به گزارش پایگاه خبری – تحلیلی مفتاح_اندیشه؛ سومین کنگره کرسی‌های نظریه‌پردازی، نقد و مناظره در چهل سالگی انقلاب به همت دانشگاه آزاد اسلامی امروز دوشنبه، ۲۰ اسفندماه ۹۷ در سالن غدیر مجتمع ولایت دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی برگزار شد.
در آغاز این مراسم آیت‌الله علی اکبر رشاد با ابزار آرزوی توفیق بهره‌مندی از حال معنوی این ایام و لیالی ماه رجب، اظهار کرد: بیش از یک دهه زمان برد تا این هیئت در جامعه دانشگاهی و حوزوی پذیرفته شود و بدانند این یک نهاد بی‌طرف است. دبیرخانه این هیئت در برهه‌هایی با تهمت و افترا همراه بود و می‌گفتند آیا این هیئت قصد کنترل ارائه آرا و نظریه پردازی‌ها را دارد؟ اما به مرور و با برگزاری ۱۰۰ کرسی این هیئت جای خود را در جامعه دانشگاهی پیدا کرد. در بعضی جلسات خود بنده شنیدم برخی افراد حملات تند و غیرمنطقی داشتند، اما سعه‌صدر دوستان و همکاران این هیئت موجب پا گرفتن این هیئت و دبیرخانه آن شد.وی با اشاره به برخی مشکلات پیش‌روی نظریه پردازی خاصه در علوم انسانی ادامه داد: آن زمانی که جمعی از نخبگان حوزوی در سال ۸۱ نامه‌ای به رهبری نوشتند مبنی بر اینکه موضوع نظریه پردازی، نوآوری و نهضت نرم افزاری باید مسئولی پیدا کند و نهادینه شود که این نامه در پی تاکیدات شخص مقام معظم رهبری بود و ایشان به فاصله چند روز بعد پاسخ دقیق، جامع و متقنی به آن نامه دادند. آن زمان بنده توفیق یافتم به خج مشرف شوم و همان‌جا جلساتی تشکیل شد و مشورت‌هایی داده شد تا ممیزی نظریه پردازی شکل بگیرد و این مسئله ارزش‌گذاری شود و به همین منظور ریزموضوعاتی برای این حوزه در تشخیص و حمایت از این کرسی‌ها بحث شد.
به گفته آیت الله رشاد بر خلاف علوم فنی و پزشکی، اصحاب علوم انسانی جایی برای ثبت اثر و ایده و خود ندارند. پس از طرح این موضوع در صحن شورای عالی انقلاب فرهنگی راه اندازی هیئت حمایت از کرسی‌های نظریه پردازی، نقد و مناظره در حوزه علوم انسانی و هنر تصویب شد.
وی گفت: نفس مطرح شدن آن نامه و پاسخ به آن از سوی رهبری خبر از روز‌های خوشی می‌داد. اما چه موانعی وجود دارد که این کرسی‌ها به طور کامل محقق نمی‌شوند؟ بنده پس از بازگشت از حج یک مصاحبه انجام دادم و ۴۶ مانع در ارائه نظریه پردازی در حوزه علوم انسانی را مطرح کردم. عدم شجاعت، عدم جرئت نقد، موانع اخلاقی، موانع آفاقی، مشکلات فرهنگی، موانع سیاسی و موانع سخت افزاری از جمله آن موانع مطرح شده بود که باعث می‌شد از عناصر نظریه پردازی حمایت لازم نشود.
