عادل پیغامی:
آیت‌الله مهدوی‌کنی از پیشگامان اسلامی‌سازی علوم انسانی بود/ تولید علم پروسه‌ای است نه پروژه‌ای
عادل پیغامی در برنامه مصیر، گفت: نگاه آیت‌الله مهدوی‌کنی به علم پروسه‌ای بود نه پروژه‌ای. نگاه پروسه‌ای منوط به این است که افراد با هم گفت‌وگو کنند و تضارب آرا صورت گیرد.
به گزارش پایگاه خبری - تحلیلی مفتاح_اندیشه، نخستین قسمت از فصل جدید از برنامه‌ی تلویزیونی «مصیر» کاری از گروه اجتماعی شبکه چهار سیما، یک‌شنبه شب با موضوع «علوم انسانی اسلامی و دانشگاه اسلامی در اندیشه آیت‌الله مهدوی‌کنی» روی آنتن رفت.
فصل جدید برنامه تلویزیونی مصیر با هدف بازخوانی و نقد اندیشه متفکران اسلامی، یکشنبه‌ها ساعت ۲۱ به میزبانی محمدمهدی ابراهیمی‌نصر پخش می‌شود و به بررسی ابعاد فکری اندیشمندان بزرگی چون؛ شهید صدر، علامه طباطبایی، آیت الله طالقانی، شهید آوینی، امام خمینی، آیت الله مصباح یزدی و... می‌پردازد.
مهمان قسمت اول برنامه، عادل پیغامی، پژوهشگر حوزه اقتصاد اسلامی در ابتدا درباره شخصیت آیت‌الله مهدوی‌کنی گفت: «ایشان فرزند راستین حوزه، شاگرد آیت‌الله بروجردی، امام خمینی، علامه طباطبایی و... بوده‌اند. ایشان در دوران نوزایی اندیشه انقلابی امام حضور داشتند و همواره به حفظ و صیانت از انقلاب پرداخته‌اند. مقام معظم رهبری درباره ایشان می‌گویند سیاستمدار صادق و فقیه پارسا بوده‌اند.»
این استاد دانشگاه امام صادق(ع) درباره جایگاه علوم انسانی در اندیشه آیت‌الله مهدوی‌کنی بیان کرد: «ایشان فرزند راستین حوزه بودند و حرکت ایشان امتداد حرکت حوزه بود. ایشان کنشگری فکری و فرهنگی‌شان در کنار امام بود و منجر به انقلاب اسلامی شد. ایشان در سال ۴۸، ۴۹ دروس اقتصاد اسلامی را شروع می‌کند، در حالی که در آن دوره تصوری از وقوع انقلاب و جامعه اسلامی نبوده، به‌دنبال جامعه‌سازی و برپایی اقتصاد اسلامی برگرفته از آیات و روایت بوده‌اند. علوم انسانی مهم است، زیرا علمی است که فارغ از انسانیات و اخلاقیات نیست. نگاهی که دین به انسان دارد اقتضائاتی دارد که علوم انسانی را مهم می‌کند.»
پیغامی در پاسخ به این سوال که رویکرد آیت‌الله مهدوی‌کنی در اسلامی‌سازی علوم انسانی چه بود، گفت: «آیت‌الله مهدوی‌کنی از پیشگامان این حوزه بودند. اسلامی‌سازی اقتصاد در رویکرد ایشان نشان می‌دهد که پایه‌ای بودن دین در همه علوم موردنظر بوده است.»
وی در این باره که چرا اسلامی‌سازی علوم در اندیشه اندیشمندان مختلف از اقتصاد شروع می‌شود، بیان کرد: «اقتصاد مسأله روزمره مردم است. اولویت ایشان و سایر اندیشمندان حل مشکلات و مسائل مردم بوده است. ملاحظات قرآنی و روایی هم وجود دارد؛ مثلا آیه ای که می‌گوید مال مایه قیام و قوام جامعه است.»
