در علم فقه نسبت به آداب زندگی، کم لطفی شده است/ گویا در نگاه فقها، فقه منحصر در واجبات و محرمات است و مستحب در آن جایگاهی ندارد

به گزارش پایگاه خبری – تحلیلی مفتاح انسانی اسلامی، از درس خارج “فقه سبک زندگی” حجت‌الاسلام والمسلمین خطاط اسلامی به نقل از مدرسه تخصصی فقه نظام: آداب زندگی را می‌توان در دو بخش مورد بررسی قرار داد. یک بخش در خصوص مسائل فردی که ارتباطی با جامعه و دیگران ندارد مانند حب و بغض درونی، کسب علم، آداب خوابیدن، پوشاک، تدبر و… بخش دیگر مسائلی است که مرتبط با دیگران می‌باشد مانند رابطه انسان با خداوند، انسان، حیوانات و طبیعت.

آنچه را که تحت تأثیر افکار و عقاید، به عنوان نماد بیرونی زندگی انسان محسوب می‌شود را سبک زندگی گویند.

سه نگاه در سبک زندگی وجود دارد؛ ۱) سبک رهبانیت: در این نگاه شخص تارک دنیا می‌شود. این نگاه در زندگی مرتاض‌های هندی ونگاه های صوفیانه در جریان است که اسلام آن را نمی‌پذیرد. ۲) نگاه التذاذی به دنیا: شخص در این سبک زندگی همه دنیا را برای خود می‌خواهد و به دنبال استفاده حداکثری و بدون محدوده از دنیا است. ۳) ترکیبی از دو نگاه سابق می‌باشد. ادعای ما این است که اسلام چنین روشی را ارائه کرده است؛ روشی که متشکل از توجه به مادیت و معنویت می‌باشد.

در عصر کنونی نگاه رهبانیت وجودی کم رنگی دارد اما نگاه التذاذی به دلیل پیشرفت صنعت، رواج پیدا کرده است. از سوی دیگر اقتضای سیاست سرمایه داران دنیا، ترویج این نگاه در سطح جهان است؛ زیرا با وجود چنین تفکری، آنها قادر خواهند بود به سرمایه‌های عظیم دست یابند.

غالبا تألیفات شیعیان، تحت عنوان «آداب» نوشته شده است؛ مانند کتاب «الاداب الدینیه» از مرحوم طبرسی. این کتاب مشتمل به ۱۲ باب است که به آداب فردی و اجتماعی اشاره کرده است. فرزند ایشان حسن بن فضل طبرسی، کتابی را در تکمله «آداب الدینیه» به نام «مکارم الاخلاق» نوشته است. از دیگر کتابهای مطرح در این موضوع، کتاب «الآداب» شهید ثانی و کتاب «الآداب» احمدبن جریر می‌باشد. همچنین می‌توان به کتابهایی که در این اواخر نوشته شده است اشاره کرد؛ «مرآت الکمال» مرحوم مامقانی، «حلیت المتقین» علامه مجلسی و «مفاتیح الحیات» آیت الله جوادی آملی.

این استاد درس خارج حوزه علمیه اصفهان در بخش دیگری از درس خود به جایگاه این بحث در کتب فقهی پرداخت و در این باره گفت: چنین مباحثی در کتابهای فقهی ما وجود ندارد. هرچند به مناسبتها موضوعاتی مانند آداب التجاره و آداب مساجد، مطرح شده است اما اینکه مجموعه‌ای منسجم با عنوان آداب یا آداب‌العشره که در آن مباحث به صورت فقهی و استدلالی مطرح شود، وجود ندارد. مرحوم سید محمد شیرازی چند کتاب در این رابطه نوشته است.

در علم فقه نسبت به آداب زندگی، کم لطفی شده است. در حالی که آداب زندگی دارای گستره بسیار زیادی است. گویا در نگاه فقها، فقه منحصر در واجبات و محرامات است و مستحب در آن جایگاهی ندارد. این نوع نگاه در اصول نیز تاثیر گذاشته است به عنوان نمونه تعریف حجت در اصول برخواسته از نگاهی است که فقه را منحصر در واجبات و محرمات کرده است.

حجت الاسلام والمسلمین خطاط در بخش پایانی درس خود به بیان نکاتی پرداخت و گفت: در گذشته یکی از افرادی که معمول فقها ارتزاق از بیت المال را برای او جایز دانسته‌اند، معلم الاداب است. این جایگاه در زمان کنونی مورد غفلت قرار گرفته است

انتهای پیام/