به گزارش خبرنگار پایگاه خبری – تحلیلی مفتاح علوم انسانی اسلامی؛ رهبر معظم انقلاب اسلامی، سال ۱۴۰۳ را با عنوان «جهش تولید با مشارکت مردم» نامگذاری فرمودند. تحقق این هدف، مستلزم مشارکت فعال مردم در کنار برنامه‌ریزی و سیاست‌های کلان از جمله تولید است. در این راستا روح‌الله ایزدخواه نماینده مجلس و مدیر اندیشکده توسعه منطقه‌ای فن‌آوران در گفتگو با مسیر اقتصاد گفت: مهار تورم مسائل مربوط به تولید و بحث نرخ ارز سه چالشی هستند که دولت آینده با آن مواجه خواهد بود.  

سیاست‌های پولی و مالی به تنهایی تمامیت اقتصاد را تشکیل نمی‌دهند

وی ادامه داد: در جریان غالب اقتصادی، مباحث عمده در حوزه مسائل پولی و مالی مطرح می‌شود و سیاست‌های اتخاذ شده عمدتا بر قیمت‌ها و نرخ‌ها متمرکز است. در حالی که حوزه‌های اقتصادی صرفا به مسائل پولی و مالی محدود نمی‌شوند و روش‌های درمان مشکلات اقتصادی نیز به کنترل نرخ‌ها و قیمت‌ها خلاصه نمی‌شود. سیاست‌های پولی و مالی، اجزای کلیدی اقتصاد هستند، اما به تنهایی تمامیت اقتصاد را تشکیل نمی‌دهند.   ایزدخواه افزود: سیاست‌های صنعتی و تولیدی، سیاست‌های بازرگانی و سیاست‌های حوزه بین‌الملل نیز بخشی از این موضوع هستند. اما در اقتصاد کلان در این حوزه‌ها فعالیت بسیار کمی انجام داده‌ایم. نمونه بارز این موضوع در حوزه سیاست صنعتی قابل مشاهده است. طی چند دهه گذشته، دولت‌های مختلف از سال ۱۳۸۱ بارها در وزارت صنایع اقدام به تدوین استراتژی صنعتی کرده‌اند. با این حال، این استراتژی‌ها صرفا در حد اسناد کاغذی باقی مانده‌اند و هیچ الزامی برای اجرای آن‌ها در سطح ملی وجود نداشته است.  

بخش اقتصاد کلان دولت با سیاست‌های تولید تناسب ندارد

این نماینده مجلس با اشاره به وجود دو جناح اقتصادی در کابینه دولت گفت: جناح اول متولی مدیریت اقتصاد کلان کشور بوده و شامل وزارت امور اقتصادی و دارایی، بانک مرکزی و سازمان برنامه و بودجه می‌شود. جناح دوم متولی مدیریت بخش تولید بوده و شامل وزارتخانه‌های صنایع و معادن، جهاد کشاورزی، نیرو، نفت و دفاع در بخش‌های صنعتی مرتبط با آنها می‌شود که تناسب و تعادل مناسبی بین این دو جناح وجود ندارد.   وی ادامه داد: منشأ تورم در کجاست؟ آیا در کارخانه‌ها، بانک‌ها یا نوسانات ارزی ریشه دارد؟ فارغ از اینکه ریشه تورم نقدینگی باشد یا نرخ ارز، علل اصلی آن در اقتصاد کلان نهفته است. چرا ما برای مبارزه با تورم به سراغ بازار می‌رویم؟ چرا در کارخانه‌ها با آن مبارزه می‌کنیم؟ با وجود اینکه مواد اولیه دستمال کاغذی از بورس کالا با قیمت جهانی خریداری شده است، به این موضوع توجهی نمی‌شود و گفته می‌شود که صرف نظر از قیمت خرید مواد اولیه، قیمت دستمال کاغذی باید دستوری تعیین شود. چرا در حالی که ریشه مشکل در جای دیگری است، با تورم در بازار، صنعت و تولید مبارزه می‌کنیم؟  

