سبک زندگی اسلامی و چالش های پیش رو

حجت الاسلام والمسلمین واعظی، در این همایش به تبیین موضوع «سبک زندگی اسلامی و چالش های پیش رو» پرداخت و گفت: در سبک زندگی اسلامی چالش‌هایی در دو وجه «نرم‌افزاری یا درونی» و «رفتاری یا بیرونی» وجود دارد و هنگامی می توانیم به شناخت درست سبک زندگی برسیم که این دو وجه را به‌خوبی بازشناسی و بازتعریف کنیم.

وی با تاکید بر ضرورت شناسایی وجه نرم‌افزاری یعنی باورها و علایق جهت‌گیری‌ها خاطرنشان کرد: وجه بیرونی، یعنی کنش‌ها و رفتارها که کنش انسان‌ها و تحت تأثیر وجه درونی است و آن‌چه باعث تثبیت سبک زندگی می‌شود، شناسایی مرکز ثقل و کانون توجه به درون است؛ تغییر آدمیان، کیفیت نظام‌های زیباشناسانه و باورها، معطوف به جنبه بیرونی رفتارها است.

رئیس دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، ادامه داد: تلاشگران عرصه سبک زندگی با چالش‌هایی روبه‌رو هستند و آن تغییرات و تحولاتی است که در بستر جامعه اتفاق افتاده و امری را تثبیت یا ترویج یا گسترانده است.

حجت الاسلام والمسلمین واعظی با اشاره به اینکه در ارتباط با تغییرات و تحولات در جامعه شاهد دو نوع نگاه افراطی و تفریطی هستیم، گفت: نگاه افراطی به شکل مبالغه آمیزی، زوال اخلاق و فروپاشی ارزش‌ها، از بین رفتن نهاد دین و روحانیت و آن‌چه ارکان و مظاهر سنت تلقی می‌شود را دنبال می کند و نگاه تفریطی نگاهی است که تغییرات را نمی بیند و جنگ روانی و رسانه‌ای و جنگ شناختی را در نظر نمی‌گیرد؛ گویی هیچ اتفاقی نیفتاده است.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: تغییر ذائقه فرهنگی جامعه و گسترش شبکه‌های اجتماعی، شکوفایی هنرهای تصویری، اقتصاد ورزش و اقتصاد هنر و سینما، جامعه را دچار رواج سلبریتی زدگی کرده‌است و همین سبب کاهش مرجعیت نسبی نهاد روحانیت در جامعه شده‌است . در جامعه ما، به‌خاطر گره زدن دین به سیاست، متاسفانه برخی ناکارآمدی‌ها در اجرا را سر ریز به نهاد دین و روحانیت می‌کنند و مرجعیت را از بین می‌برد که این تفکر اشتباه است.

ظرفیت های علوم اسلامی و انسانی در سبک زندگی

در بخش دیگری از این مراسم حجت الاسلام و المسلمین پارسانیا به تبیین «ظرفیت های علوم اسلامی و انسانی در سبک زندگی» پرداخت و گفت: مفهوم سبک زندگی باید مانند مفهوم گفتمان سازی نسبت خودش را مشخص کند، حوزه علوم انسانی با این مفاهیم مرتبط است و بعد از ارتباط مفاهیم در حوزه علوم انسانی باید مفهوم در سطح جهانی توجه و توجیه شود؛ زیرا هر مفهوم یک عقبه نظری و تئوریک دارد؛ باید دانست مثلا تدبیر یا سیاست به‌معنای علم سیاست نیست بلکه به‌معنای مدیریت زندگی است و برنامه‌ریزی برای آن باید صورت بگیرد‌.

