«اندیشکده فناوری نرم» به دنبال چه اهداف و ماموریت‌هایی است؟/ «توسعه قدرت نرم» از مهم‌ترین اهداف این اندیشکده است

به گزارش پایگاه خبری – تحلیلی مفتاح اندیشه؛ دکتر مهدی حمزه پور، عضو هیئت‌علمی و مدیر اندیشکده فناوری نرم دانشگاه امام صادق (ع) در ابتدای صحبت‌های خود با اشاره به تأسیس این اندیشکده به شفقنا رسانه می‌گوید: به عنوان عضو هیئت‌علمی مدیریت دانشگاه امام صادق مأموریت علمی و فناوری برای خودم تعریف کردم و با حمایت دانشگاه و اعضای هیئت‌علمی و اساتید خارج از دانشگاه، هسته فناوری نرم را در بهمن‌ماه ۱۳۹۸ پایه‌گذاری کردم و به تألیف کتاب، مقاله، راهنمایی رساله‌های مقطع دکتری و کارشناسی ارشد و انجام سمینار، وبینار و کارگاه‌های مختلف در زمینه فرهنگ‌سازی و رمزگشایی از مفهوم و کلیدواژه‌های مرتبط با فناوری نرم پرداختم.

او می‌گوید: امروزه انسان‌ها وارد عصر توسعه یکپارچه علوم انسانی، علوم اجتماعی و علوم طبیعی شدند، لذا مفهوم فناوری در حال تغییر بنیادین از فناوری با زمینه محدود(فناوری سخت) به فناوری با زمینه گسترده( فناوری نرم) است. پیامد پیچیده و اثرگذار کرونا در مسائل اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و روابط بین‌الملل ما را به موقعیتی رسانده که توسعه علوم نرم و فناوری نرم حتماً باید شتاب بگیرد.

حمزه پور در ادامه به تشریح فناوری نرم می‌پردازد و می‌گوید: فناوری نرم در اصل نوعی فناوری است که از دیدگاه‌ها و زوایای مختلف اقتصادی، سیاسی، فرهنگی، فلسفی و هنری حاصل می‌شود و تحقیقات آن عمدتاً برای بازاندیشی و تأمل بر چالش‌های بیشمار پیش روی بشر بسیار مفید است و عمدتاً با سبک زندگی و ارتقاء کیفیت آن سروکار دارد علاوه بر آن تقسیم‌بندی‌های مختلفی ذیل آن وجود دارد که می‌تواند در نظام‌های فرهنگی مختلف جای خود را باز کند. فناوری نرم به عنوان توسعه پایدار و تحقیقات میان‌رشته‌ای تعبیه‌شده تا بشر به آگاهی‌های گسترده و راهکارهای اثربخش برای حل مسائل جهانی، ملی، سازمانی و فردی دست پیدا کند.

او ادامه می‌دهد: تمایز اصلی بشر و همچنین سازمان‌ها در مزیت معنوی‌شان است که بر مبنای مدل‌های ذهنی انسان‌ها بخصوص انسان‌های داخل سازمان و در بستر فناوری‌های مرتبط با آن شکل می‌گیرد و به تعالی می‌رسد. تعدادی از دانشمندان و اندیشمندان حوزه فناوری آن را به دو دسته فناوری سخت و فناوری نرم تقسیم کرده‌اند.

حمزه پور با اشاره به مقدمه کتاب «فناوری نرم: تحول جهانی فناوری» می‌گوید: در این کتاب متذکر شدم که اندیشمندان علم را از جنس دانایی، عرفان یا معنویت را از جنس دارایی و فناوری را از جنس توانایی می‌دانند. بنابراین هم فناوری سخت و هم فناوری نرم عمدتاً به توانایی و مهارت برمی‌گردد. به تعبیر دیگر فناوری نرم را می‌توان توانایی تبدیل ورودی معین به خروجی مطلوب یا توانایی کسب خروجی مطلوب از ورودی معین در نظر گرفت. در این صورت به ورودی‌های فاقد اراده و هوشمندی در فناوری، فناوری سخت می‌گوییم. مثل صنعت سیما، آهن و… . اگر ورودی دارای اراده و هوشمندی باشد، آن را فناوری نرم تعبیر می‌کنیم. مثل ذهن انسان.

