به گزارش خبرنگار پایگاه خبری – تحلیلی مفتاح اندیشه؛ بیست و دومین جشنواره تقدیر از آثار پژوهشی برتر در دانشگاه امام صادق علیه­السلام با حضور آیت‌الله علیرضا اعرافی، مدیر حوزه­های علمیه و حجت‌الاسلام و المسلمین دکتر حسینعلی سعدی، ریاست دانشگاه، معاونین و مسئولین و دانشجویان این دانشگاه برگزار شد.

در ابتدای این مراسم حجت‌الاسلام و المسلمین حسینعلی سعدی بیان داشت: این جلسه به سه مناسبت اختتامیه 22مین جشنواره تقدیر از آثار پژوهشی برتر دانشگاه، افتتاحیه کتابخانه علوم انسانی اسلامی و همچنین تأسیس پژوهشگاه قدرتمند دانشگاه تشکیل شده است. تأسیس این پژوهشگاه در راستای ابلاغ راهبردهای رهبری به دانشگاه امام صادق علیه­السلام تأسیس شده است که ناظر به حل مسائل و چالش­های نظام و به صورت فرارشته­ای توسط اساتید و فارغ التحصیلان می­باشد.

وی افزود: با توجه به شرایط پیچیده کرونایی از قلم‌ها و افکاری که در این فرصت معطل نماند و تهدید را به فرصت تبدیل کردند، تشکر می‌کنم؛ دانشگاه امام صادق(ع) در تولید علم، مقاله و تألیف کتاب خوش درخشید و شاهد برگزاری مراسم تقدیر نمادین از پژوهشگران برتر سال گذشته هستیم.

رئیس دانشگاه امام صادق(ع) تصریح کرد: مقام معظم رهبری فرمودند: دانشگاه به حل مسائل مهم نظام ورود پیدا کند؛ تأسیس یک پژوهشگاه قدرتمند راهبردی و ناظر بر حل مسائل نظام در راستای تحقق این مطالبه است. مسائل جدی در ساختار، نوع و نحوه این پژوهشگاه وجود داشت برای همین تأسیس آن زمان بر بود؛ مطالعات بسیاری صورت گرفت و آیین نامه تصویب شد تا این پژوهشگاه تأسیس شود و ناظر بر مسائل نظام فعالیت کند. امروز دانشگاه در فناوری‌های نرم ورود کرده و به حوزه حکمرانی فضای مجازی وارد شده و در ابرچالش های فضای مجازی ورود داشته است.

وی خاطرنشان ساخت: در تکیه علوم انسانی بر مبانی هستی­شناسانه، معرفت شناسانه و انسان شناسانه ابهامی وجود ندارد. اما گزارش جامع توصیفی از وضعیت کنونی علوم انسانی اسلامی وجود ندارد لذا در این خصوص ضعف داریم. تحول علوم اجتماعی بحث مهمی است که در دانشگاه امام صادق (ع) به آن پرداخته شد. امروز که حوزه علمیه به حق در این حوزه ورود کرده باید در سه حوزه با رویکرد اسلامی وارد شود که عبارتند از: هندسه و نقشه تحول علوم اجتماعی، ظرفیت‌­ها و چالش‌­های علوم اجتماعی.

حجت‌الاسلام والمسلمین سعدی تأکید کرد: ما در حوزه نقد و بررسی علوم اجتماعی کارها و آثار خوبی انجام داده­ایم که در عرضه آن­ها به همگان مشکل داریم. نقش فقه، فلسفه، کلام و... در تولید علوم اجتماعی مشخص نیست. سهم هر یک از بخش­های معارف اسلامی در تحول علوم اجتماعی باید مشخص شود. از سوی دیگر نیاز به رویکرد حکمرانی به معارف اسلامی به عبارت دیگر فقه بالمعنی الاعم داریم.

وی اضافه کرد: اگر نگاه اجتهادی به مسائل وجود نداشته باشد، نگاه ژورنالیستی حاکم می‌شود و این امر علوم اجتماعی را با چالش مواجه می‌کند و این مهم تنها از سوی حوزه علمیه می‌تواند محقق شود. دانشگاه مسأله‌ای را که باید حل کند مدل حکمرانی است و می‌طلبد دانشگاه امام صادق (ع) و حوزه علمیه قم با هم افزایی به سوی قله تحول علوم اجتماعی حرکت کند.