وی یادآور شد: در حوزه حیات علوم انسانی، اولین قدم رفتارگرایی می‌باشد چه در علوم رفتاری و چه در علوم اجتماعی باید به عرصه معنا توجه داشت؛ البته راجع‌به معنا و نظریات مختلفی که ارائه‌شده توجه کرد؛ برخی از نظریات این‌گونه است که انسان چه به‌صورت فردی و چه در حوزه اجتماعی ابعادی تجسم‌یافته دارد، ابعاد اقتصاد، سیاست و فرهنگ معنای بر ساختی دارند که در ذات و نفس‌الامر ما به آن قائل نیستیم؛ باید به این مسئله توجه داشت که آیا معانی آرمان‌ها و ارزش‌ها و پیامدهایی که در عرصه دین برای سبک زندگی وجود دارد آیا ارزش نفس‌الامر یا ذاتی دارد که بتوان راجع‌به صدق یا کذب بودن آن صحبت کرد یا واقعیتی متافیزیکی دارند. از زمان کانت به بعد معانی، ارزش شناخت ندارند و این مفاهیم متافیزیک طبق دیدگاه کانت یک توهم است، چون این مفاهیم در قالب‌های ذهنی جای می‌گیرد؛ اما در علوم طبیعی قابلیت صدق و کذب وجود دارد؛ ولی در علوم انسانی مسئله جای تأمل دارد و باید دانست که در علم مدرن و عرصه حقایقی که علمی نیست، معرفت علمی نمی‌توانیم پیدا کنیم. در نظرات افراد مختلف نگاه به معنا و مفهوم و ارزش متفاوت است. ماکس وبر برای عرصه معنا هویت قائل است ؛ در عرصه دین اول دین معرفت الله است یعنی دین با معرفت می‌آید و این معرفت و نفس‌الامر قابلیت صدق و کذب دارد یا خیر باید بررسی شود و باید دانست که این معرفت ابتدای دین چه پیامدهایی می‌تواند داشته باشد.

وی در ادامه مطرح کرد: باید بررسی شود که آیا فرهنگ هویت مستقل نسبت‌به اقتصاد سیاست و مسائل پیرامون دارد یا خیر؟

حجت الاسلام والمسلمین پارسانیا تصریح کرد: دین پدیده‌ی فرهنگی است و مسئله سبک زندگی که عرصه فرهنگ و زیست و .. را به‌دنبال خود دارد باید در چارچوب دین و جامعه تئوریزه شود، اما این مفاهیم تا چه اندازه شالوده شناسی شده‌است یا خیر، جای تأمل دارد؛ باید چهارچوب‌ها بازخوانی شود سبک تربیت کتاب‌های اخلاقی که مسائل پیرامونی خودش را دارد؛ مورد واکاوی قرار گیرد و هر کدام بر مبنای خودش عمل شود. ما باید علاوه‌بر این‌که سبک زندگی مردم را تبیین می‌کنیم در سبک زندگی خودمان نیز تئوریزه کردن صورت دهیم. اگر دختر یا پسری کوتاهی می‌کنند و ما به‌دنبال راهکار هستیم ما باید در سبک معرفتی خودمان نیز تغییرات و تاملاتی داشته باشیم. در سبک زندگی مدرن تعاریف، مدل زندگی و تفسیرها متفاوت است ما نسبت‌به تک‌تک مسائل نیاز به کار داریم. تمام نظریه‌پردازان مختلف درمورد سبک زندگی مثل اقتصاد سیاست نظریاتی دارند و اشخاصی مانند وبر و مارکس و کانت و… هرکدام نظریات مجزایی دارند که بایستی شالوده شناسی صورت گیرد.

سبک زندگی و تعریف معیار

در بخش دیگری از این جشنواره حجت الاسلام والمسلمین علیزاده نیز به تبیین موضوع «سبک زندگی و تعریف معیار» پرداخت و گفت: این‌که در مورد سبک زندگی چگونه اندیشیده شود و جریان‌شناسی فعالان عرصه سبک زندگی چگونه مورد توجه قرار گیرد، مسئله‌ای مهم است و باید به‌دنبال رفع آسیب‌ها و شکاف‌ها باشیم؛ شبکه‌سازی مردمی و نخبگانی باید صورت گیرد و باید دانست که سبک زندگی، مقوله ای حساس و راهبردی برای مدیریت فرهنگ کشور و حیات کشور است.

وی با بیان اینکه استعدادیابی به‌عنوان نماد فرهنگ دینی باید مورد توجه قرار گرفته و مورد حمایت باشد، گفت: باید فعالیت‌های مکتوب سبک زندگی اسلامی برای کلان نظام سبک زندگی مستندسازی شود که از رهگذر این رویداد علمی به کشف نقایص نظام اسلامی پرداخته شود.

وی بیان داشت: مجموعه‌های علمی حوزوی با فراتحلیل و ترکیب منحنی های رشد و استخراج باید در این زمینه بصیرت لازم را کسب نماید و باید در عرصه سبک زندگی اسلامی، گفتمان سازی صورت گیرد و تلاش شود که نخبگان در این عرصه جذب شود . وی ادامه داد که ما در عرصه مسائل مختلف سبک زندگی اسلامی به اجماع‌سازی نپرداختیم؛ مثلاً اجماع در مورد عرصه عفاف و حجاب نداریم و این‌که در چه طیف و ترکیبی باید در جامعه مدنی به‌صورت بهینه برخورد شود وفاق نداریم.

انتهای پیام/