مدیر اندیشکده فناوری نرم با اشاره به ویژگی محصولات فناوری نرم و فناوری سخت می‌گوید: محصولات فناوری سخت، ملموس هستند ولی در مقابل محصولات فناوری نرم، غیرقابل لمس و از جنس توانمندی و توانایی هستند. مثل واکاوی شخصیت افراد با استفاده از داده‌کاوی در شبکه‌های اجتماعی که یک محصول غیرقابل لمس است. به طور طبیعی این فناوری در فرایند تولید، توسعه، انتقال و تجاری‌سازی فناوری‌های سخت می‌توانند کمک کنند و مورداستفاده قرار بگیرند. مبنای دانشی فناوری نرم به‌صورت ضمنی و پنهان است که در ذهن افراد قرار دارد و استخراج این توانایی‌های ضمنی و تدوین، تبیین، تطبیق با مسائل موجود و مشکلات جامعه خیلی ضروری است.

حمزه پور  با اشاره به پتانسیل اشتغال‌زایی فناوری‌های نرم می‌گوید: کشورهایی که دارای تمدن بالایی هستند و سابقه تاریخی خوبی دارند، پتانسیل خوبی برای ارتقاء، ایجاد و توسعه فناوری‌ها و صنایع نرم دارند. ایران هم پتانسیل بالقوه و بالفعل برای ایجاد، توسعه و ارتقاء فناوری‌های نرم و صنایع نرم دارد. به عبارتی فناوری نرم یک پارادایم فناورانه نوین است که نگرش ما را نسبت به فضای مدیریت، رهبری، کارآفرینی، امنیت، دفاع، صنعت، آموزش، پژوهش و… تغییر داده است. بنابراین باید بگویم که اندیشمندان، جهانِ حال و آینده را به جهانی فرهنگی تعبیر می‌کنند که همان جهان نرم است.  یعنی قدرت اصلی کشور در زور بازو و اسلحه نیست بلکه در سایه قدرت نرم برآمده از برتری در رقابت‌های فرهنگی است و روز به روز در حال گسترش است.

این استاد دانشگاه با تاکید بر ترویج بیشتر فناوری نرم در کشور می گوید: ما یک حرکت عظیم و پرشتابی را از فناوری سخت به سمت فناوری نرم شاهدیم که باید شتاب بیشتری بگیرد. در ایام کرونا دیدیم که تا چه اندازه معلمان، اساتید و دانشجویان  از آموزش های سخت و حضوری به سمت آموزش های نرم در بستر فضای مجازی حرکت کردند و از آن بهره لازم را بردند.

او ادامه می دهد: درک و استفاده از این تغییر پارادایم(یعنی حرکت از فناوری سخت به فناوری نرم)برای کشوری چون ایران که در صنایع رتبه بالایی ندارد، اما در فرهنگ و تمدن رتبه بالایی دارد، فناوری های نرم می تواند بسیار کاربردی و دارای مزایای زیادی باشد و کشوری چون ایران می تواند با استفاده از فناوری نرم عقب مانده‌گی های توسعه ای خود را نسبت به کشورهای توسعه یافته جبران کند.

او بیان می کند: توسعه بازار مبتنی بر فناوری نرم می تواند در کاهش برخی از مشکلات کشور چون بیکاری جوانان و کاهش فقر کارساز باشد. به همین خاطر گرایش به سمت فناوری های نرم و صنایع فرهنگی و خلاق که جزئی از فناوری نرم هستند در سراسر جهان، موجب ایجاد یک موج شده است.

حمزه پور در ادامه با اشاره به ویژگی سازمان هایی که از فناوری نرم بهره برده اند، می گوید: زیست بوم سازمان های امروزی در فضای خلاقیت و نوآوری، تعریف می شوند و سازمان های ایستا و دارای سلسله مراتب،‌ به سمت رقابتی تر شدن می رود و موفقیت این سازمان ها در جریان مدیریت نوآوری آنهاست. سازمان های امروزی یادگیرنده و دانشی هستند. در واقع سازمان های امروزی باید خیلی سریع تغییرات جهان را درک کنند و این تغییرات را وارد سازمان کنند و نسبت به آن حساسیت ایجاد کنند. سازمان های امروزی در عصر خلاقیت و نوآوری، سازمان های تمام مغز هستند. امروزه صحبت از سازمان های مجازی است که فارغ از داشتن مکان تعریف می شود و این مغزهای داخل سازمان هستند که مهم و دارای اولویت برای ارتقای آن مجموعه هستند.