رئیس دانشگاه امام صادق(ع) گفت: لذا در حوزه مباحث فقهی بالمعنی الاخص، با فقه فردی نمی­توان مدل حکمرانی طراحی کرد و باید نگاه جامع­تری به فقه صورت گیرد. ما نیاز به رویکرد نظام­واره به فقه داریم تا بتوان به حکمرانی مطلوب برسیم. دانشگاه امام صادق در راستای تولید علم دینی دست استمداد به سمت حوزه علمیه به منظور روشن شدن نقاط خلأ فوق دراز می­کند.

برگزاری کرسی‌های دروس خارج فلسفه، کلام و تفسیر، ظرفیتی در جهت تحول علوم انسانی

آیت‌الله علیرضا اعرافی، مدیر حوزه­های علمیه به عنوان سخنران دیگر یاد و خاطره آیت‌الله مهدوی کنی(ره)، شهدا و علمای اخلاق و ادب در دانشگاه امام صادق علیه السلام را گرامی داشت و ضمن عرض تبریک به مناسبت­های میلاد حضرت مسیح(ع، هفته وحدت حوزه و دانشگاه و هفته پژوهش، از همه پژوهشگران این نهاد علمی و ارزشمند به خاطر خدمات علمی­شان تقدیر و تشکر کرد.

وی ادامه داد: امام صادق علیه­السلام می فرمایند: «لَمَّا حَضَرَتْ أَبِی ع اَلْوَفَاةُ قَالَ یَا جَعْفَرُ أُوصِیکَ بِأَصْحَابِی خَیْراً قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاکَ وَ اَللَّهِ لَأَدَعَنَّهُمْ وَ اَلرَّجُلُ مِنْهُمْ یَکُونُ فِی اَلْمِصْرِ فَلاَ یَسْأَلُ أَحَداً / چون وفات پدرم نزدیک شد، فرمود: ای جعفر خیر خواهی اصحابم را بتو سفارش می کنم. گفتم: قربانت گردم: بخدا آنها را به مقامی از علم رسانم که هر مردی از آنها در هر شهری که باشد، محتاج به سؤال از هیچ کس نباشد.»

آیت‌الله اعرافی تأکید کرد: دوران امام باقر(ع) و امام صادق(ع) با توجه به شرایط اجتماعی و اقتضائات جامعه به‌عنوان عصر طلایی دوران امامت و زعامت ائمه هدی(ع) مطرح است. از امام صادق(ع) بیش از ۴۰ هزار حدیث در قلمروهای گوناگون به دست ما رسیده که میراث گرانبها و عظیمی است که در اختیار داریم. لذا حداقل ثلث منابع، مصادر و روایات ما از امام صادق(ع) است و اگر باقرین(ع) را با هم در نظر بگیریم قریب به ۶۰ هزار حدیث و روایات ما از این دو بزرگوار است که بیشترین مباحث کلامی و فقهی ما را پاسخ گفته‌اند.

وی افزود: با اینکه امام باقر علیه السلام پیشگام یک عصر علمی بودند و طلوع عصر علمی شیعه از آن حضرت می باشد، ولی با این وجود آثار حدیثی که از امام صادق علیه السلام به دست ما رسیده بیشترین کمیت را در آثار حدیثی شیعه دارد. مخصوصا از امام صادق(ع) بیش از ۴۰ هزار حدیث در قلمروهای گوناگون به دست ما رسیده که میراث گران‌بها و عظیمی است که در اختیار داریم.

مدیر حوزه‌های علمیه خاطرنشان ساخت: امام باقر(ع) هنگام شهادت نیز نگران آینده حرکت علمی هستند و این میراث و گنج و گفتمان جدید را به فرزند عزیزشان وصیت و سفارش می کنند و آن را امانت به فرزندشان امام صادق علیه السلام می­سپارند. امام صادق علیه السلام در جواب وصیت پدر بزرگوارشان می فرمایند: پدر مطمئن باش که من این جامعه علمی، سپاه فرهنگی و میراثی را که از شما می گیرم چنان شکوفا خواهم کرد و به قله های علم و دانش برسانم که هر یک از اصحاب شما در هر شهری که باشند مشکل و مسئله ای در حوزه معارف الهی برایشان غیر قابل حل نباشد و به هیچ فردی نیازی نداشته باشند. یعنی این ها را لبریز از معارف می کنم تا در قله قرار داشته باشند.

