به گزارش خبرنگار پایگاه خبری – تحلیلی مفتاح علوم انسانی اسلامی، به نقل از خبرگزاری آنا؛ آلودگی هوا قصه‌ هرساله پاییز و زمستان تهران و دیگر کلان‌شهرهاست که نه‌تنها حل نمی‌شود؛ بلکه هرسال بدتر می‌شود و ظاهراً در حال حاضر راه‌حلی جز تعطیلی مدارس و مجازی کردن آن وجود ندارد. در این میان مجازی شدن آموزش، نیاز به زیر‌ساخت لازم برای تأمین سرعت اینترنت در زمان پیک استفاده دانش آموزان و فراهم کردن محیط نرم‌افزاری آموزش مجازی دارد که بتواند نیاز دانش‌آموزان و معلمان را پاسخ دهد؛ اما اکنون با وجود نداشتن یک پلتفرم آموزشی مجازی سردرگمی زیادی وجود دارد؛ چراکه «پلتفرم شاد» عملکردی مشابه سایر پیامرسان‌های داخلی دارد و بستر مناسبی برای آموزش مجازی نیست. ازاین‌رو برای بررسی چرایی این موضوع و پیداکردن راه‌حل مناسب به سراغ ابوالقاسم رجبی پژوهشگر حوزه سیاست‌گذاری فناوری اطلاعات رفتیم و با او گفت‌وگو کردیم. در ادامه متن کامل گفت‌وگو را می‌خوانید:

«شاد» نرم‌افزار مدیریت آموزش نیست، پیام‌رسان است

مشکل اصلی کشور نبود یک سیستم مدیریت یادگیری و یک پلتفرم نرم‌افزاری است که امکان برگزاری دوره‌های الکترونیکی را فراهم می‌کند. تا زمانی که چند نرم‌افزار در فضای رقابتی برای ارائه آموزش‌های الکترونیک نداشته باشیم، این چالش‌ها ادامه خواهد داشت. آموزش‌وپرورش متولی اصلی پرداختن به این موضوع است و باید استاندارد‌های لازم نرم‌افزارهای آموزش مجازی را با همکاری وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، تعیین و ابلاغ کند و برای مدارس امکان انتخاب از بین چند تأمین‌کننده خدمات آموزشی را فراهم بیاورد. مشکل شاد فقط ترافیک و زیرساخت ناکافی نیست، شاد اصولاً نرم‌افزار مدیریت آموزش نیست و یک پیام‌رسان است که چند قابلیت آموزشی به آن اضافه‌شده است.

آیا «شاد» می تواند نیاز جامعه مخاطب برای فرایند‌های آموزشی الکترونیکی را برطرف کند؟

شاد در حال نابودکردن تجربه کاربری کودکان ایرانی است، یک نرم‌افزار مدیریت آموزش باید تجربه مثبتی از انجام امور با استفاده از فناوری اطلاعات و مزایای آن و همین‌طور دورکاری به کودکان بدهد به صورتی که نسل آینده قابلیت استفاده از فناوری اطلاعات، دورکاری و مدیریت تبعات آن را نیز طی همین فرایند‌های آموزشی الکترونیکی شده بیاموزد. حتی وقتی شاد ازنظر زیرساختی عملکرد خوبی هم دارد؛ زیرا نرم‌افزار آموزشی نیست نمی‌تواند نیاز جامعه مخاطب را برآورده کند. این نرم‌افزار به میزان کافی قابلیت اضافه‌ای نسبت به پیام‌رسان‌ها ندارد که کار معلمان را تسهیل کند، بعضی قابلیت‌ها که درزمینهٔ تعریف و اخذ تکالیف دارد که به نظر می‌رسد به معلمان در مورد آن آموزش کافی داده نشده است، کاربرد نرم‌افزار مدیریت آموزش فقط در مواقع آلودگی نیست و این نرم‌افزار‌ها در شرایط عادی نیز می‌توانند به دانش‌آموزان و معلمان کمک کنند و می‌توانند تسهیلگر افزایش عدالت آموزشی باشند.