آیت‌الله رشاد گفت: دستگاه‌های متعدد و فرهنگستان‌های سه گانه‌ای تاسیس شده و بعضی دانشگاه‌های خاصی به عنوان دانشگاه انقلابی مانند دانشگاخ تربیت مدرس تهران تاسیس شدند و همچنین بعضی پژوهشگاه‌ها شکل گرفت. در اساسنامه این‌ها اگر نظریه پردازی بند اول نیست حتما در بند دوم آن‌ها با طرح ایده پردازی و نظریه پردازی وجود دارد. اما چرا نظریه پردازی اتفاق نمی‌افتد؟
مانع مادر
وی در ادامه با اشاره به عمیق‌ترین و مهمترین مانع پیش‌روی نظریه پردازی افزود: این مانع، مانع مادر است و آن کلیشه‌ای اندیشی است و این مسئله چه در حوزه و چه در دانشگاه وجود دارد. دانشگاه‌های ما اسیر کلیشه‌ای اندیشیدن هستند. دانشگاهیان ما متعهد و انقلابی و متدین هستند و احساس مسئولیت دارند و دلسوزند و هدف دارند، اما غالبا از زندان کلیشه نتوانسته‌اند خارج شوند. یک سلسله عرفیات نماد علمی بودن شده است که این‌ها الزمات کلیشه اندیشی است.
آیت الله رشاد گفت: از جمله دلایل رد شدن مقاله‌ها این است که ارجاع لاتین ندارند و یا یک نظریه مشهور را رد نکرده‌اند. ارجاع نداشتن یعنی از خارجی‌ها نگرفته است و متاثر از داشته‌ها و یافته‌های فرامرزی نیست. این یعنی چرا تقلید نکرده‌اید؟ اگر فردی مقاله‌ای نوشت، اما در آی اس آی ایندکس نشده بود رد می‌کنند. اینکه مقاله‌ای در مراجع و مجلات معتبر درج شود، خوب است، اما این را شرط نکنیم. در وزارت علوم و صحن شورای انقلاب فرهنگی مصوب شده که این‌ها در جذب هیئت علمی مطرح نباشد، اما باز می‌بینیم مقاله آی اس آی وتویی است که اگر کسی نداشت نمی‌تواند ارتقا پیدا کند و او را رد می‌کنند. اما چه بسیار نظریه‌های تاریخ‌ساز و تحول آفرین که یک ارجاع نداشته است.
در دانشگاه مبتلا به این بلا هستیم
وی افزود: در تعریف نظریه گفته می‌شود نظریه آن است که در بیرون از مرز‌ها مطرح شده باشد و خارجی‌ها به آن ارجاع دهند. این حسن است، اما اینکه ملاک نظریه انگاری این باشد که تا خارجی‌ها ارجاع ندهند نظریه نیست، یعنی نظریه را به ماهیت ارتباط نمی‌دهیم. در دانشگاه مبتلا به این بلا هستیم و تا زمانی که گرفتار کلیشه‌ای اندیشی هستیم پیشرفت و نظریه پردازی اتفاق نمی‌افتد.
رئیس پژوهشکده فرهنگ و اندیشه اسلامی گفت: در حوزه هم این مشکل وجود دارد. در حوزه یک آفتی نظیر آفت کلیشه اندیشی در دانشگاه وجود دارد و اجتهاد بد تعبیر می‌شود. در حوزه اجتهاد تقلیدی مطرح است و آن این است که شاگرد در قالب افکار استاد خود گیر می‌کند. طلبه‌ای دستگاه اجتهاد و روش شناسی اجتهاد که علم اصول است را کسب کرده، اما نمی‌تواند از استاد خود عبور کند. آن طلبه‌ای که مکتب استاد را زیر و رو کرد و انقلابی در دانش او ایجاد کرد اتفاقا شاگرد آن استاد است.
وی در پایان گفت: از میان ۴۶ مانع و آفت در دانشگاه در زمینه نظریه پردازی مهمترین آن اسیر کلیشه‌ای اندیشی شدن است و در حوزه هم اگر گرفتار اجتهاد تقلیدی شویم، این مسئله بزرگترین مانع پیش روی نظریه پردازی خواهد بود. اگر هر کدام از این تعداد هیئت علمی دانشگاهی در کشور یک حرف نو داشته باشند، ما باید امروز ۷۰ هزار حرف نو داشته باشیم، اما آیا چنین است؟
گفتنی است در بخشی از این مراسم از سامانه کرسی‌های نظریه پردازی و ترویجی با حضور مسئولان حاضر در کنگره رونمایی به عمل آمد.
انتهای پیام/
منبع: ایکنا
https://ihkn.ir/?p=10518
نظرات