فقدان تمرکز بر سیاست‌های تولید یکی از ریشه‌های تورم در کشور

ایزدخواه اضافه کرد: دلیل ناتوانی دولت‌ها در حل ریشه تورم در اقتصاد کلان، فقدان تمرکز بر سیاست‌های تولید در برنامه‌های دولتی است. سیاست‌های تولیدی در گذشته به صورت فرمایشی و حاشیه‌ای و بدون برنامه‌ریزی دقیق تدوین شده‌اند. سال گذشته، رهبر معظم انقلاب بر لزوم مهار تورم از طریق افزایش تولید تأکید فرمودند. با این حال، شاهد عدم توجه کافی به این امر بوده‌ایم. اگرچه تمرکز بر مهار تورم ضروری است، نباید به قیمت رکود اقتصادی تمام شود.   این نماینده مجلس افزود: در حال حاضر، تسهیلات بانکی به شدت محدود شده و تبصره ۱۸ دو سال متوالی به درستی اجرا نشده است. این امر منجر به کمبود سرمایه در گردش در بخش صنعت شده است. اتکا به رکود برای کنترل تورم، صرفا پاک کردن صورت مسئله است و راه‌حلی پایدار برای این معضل نخواهد بود. آمارها نشان می‌دهد که نقدینگی ۱۵۴ هزار برابر شده است، در حالی که تولید تنها ۲.۲ برابر افزایش یافته است. این امر به سادگی نشان می‌دهد که نقدینگی به سفره تولید راه نیافته است. برای حل این مشکل باید بررسی کنیم که چرا نقدینگی به بخش تولید تزریق نمی‌شود.  

یک راه حل برای رفع کسری بودجه، بزرگ کردن اقتصاد کشور است

وی بیان داشت: در ماجرای خودرو شاهد عزل وزیر صنعت در مجلس یازدهم به دلیل افزایش قیمت خودرو بودیم. در حالی که ریشه این مشکل نه در وزارت صنایع بلکه در جای دیگری بود. وزیر صنایع قربانی تورمی شد که منشأ آن در بانک مرکزی چه به دلیل نوسانات ارزی و چه به دلیل افزایش نقدینگی در سیستم بانکی بود. ما از وزیر صنایع در مورد افزایش قیمت خودرو سوال می‌کنیم، در حالی که شاهد رشد ۴۰ درصدی تولید خودرو در آن سال بوده‌ایم. بخش تولید ما همواره تحت فشار اقتصاد کلان بوده است و ما هرگز مسائل مربوط به تولید را در زمینه تورم و سایر سیاست‌های پولی و مالی بررسی نکرده‌ایم.   ایزدخواه با تاکید بر اینکه هدف از پرداخت یارانه‌ها، ارائه راه‌حل برای مشکلات معیشتی مردم بوده است، افزود: این اقدام در عمل به تعطیلی تولید در روستاها منجر شد. پرداخت یارانه نقدی که به عنوان اقدامی حمایتی تلقی می‌شد، در واقع ضد تولید عمل کرد. نام‌گذاری این اقدام به عنوان یارانه تنها پوششی برای فریب افکار عمومی بود.   این نماینده مجلس اظهار داشت: در صورت پذیرش کسری بودجه به عنوان ریشه تورم، راه‌حل‌های احتمالی کدامند؟ آیا پرداخت یارانه، استقراض یا ایجاد تورم بیشتر برای مقابله با تورم، راه‌حل‌های مناسبی هستند؟ یک راه حل برای رفع کسری بودجه، بزرگ کردن اقتصاد کشور است. با احیای منابع راکد، دولت می‌تواند مالیات بیشتری جمع‌آوری کند و از این طریق، درآمدهای خود را برای تأمین نیازها بدون ایجاد تورم، افزایش دهد.  

مردمی کردن منابع می‌تواند به سرمایه‌گذاری بخش تولید کمک کند

وی در ادامه گفت: چرا اقتصاد کشور را گسترش نمی‌دهیم؟ آیا کمبود منابع داریم؟ تاکنون تنها ۷ درصد از معادن کشور کشف شده است. چرا برای کشف ذخایر معدنی باقی‌مانده تلاش نمی‌کنیم؟ آیا از دریاهایمان به طور کامل استفاده می‌کنیم؟ یازده رشته دریا در کشور وجود دارد، اما ما فقط از یکی از آنها برای صید ماهی به روش‌های سنتی و منسوخ استفاده می‌کنیم. چرا از پتانسیل عظیم دریاها برای توسعه اقتصاد کشور بهره نمی‌بریم؟   ایزدخواه تاکید داشت: برای انجام این کار، به منابع مالی نیاز داریم. منابع مالی باید از مردم تامین شود. با مردمی کردن منابع، مردم می‌توانند پول و پس‌انداز خود را به جای حبس در املاک و طلا، در بخش تولید سرمایه‌گذاری کنند. بخشی از نقدینگی سرگردان در جامعه، می‌تواند به این سمت هدایت شود. اگر بخش تولید سودهای صد درصد و دویست درصد را به ارمغان بیاورد، منابع به طور طبیعی به این سمت جذب خواهند شد. كما اينكه امروزه ثابت شده است كه شركت‌های دانش‌بنيان می‌توانند سودهای سيصد درصدی را به ارمغان بياورند. بنابراين، اگر چنين سودهایی وجود داشته باشد، ديگر كسی پول خود را با نرخ بيست و سه درصد در بانک قرار نخواهد داد و به جای آن، در شركت‌های دانش‌بنيان سرمایه‌گذاری خواهد کرد.