در این نرم‌افزار والدین می‌توانند نظارت کافی روی عملکرد فرزند داشته باشند؟

اکنون والدین قابلیت کنترل و نظارت مناسب روی رفتار و عملکرد دانش‌آموز خودشان در پلتفرم شاد را ندارند و از این نظر هم مانند پیام‌رسان‌های دیگر مانند ایتا و بله کار می‌کند. در بعضی موارد برعکس حتی این سکو می‌تواند به کودکان آسیب بزند. ممکن است کودک ساعت‌ها وقت خود را صرف دیدن کارتون‌های با ترافیک تمام‌بهای موجود در این سکو کند و بسیاری از والدین از این موضوع اطلاع نداشته باشند و تصور کنند که کودک در حال درس خواندن است. ویژگی نظارت و کنترل والدین یعنی آن‌ها بتوانند روی یادگیری و شیوه انجام تکالیف و نقاط قوت و ضعف دانش‌آموز و محتوایی که در نرم‌افزار مدیریت آموزش استفاده می‌کند نظارت و کنترل داشته باشند. برای برطرف شدن این مشکل باید استاندارد‌های نرم‌افزارهای آموزشی مانند قابلیت سفارشی‌سازی و نظارت والدین از سمت آموزش‌وپرورش ابلاغ شود تا همه فعالان حوزه محتوای آموزشی با ایجاد شرایط رقابتی بتوانند با دریافت استاندارد‌های لازم در جهت ارتقا کیفیت هرچه بیشتر آموزش برخط اقدام کنند.

با برطرف شدن کمبود پهنای باند و ضعف زیرساخت‌های رایانشی ممکن است برخی از این مشکلات حل شود؟

تا حدودی. با افزایش پهنای باند و فراهم کردن زیرساخت‌های سخت‌افزاری لازم که به‌صورت ویژه برای آموزش مجازی طراحی‌شده می‌توان مشکل قطع و وصل شاد را برطرف کرد؛ اما همان‌طور که ذکر شد مشکل شاد فقط ترافیک نیست. در کشور‌های خارجی مانند استرالیا بستر فضای مجازی روی پلتفرم متا در نظر گرفته‌شده و نرم‌افزار‌های متعددی برای مدیریت آموزش توسعه پیداکرده است که دانشجویان و دانش آموزان بتوانند هم در مواقع استفاده از آموزش از راه دور و هم در زندگی روزمره از آن‌ها استفاده کنند.

مشکل آموزش مجازی در شهرستان و مناطق کم برخوردار شدیدتر است چه راهی می‌تواند این موضوع را مرتفع کند؟ 

در این میان باید در نظر گرفت که تهران و کلان‌شهرها همچنان درگیر مشکل آلودگی هوا هستند؛ در نبود زیرساخت مناسب آموزشی مجازی قطعاً در شهرستان و مناطق کم برخوردار قطع و وصل مکرر سامانه آزاردهنده‌تر خواهد بود؛ بنابراین در کوتاه‌مدت با افزایش ظرفیت زیرساخت‌های در اختیار سکوی شاد و در بلندمدت با ابلاغ استاندارد‌ها و باز کردن بازار برای رقابت در تأمین نرم‌افزار‌های مدیریت آموزش، باید این مشکل رفع شود.

در این شرایط آموزش عادلانه چطور محقق می‌شود؟

در کنار توجه به رفع مشکل شاد، باید چاره‌ای برای دسترسی عادلانه دانش‌آموزان به تلفن هوشمند و وسایل رایانشی اندیشیده شود. مشکل کودکانی که به تلفن همراه مناسب دسترسی ندارند، فقط به مناطق محروم محدود نمی‌شود، کودکانی که در مناطق شهری به تلفن همراه دسترسی ندارند با توجه به اینکه دیگر همکلاسی‌های آن‌ها در حال استفاده از این ابزار‌ها هستند مسلماً با آسیب روحی بیشتری مواجه هستند؛ بنابراین اگرچه باید هرچه سریع‌تر آموزش پرورش در جهت رفع مشکل این نرم‌افزار گام بردارد تا داشتن آموزان و اولیا برای برگزاری کلاس‌های مجازی کمتر دچار چالش شوند؛ اما دسترسی کودکان مناطق محروم و غیر محروم کشور به تلفن همراه هوشمند و امکانات آموزش مجازی نیز باید از سوی دولت فراهم شود. یک پیشنهاد این است که بخشی از اعتبارات واردات تلفن همراه به تأمین وسایل رایانشی دانش‌آموزان محروم تخصیص داده شود.