او توضیح می دهد: ما از عصر کشاورزی به عصر صنعتی و بعد به عصر اطلاعات و دانایی وارد شدیم که همان عصر صنایع خلاق و نوآور است که همه اینها زیر مجموعه فناوری نرم است و موارد متعددی در این عصر وجود دارد. هر چند که فرهنگ‌سازی این عصر و فرهنگ برای مدیران و سیاستگذاران بسیار سخت و زمان بر است. اما هر چه به سمت جلوتر می رویم وضعیت در حال رشد و بهبودی است.

این عضو هیات علمی با اشاره به صنایعی که منشأ آنها فناوری نرم است، بیان می کند: برخی از فناوری های نرم که اصطلاحا به آنها صنایع هوشمند و فکری گفته می سود، منبعث از فناوری نرم هستند که آن خلاقیت و ایده پردازی و طراحی فرد انسان در آن سازمان بسیار تاثیر گذار است. مانند صنعت مشاوره، صنعت خدمات واسطه ای، صنعت روابط عمومی، صنعت مدیریت تخصصی و…

او ادامه می دهد: یا مثلاً در بحث صنایع فرهنگی که در کشور ما در حال گسترش است و برخی وزارت خانه ها باید در این حوزه با یکدیگر همکاری می کنند مانند وزارت صمت، وزارت گردشگری و جهاد کشاورزی….یا صنعت بازی که بسیاری از جوانان به شدت به این صنایع سرگرم اند‌ و بسیاری از صنعت های سرگرمی را هم به کشورهای حاشیه خلیج فارس صادر کردیم که همین مسأله روزنه امیدی برای صادرات غیر نفتی در کشور است و می تواند ارز آوری خوبی برای کشور باشد. همچنین در این حوزه می توان با بهره از صنایع فرهنگی( که زیر مجموعه فناوری و صنایع نرم است)تمدن ایران اسلامی را به کشورهای دیگر منتقل کنیم.

حمزه پور بیان می کند: همچنین دارای صنعت هنر هستیم مثل هنرهای نمایشی و اجرا، مجسمه سازی، نقاشی …صنعت ورزشی داریم مانند بازی های ورزشی، گردشگری ورزشی، پوشاک ورزشی….همچنین صنعت اوقات فراغت را داریم مانند هنرهای زیبایی، سفال گری، سفر، مراکز مجازی همسر یابی… همه این ها جز صنایع فرهنگی که زیر مجموعه فناوری های نرم هستند، شناخته می شوند. صنعت احساس و تجربه را داریم مثل حس و تجربه راحتی، لذت، و…در واقع همه اینها محصولات نرم افزاری هستند که یک تجربه و احساس موفق را در افراد ایجاد می کنند.

این استاد دانشگاه با اشاره به دیگر صنایع در حوزه فناوری های نرم می گوید: یکی از  ابر صنعت های نرم، صنعت رسانه است. مانند روزنامه، خبرگزاری، مجلات، شبکه های تلویزیونی، رادیویی …همچنین صنعت زبان را داریم که شامل آموزش و ترویج، نشر و ترجمه زبان است. صنعت دیگر خودشکوفایی است که در اصل فناوری محور است وبا  پشتیبان صنعتی، می توان خودشکوفایی و مستقل فردی را تعریف کنیم. مانند محصولاتی که درباره خلاقیت صحبت می کنند یا سمینارها و وبینار هایی که به صورت یک صنعت مشاوره ای موفقیت عمل می کنند و در کشور ما هم از این دست صنعت ها زیاد است.

حمزه پور در ادامه به فعالیت و چگونگی هسته های تخصصی در اندیشکده اشاره می کند و می گوید:  ما در دانشگاه امام صادق(ع) ذیل معاونت پژوهشی دانشگاه هستیم و عنوان اندیشکده ای ما« اندیشکده فناوری نرم» با مدیریت بنده است که هدف آن شبکه سازی و ارتقای فرهنگ عمومی مردم و دانشجویان، اساتید و علاقه‌مندان به این حوزه است. امیدواریم که با فرهنگ سازی و تولید محتوایی که در حال انجام است، به اهداف خود دست پیدا کنیم. همچنین اندیشکده دارای  چهارده هسته تخصصی است و یک نمایندگی از استان یزد هم راه اندازی شده است.