پیغامی اضافه کرد: «آیت‌الله مهدوی‌کنی در پی تولید عالم دینی بودند. علم و دین باید ابتدا در وجود یک انسان به تلفیق برسد نه روی کاغذ و مقالات و نظریات. بنابراین ابتدای کار ایشان با تأسیس دانشگاه است. بحث های مختلفی درباره علم دینی وجود دارد، اما نگاه ایشان به علم، دین، دین‌شناسی، انسان و مسئولیت‌هایی که انسان در قبال علم دینی دارد باعث ایجاد دانشگاه می‌شود. دانشگاهی که نهاد علم دینی باشد، خروجی‌اش عالم دینی باشد. در تأسیس این دانشگاه ویژگی‌های خاصی مطرح می‌شود؛ اساتید، گزینش دانشجویان و از این مهم‌تر مساله‌محوری و مسئولیت محوری.»
پیغامی بیان کرد: «رویکرد ایشان در اسلامی‌سازی علوم بیشتر از آنکه فلسفی باشد از طریق فقه و مسأله محوری است. رویکردشان انضمامی است. قصد نداشتن با پیدا کردن شواهد دینی در تئوری‌های غربی آن‌ها را اسلامی کنند. منکر علوم غربی نمی‌شدند. ایشان رشته‌های میان رشته‌ای را ایجاد کردند مثل معارف اسلامی و اقتصاد، معارف اسلامی و مدیریت و... .»
این پژوهشگر اقتصاد اسلامی اضافه کرد: «دانشجو توامان هم بخش‌های کاربردی متون دینی و حوزوی هم علم را به زبان اصلی و از سرچشمه می‌خواند. این دانشجو صرفا یک مسلمانی که مثلا اقتصاد می‌داند نیست. در دانشگاه امام صادق(ع) ابتدا دروس فقهی را اساتید حوزه و دروس دیگر را سایر اساتید تدریس می‌کردند اما اکنون شاهد نسل جدیدی در اساتید هستیم که خود تلفیق اقتصاد و فقه هستند. در دانشگاه در بحث فقه و معارف اسلامی وارد بخش‌های کاربردی و جامعه‌ساز شده‌ایم. برای مثال کتب شهید مطهری خوانده می‌شود. دانشجوی علوم سیاسی وارد بحث‌های فقه‌الاداره می‌شود. فقه نفت و گاز خوانده می‌شود که در حوزه نمی‌توانید سراغش را بگیرید.»
عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق(ع) درپاسخ به این سوال که از اندیشه آیت‌الله مهدوی‌کنی چه مواردی در دانشگاه امام صادق(ع) متبلور است، گفت: «در نگاهی که آیت‌الله مهدوی‌کنی به دین و اسلام دارد و برگرفته از نگاه امام است، اخلاق جایگاه مهمی دارد. ایشان سیاستمدار اخلاقی و معلم اخلاق بوده‌اند بنابراین اخلاق در دانشگاه امام صادق(ع) بسیار جدی گرفته می‌شد. حتی ایشان نگاه اجتهادی به بحث اخلاق داشتند. ایشان شاگرد علامه طباطبایی هم بودند. بنابراین بحث‌های تفسیر هم در دانشگاه امام صادق(ع) اهمیت زیادی دارد. ایشان فقیه اجتماعی هم بودند. بنابراین در مقطع کارشناسی ارشد فقه های مضاف مساله جدی‌ای است.»
پیغامی بیان کرد: «نگاه آیت‌الله مهدوی‌کنی به علم پروسه‌ای است نه پروژه‌ای. نگاه پروسه‌ای منوط به این است که افراد مختلف باهم گفت‌وگو کنند و تضارب آرا میان مکاتب علمی صورت بگیرد.»
این استاد دانشگاه در پایان اضافه کرد: «دانشگاه امام صادق(ع) نه حوزه است و نه مانند سایر دانشگاه‌ها بنابراین نام دانشگاه اسلامی به خود می‌گیرد و یکی از مدل‌هایی است که در اسلامی‌سازی دانشگاه و علوم اسلامی می‌تواند وجود داشته باشد و اجرایی شده است.»
انتهای پیام/
منبع: مهر