به گزارش پایگاه خبری – تحلیلی مفتاح علوم انسانی اسلامی؛ حجت الاسلام والمسلمین محمدمهدی گرجیان، استاد حوزه و دانشگاه و عضو کمیسیون تخصصی آموزش عالی شورای عالی انقلاب فرهنگی، در مصاحبه با صدای حوزه پیرامون مسئله ی جمعیت و نقش حوزه های علمیه در حل و فصل مسائل و مشکلات مرتبط با این موضوع گفتگو کرد. مشروح این گفتگو در ادامه تقدیم می گردد.

به نظر شما چالش اساسی در موضوع جمعیت، مشکل فرهنگی است یا اقتصادی؟ چه راه حل هایی برای این چالش می‌توان پیشنهاد کرد؟

در مورد موضوع چالشی و اساسی جمعیت که رهبر انقلاب بسیار به این موضوع پرداخته اند و در موردش هشدار داده اند، متاسفانه دولت‌های پیشین توجه لازم را به آن نداشتند. در دولت فعلی الحمدالله بهتر شده است اما به نظرم باید هنوز هم بیشتر توجه شود که خدا را شکر حمایت هایی شروع کرده اند.

بحث فرهنگی مسئله ی جمعیت به نظرم کمتر از مسائل مالی نیست. علی الاسف به این نکته کمتر توجه شده است. صدا و سیما غالباً جایی که فرزند کمتر بوده را نماد پیشرفت فکری-فرهنگی و اخلاقی بازنمایی کرده، در حالی که افرادی که دارای تعداد فرزند بیشتری بوده‌اند را به عنوان یک نماد ضد فرهنگ معرفی کرده است. یا حتی اگر به نحو مستقیم به زبان نمی آوردند در عمل این گونه عمل می کردند؛ به طوری که خانواده خوشبخت، خانواده کم جمعیت و خانواده بدبخت، خانواده پرجمعیت بازنمایی شده است و هنوز هم ادامه دارد.

به نظرم هنرمندان ما هنوز انگیزه ی لازم برای این مسئله را پیدا نکرده اند. هنوز دغدغه ی مقام معظم رهبری مبنی بر تحدید نسلی و بحران جمعیتی که وجود دارد به خوبی از طرف نخبگان برای هنرمندان و بقیه ی اقشار تبیین نشده است.

باید تهاجم فرهنگی را جدی گرفت. به نظر من برنامه ریزان در این مسئله باید صدا و سیما را در درجه اول دریابند، صدا و سیما بسیار مهم است. مطبوعات و فضای مجازی را نیز باید جدی گرفت. متاسفانه دشمن از همین طریق نفوذ می کند. به قول یکی از دوستان آلمانی ما می گفت وقتی خواستند فرهنگ ما را تغییر دهند ابتدا از نقاشی، بعد از مجسمه سازی و در نهایت با فیلم این کار را انجام دادند. متاسفانه با همین ابزار های رسانه ای توانستند هر آنچه که قدرت‌های بزرگ می‌خواهند، علیه ما انجام دهند و فرهنگ منحط غیر انسانی شان را به ما تحمیل کنند.

در کشور ما متاسفانه همین طور است؛ اولاً صدا و سیما را باید دریابند. مخصوصا اینکه در سال های اخیر در این مسئله یک کم کاری و ولنگاری محسوسی به چشم می آید را باید هر چه سریع تر سامان ببخشند.

باید سوال پرسید شورای عالی انقلاب فرهنگی واقعا چقدر در موضوع بحران جمعیت ورود پیدا کرده است؟ من نمی گویم اصلاً کاری نکرده اند؛ اما کاری که نمود و خروجی داشته باشد چقدر انجام شده است؟

از منظر اسلام، جمعیت چه جایگاهی دارد؟ به خصوص در حکومت اسلامی نقش جمعیت و نیروی انسانی در چه درجه ای از اهمیت قرار دارد؟

اگر مملکت ما در این چهل سال جمعیت جوانی نداشت تا به حال صد بار بعد از جنگ تحمیلی علیه ایران مجددا مورد حمله قرار گرفته بود. همچنین اندیشمندان بزرگ در میان جمعیت زیادتر بیشتر خواهد شد. همچنین به نظر می رسد که در این عرصه، نکته‌ی دیگری درباره دیدگاه دین مبین اسلام باید مورد توجه قرار بگیرد و آن هم این است که دین مبین اسلام منطقی دارد مبنی بر این که «تَنَاکَحُوا تَنَاسَلُوا تَکْثُرُوا فَإِنِّی أُبَاهِی بِکُمُ الْأُمَمَ یَوْمَ الْقِیَامَهِ وَ لَوْ بِالسِّقْط».