وی اضافه کرد: امام صادق علیه السلام این قول را عملی کرد و افرادی از قبیل زاره و هشام در طول تاریخ اسلام و شیعه مانند ستارگانی در شب سیاه روشنایی نور افشانی کرده و در خشیدند. وصیت امام باقر علیه السلام و اقدامات امام صادق علیه السلام باعث طلوع و بروز دامنه احادیث شیعه و پرورش بزرگان معارف الهی شد که مانند خورشیدی در آسمان جهان اسلام نور افشانی و طلوع کردند. این اقدامات نه تنها مکتب شیعه را به اوج رساند، بلکه پشتوانه گفتمان اسلامی به معنای عام قرار گرفت. همه امت از این گفتمان بهره بردند و آثار علمی عصر ما و آثار علمی دانشگاه امام صادق(ع) تهران نتیجه و دنباله رو همین گفتمان و توصیه پدر به پسر است که توانسته تا امروز ادامه پیدا کند.

آیت‌الله اعرافی تأکید کرد: خدمات و اقدامات زیادی در حوزه تحول علوم انسانی انجام شده است و در این زمینه با خلأها و نقصان­هایی مواجه هستیم که آن را با تقسیم­بندی معارف اسلامی بیان می­کنم؛ 1 - فقه: فقه به صورت فعال و انفعال عمل می­کند. فقه فعال جهت­دهی و پیشگامی دارد که با دخالت بیشتر اقتضائات زمان و مکان در آن می­تواند کاراتر و کارآمدتر عمل کند.

وی افزود: ما حدود 60 کتاب اصلی فقهی داریم که با وجود همه عظمت این کتب نیاز به تطوراتی در آن هستیم که عبارتند از: مسائل موجود در کتب حاضر نیاز به غنی­سازی دارد، در کنار مسائل موجود در این کتب نیازمند مسائل جدید هستیم، در این کتاب­ها به ابواب جدیدی نیاز داریم تا ذیل آن مسائل دسته­بندی شود، به کتب موجود فقهی باید کتب جدیدی بیفزاییم و بخش اعظم این تطورات باید مبتنی بر تعامل با علوم انسانی و علوم اجتماعی صورت گیرد.

عضو شورای عالی حوزه تصریح کرد: بنده در حوزه تربیت این کار را کردم که مجلدات کتاب فقه التربیه به 30 جلد رسیده است. ما در حوزه تربیت نیاز به یک موسوعه­ای از روایات و آیات مربوط به تربیت داریم که مجموعه آیات آن نیز در حال تدوین است. همچنین مبحث فقه روابط اجتماعی را نیز با همین نگاه آغاز کرده­ایم. در 20 قلمرو جدید از جمله رسانه، عقیده، خانواده، اقتصاد و... نیاز به رشته و کتاب مدون داریم.

وی ادامه داد: در حوزه علمیه درختواره رشته­ها را شامل 16 حوزه دانشی استخراج کردیم که بخشی از این حوزه­ها اختصاص به حوزه علوم انسانی دارد. همچنین برخی از کرسی­های دروس خارج فقه به عنوان قلب حوزه­های علمیه را اختصاص به مسائل و موضوعات جدید دادیم که کتب آن را نیز رونمایی کردیم. همچنین با طراحی و تدوین کتاب الفائق نیز گامی در جهت تحول در حوزه نوآوری در منهج فقهی برداشتیم.

آیت‌الله اعرافی عنوان کرد: 2 - فلسفه: ما در حوزه فلسفه نیز نیاز به تدوین و طراحی فلسفه­های مضاف در موضوعات تخصصی هستیم. اخیرا مقرر شد که کرسی­های دروس خارج از غیر از حوزه فقه از جمله فلسفه، کلام، تفسیر و... داشته باشیم که از این ظرفیت نیز می­توان در جهت تحول علوم انسانی استفاده کرد. 3 - تفسیر: در حوزه تفسیر علامه طباطبایی مباحث خوبی مطرح کرده­اند و در این حوزه نیز با کیفیت مشابه کارهای علامه در حوزه­های تخصصی نیازمند محتواها و کارهای جدید هستیم.

گفتنی است در ادامه جلسه حجت‌الاسلام و المسلمین عبدالرسول هاجری، مسئول دبیرخانه انجمن‌های علمی حوزه علمیه به توضیح طرح گفتمان انقلاب اسلامی پرداخت.

انتهای پیام/