‌تواند مصرف انرژی و انتشار CO2 و هزینه‌های حمل‌ونقل را کاهش می‌دهد و امکان تحرک بیشتر خانواده‌های کم‌درآمد را فراهم می‌کند و زمین‌های کشاورزی را حفظ می‌کند، دسترسی به خدمات و مشاغل محلی تسهیل می‌شود و نوآوری سبز تحریک می‌شود.  

گسترش افقی شهر همگام با سیاست‌های اشتغال و حمل‌ونقل

در طیف دیگر فیل مک درموت از دانشگاه فناوری اوکلند معتقد است که شهرهای فشرده، حداقل در همه موارد، راه‌حل نیستند. او یک سری دلایل را بیان می‌کند: تمرکز، تراکم را تضمین می‌کند، فضای سبز را کاهش می‌دهد، آلودگی را متمرکز می‌کند. در این الگوی توسعه حمل‌ونقل ریلی غیرجذاب، نسبتاً گران و غیر قابل انعطاف است. زندگی با تراکم بالا از نظر اجتماعی ناقص است و با جرم و جنایت، کیفیت پایین زندگی و از دست دادن حس اجتماعی ارتباط معناداری دارد. در الگوی فشرده، زمین تجاری جدید محدود است و هزینه‌های تجاری افزایش می‌یابد. مک درموت فکر می‌کند که هر شهر باید محیط فیزیکی متمایز خود را در نظر بگیرد و با تمرکززدایی مبارزه نکند، بلکه با اطمینان از اینکه مردم می‌توانند اکثر نیازهای خود را نسبتاً نزدیک به محل زندگی خود برآورده کنند، آن را تامین کند. از نظر وی، شهرها باید با تبدیل خیابان‌ها به باغ‌های شهری پیاده، مناطق مرکزی را سبز کنند. علاوه بر این، باید به حومه شهرها توجه شود که «یک شهر پایدار بدون حومه‌های پایدار کار نمی‌کند» این شامل خلاقیت در مورد حمل‌ونقل و سیاست‌های اشتغال است.  

راه‌حل‌های هوشمند توسعه شهر چیست؟

برخی پیشنهاد می‌کنند که اگر ساختمان‌های حومه شهر از پنل‌های خورشیدی و خودروهای الکتریکی استفاده کنند، ممکن است گسترش افقی شهر در عمل گزینه مناسبی باشد. مک درموت از دانشگاه لینکلن معتقد است که ما باید از گسترش حومه شهر استقبال کنیم و ادعا می‌کند که یک شهر پراکنده زمانی کارآمدتر است که منبع اصلی انرژی آن برق باشد و وسایل نقلیه الکتریکی شکل اصلی حمل‌ونقل باشند.   اما برای اینکه ایده‌های او عملی شود، پنل‌های خورشیدی باید از طریق سیاست‌گذاری اجباری شوند. به طور کلی، به نظر می‌رسد که گسترش افقی شهر ناگزیر در بیشتر شهرهای سراسر جهان ادامه یابد، بنابراین دست‌اندرکاران باید برای آن آماده شوند و پذیرش انبوه انرژی خورشیدی یا سایر انرژی‌های تجدیدپذیر را تشویق کنند. با این حال می‌توان اقداماتی را برای اطمینان از استفاده مناسب از مناطق شهری و افزایش تراکم تا حد امکان با ارتقاء ساختمان‌های بدون استفاده یا قدیمی به منظور جذاب‌تر کردن آنها برای مردم و مشاغل و همچنین با ایجاد پیوندهای حمل‌ونقل، از توسعه درون‌زای شهر  بهره برد