من یادم هست دوستان و بعضی از بزرگان آمدند فرمودند که اگر جمعیت زیاد شود و در عین حال معضلات اجتماعی را کنترل نکنیم مباهات ندارد. باید گفت چرا مسئله این گونه تصویر شده است؟ بگویید هم جمعیت زیاد تر شود و هم با کیفیت تر گردد. این مسئله نیاز به تدبیر دارد نه حذف کردن صورت مسئله! بعضی از خانواده ها ده تا فرزند دارند همه را هم خوب تربیت کرده‌اند.

ما در این دوران شاهد این بودیم که گاهی در یک خانواده ۹ تا شهید تربیت شد است. ۹ تا شهید! می‌دانید هر کدامشان برای اینکه به این مقام برسند که راضی شوند خون عزیز و پاکشان را در راه اسلام بدهند چقدر ارزشمند است؟ متاسفانه به این توجهی نشد و دوستان به این مسئله توجه لازم را نکردند. نه تنها این؛ بلکه در عرصه فرهنگ، در عرصه علم در عرصه فناوری و غیره.

این بحث قانون حمایت از جمعیت در ابتدا خیلی خوب بود اما در ادامه دچار محدودیت هایی شد. باید در طرح به ریشه ها هم پرداخت. مسئله ی ازدواج آسان، مسکن، اشتغال و … بسیار مهم است. همچنین در این طرح مشوق های مالی ای که در نظر گرفته شده به صورت وام های کم بهره است. اما باید گفت چه اشکالی دارد که این وام ها به صورت بلاعوض و هدیه دولت به فرزند تازه متولد شده باشد؟ در بسیاری از کشور ها چنین مشوق هایی در نظر گرفته می شود.

مشوق هایی که در این طرح در نظر گرفته شده، باید کارآمدتر باشد چراکه خانواده ها بعد از گذشت مدتی دچار مشکلات وام شوند و در فرزندان بیشتر با مشکلات رو به رو می شوند؛ این ها را یک مقداری باید در نظر گرفت؛ نگوییم خزانه خالی است! با سر و سامان دادن به بودجه این هزینه ها درست خواهد شد. باید توجه داشت که این مسئله بسیار مهم است و حمایت جدی می طلبد.

با توجه به اهمیت افزایش جمعیت، حوزه علمیه چه سیاست ها و برنامه هایی در رابطه با قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت می تواند داشته باشد؟

من در این عرصه باید این را عرض کنم که حوزه‌های علمیه برنامه‌های جدی در این عرصه نداشته اند. شاید کارهایی هم شده است اما برنامه های کلان -که شاید بنده اطلاع نداشته باشم- صورت نگرفته است. حوزه های علمیه باید برنامه منسجم ارائه کنند.

در بحث گفتمان نیز می توان افرادی را که در این مسئله دغدغه مند هستند، چه روحانی باشند چه غیر روحانی و دغدغه مند ها را دور هم جمع کرد. در فضای مجازی، تلویزیون، مطبوعات و مابقی رسانه ها تا این مسئله را بهینه سازی کنند و جا بیندازند. متاسفانه ما فعلاً چنین چیزی را نمی بینیم و یا اثربخشی کاری که می شود در جامعه نمود ندارد.

به نظر شما معاونت‌های مختلف حوزه هر کدام در رابطه با افزایش جمعیت چه وظایفی دارند؟ در عرصه آموزش، پژوهش و تبلیغ حوزه چه پیشنهاداتی دارید؟

معاونت پژوهش در این عرصه واقعاً می تواند کارکرد جدی داشته باشد که می‌تواند نیروهایی را جمع کند و کارگروه‌هایی را شکل دهد. از اعضای تحصیل کرده در عرصه فرهنگ، علوم ارتباطات، در عرصه حقوق و متخصصین علوم اجتماعی و … دعوت به هم فکری نمایند تا آن ها بتوانند کارهای جدی تری داشته باشند. متاسفانه در این مسئله نیز خروجی جدی دیده نمی شود.

طبیعی است که نمی توان در لحظه طرح نوشت. باید یک کارگروه جدی وجود داشته باشد. آن کارگروه طرح جدیدی را تنظیم کنند. در این کارگروه روان شناس، جامعه شناس، متخصص رشته حقوق و متخصص رشته فرهنگ حضور داشته باشند و یک طرح پخته را ارائه نمایند. بعد منبری های بسیار خوب صاحب دغدغه این مطالب را انتشار دهند. آن هایی که نفسی دارند از جمله ائمه جمعه، هر مدت یک بار به این موضوع بپردازند.

در آخر اگر نکته ای مد نظرتان هست بفرمایید

البته بی مایه فطیر است حتماً آقایان توجه داشته باشند مشوق های مالی و اجتماعی در نظر بگیرند. در تحصیل، شغل، تعهدات اجتماعی، درآمد، تحصیلات عالیه، یارانه های مالی و جایگاه اجتماعی، این تحصیلات در نظر گرفته شود. کارگروه های تخصصی باید بنشینند و به صورت جدی طرح های پخته تنظیم کنند تا مسئله حل شود؛ ان شا الله.

انتهای پیام/