او بیان می کند: چهارده هسته جز هسته های تخصصی ما هستند که هر کدام یک قسمتی از فناوری نرم را بر عهده می گیرند. هسته های این اندیشکده شامل، هسته های تخصصی صنایع فرهنگی و خلاق، هسته تخصصی اقتصاد نرم و خلاق، هسته تخصصی فناوری های نرم و مدیریت، هسته تخصصی فناوری های نرم دینی، هسته تخصصی فناوری نرم رسانه ای، هسته تخصصی فناوری نرم خودرو، هسته تخصصی فناوری نرم روش شناسی پژوهش، هسته کسب و کارهای نرم و هوشمند، هسته فناوری نرم و آموزش، هسته فناوری نرم مالی، هسته فناوری نرم سلامت ، هسته فناوری آزمایشگاه های جامع مدیریت، هسته فناوری نرم تجاری سازی که محصولات صنعت نرم است. همچنین مجرب ترین اساتید در تمام این هسته های تخصصی با ما همکاری می کنند و رئیس شورای راهبردی «اندیشکده فناوری نرم» آقای دکتر عادل آذر هستند که استاد تمام مدیریت صنعتی است.

حمزه پور در ادامه به چهار ماموریت اساسی اندیشکده و هسته ها اشاره می کند و می گوید: ماموریت ها را در قالب اهداف این اندیشکده تعریف کردیم  که اولین آن، تلاش برای شکل دهی به شبکه افراد و شبکه سازی و نهادهای اثرگذار و فعال در حوزه فناوری و صنایع نرم اعم از اساتید و دانشجویان داخل و خارج از کشور، مناطق علمی و نهادهای سیاستگذاری است. هدف بعدی، برگزاری رویدادها و تولید محتوای مناسب آموزشی، پژوهشی چند رسانه ای مرتبط برای مخاطبان دانشگاه، سیاستگذاران و عموم مردم است. هدف بعدی، به کارگیری و مشارکت دهی اساتید در سرتاسر کشور و دنیا برای انتقال مفاهیم حوزه فناوری نرم است که هدف تربیت سرمایه های انسانی مورد نیاز است. هدف آخر، برقراری ارتباط با دستگاه های سیاستگذاری کشور و تلاش برای اثر گذاری بر سیاست های مرتبط با فناوری نرم هستیم.

او توضیح می دهد: در حال حاضر هم با مرکز بررسی استراتژیک ریاست جمهوری و فناوری و صنایع خودرو سازی و دانشگاه ها تفاهم و همکاری داریم.

این عضو هیات علمی دانشگاه با توضیح درباره منابع درآمدی اندیشکده، می گوید: با توجه به اینکه اندیشکده ما ذیل معاونت پژوهشی و فناوری دانشگاه امام صادق علیه السلام است بودجه مختصری خود معاونت در اختیار اندیشکده قرار می دهد. اما اندیشکده  با فعالیت هسته های تخصصی که علاوه بر آموزش و پژوهش است سعی کرده با انجام کارهای اجرایی، درآمد قابل توجه ای را برای خود اختصاص دهد. درآمد اختصاصی که هر کدام از هسته ها دارند خروجی خوب و قابل توجهی است. این خروجی علاوه بر اداره آن هسته، به عنوان ذخیره مالی برای اندیشکده استفاده می شود. به نظرم اندیشکده ها با فعالیت و آموزش هایی که انجام می دهند باید بتوانند کسب درآمد هم داشته باشند.

حمزه پور در پایان صحبت های خود به مهم ترین دستاوردها و اثرات ملی فناوری نرم در کشور و عرصه بین الملل اشاره می کند و می گوید: افقی که برای توسعه فناوری های نرم و هویت ساز در کشور ملموس و قابل انتظار است، توسعه قدرت نرم است و اولین پیامد این مهم، گسترش نفوذ فرهنگی و تقویت جایگاه کشور در عرصه های بین المللی است. دومین دستاورد، حراست از ملیت و متمایز سازی فرهنگ ملی در برابر فرهنگ بیگانه و فرایند جهانی سازی است. سومین دستاورد توسعه اقتصادی و خلق ثروت است که می تواند زمینه ساز اشتغال زایی بالا و ایجاد شغل پاک برای جوانان و عموم مردم باشد. دستاورد بعدی، توسعه اجتماعی و احیا و ترویج سبک زندگی اسلامی و ایرانی است. دستاورد آخر افزایش سطح دسترسی عموم مردم به خدمات و محصولات نرم و فرهنگی با رویکرد ایرانی- اسلامی است.

انتهای پیام/

https://ihkn.ir/?p=26260