به گزارش روابط عمومی دبیرخانه دوره آموزشی پژوهشی علوم انسانی اسلامی مفتاح_اندیشه، در روز دوم دوره جناب آقای حجتالاسلام و المسلمین دکتر واعظی به سخنرانی پرداختند. در این جلسه ایشان به این سوال پرداختند که آیا در عین شکوفایی و فربه شدن فقه و فلسفه و حکمت متعالیه، دیگر نیازی به علوم انسانی اسلامی خواهیم داشت یا نه؟
دکتر واعظی در پاسخ به این سوال در ابتدا به تعریفی از علوم انسانی و فقه پرداختند و علوم انسانی را این گونه تعریف کردند: هر گونه مطالعه روشمند و تحقیق و تأمل راجع به انسان و امور انسانی. در ادامه در تعریف فقه نیز چنین گفتند: فقه ما، فقه فردی است و موضوع علم فقه، افعال مکلفین است؛ یعنی هر کاری که در زندگی میخواهیم انجام دهیم باید دید مشمول چه حکمی میشود. با این نوع نگاه به فقه، قطعا به علوم انسانی اسلامی نیازمند خواهیم بود و از آن بینیاز نخواهیم شد؛ در حقیقت فقه فردی همه چیز را از دریچه مناسبات فردی میبیند نه در بستر حکومت.
رئیس دفتر تبلیغات حوزه علمیه قم در ادامه افزود: در فقه حکومتی، فقه را در تراز حکومت و ادارهی جامعه میبینیم و دیگر کاری به حکم اولیه نخواهیم داشت. البته باید این را هم بدانیم که در فقه حکومتی نیز از علوم انسانی اسلامی بینیاز نخواهیم شد. در حقیقت ما برای حل بحرانها و آسیبهای اجتماعی و حل اسلامی آنها باید بررسی کنیم که به چه قسم دانشهایی نیاز داریم که این دانشها به ۴ قسم تقسیم خواهد شد: ۱- دانش توصیفی: توصیف وضعیت موجود. ۲- دانش تبیینی: به علت شکلگیری وضعیت موجود میپردازد. ۳- دانش هنجاری: ترسیم وضعیت مطلوب. ۴- دانش توسعهای (نیمه بنیادین): ارائه راهکار و نقشه راه برون رفت از وضع موجود به وضع مطلوب.
عضو هیأت علمی دانشگاه باقرالعلوم در پایان اضافه کرد: در دانش نوع چهارم که مهمترین قسم از دانش ما میباشد، برآمده از فقه نیست اما باید ممیزه ارزشی و فقهی بشود. در حقیقت فقه حکومتی، کمککننده ما در این مسیر است اما تامین کننده نیست. در باب روش نیز عدهای میگویند که باید روش اجتهادی را برگزینیم. این در حالی است که با مراجعه به کتب و سنت نمیتوانیم وضعیت موجود جامعه را بشناسیم و هیچگاه بینیاز از علوم انسانی اسلامی نخواهیم شد.
نظرات