تبعیت از امر حکومت اسلامی وجوب عقلی و شرعی دارد

به گزارش پایگاه خبری – تحلیلی مفتاح_اندیشه، حضرت آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی، ۱۴ بهمن‌ماه، در جلسه درس خارج فقه در مسجد اعظم قم در ادامه بحث امر به معروف و نهی از منکر گفت: امام خمینی(ره) اصرار دارند که امر به معروف و نهی از منکر باید به صورت امر باشد و نه موعظه مگر آنکه موعظه، تأثیر امر و نهی را داشته باشد.

وی افزود: معتقدیم که امر به معروف، دعوت به کار واجب است در هر قالبی که بخواهد صورت بگیرد، اعم از امر، موعظه و … و نهی هم دعوت به ترک منکر است که می‌تواند در قالب بیان عقوبت، نهی و … باشد؛ بنابراین اصرار بر امر و نهی در امر به معروف و نهی از منکر وجود ندارد.

این مرجع تقلید همچنین با بیان اینکه امام، امر و نهی را مولوی می‌دانند، اظهار کرد: امر دو قسمت است یکی مولوی که از ناحیه مولا صادر می‌شود و سه وجه دارد؛ یکی اینکه عقلاً واجب‌الاطاعه باشد؛ دیگر اینکه شرعاً واجب‌الاطاعه و سوم عرفا واجب‌الاطاعه باشد؛ لذا اگر واجب‌الاطاعه نباشد، مولوی نیست.

وی افزود: در جایی که امر، بیان مفاسد و مصالح باشد، ارشادی خواهد بود، مانند آیه شریفه قرآن که فرموده: «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِنَّمَا الْخَمْرُ وَالْمَیْسِرُ وَالْأَنْصَابُ وَالْأَزْلَامُ رِجْسٌ مِنْ عَمَلِ الشَّیْطَانِ فَاجْتَنِبُوهُ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ»(مائده/۹۰) شیطان می‌خواهد به وسیله شراب و قمار میان شما عداوت و بغض و دشمنی ایجاد کرده و شما را از نماز باز دارد؛ در اینجا سخن از نهی و امر نیست یا در آیه «إِنَّ الصَّلَاهَ تَنْهَى عَنِ الْفَحْشَاءِ وَالْمُنْکَرِ»؛ در اینجا فایده نماز را بازگو می‌کند که دورکردن انسان از فحشاء و منکرات است.

بیان مفاسد و مصالح کاری، امر ارشادی است

آیت‌الله مکارم شیرازی با بیان اینکه دستورات ارشادی، بیان مفاسد و مصالح است و از آن می‌توانیم به حکم آن پی ببریم، کرد: نوع دیگر از اوامر ارشادی، ارشاد به جزئیات و شروط است؛ مثلا وقتی گفته می‌شود که «لا صلاه الا بفاتحه الکتاب» و «لا صلاه بطهور»؛ یعنی وجوب حمد را در نماز بیان می‌کند و نماز بدون آن باطل است.

وی افزود: ارشاد نوع سوم هم صحت و بطلان چیزی را بیان می‌کند؛ مثلاً اینکه فردی هنوز چیزی را نخریده به دیگری بفروشد، یا فرمود «أَوْفُوا بِالْعُقُودِ» که ارشاد به صحت است و البته ارشاد به کمال هم ممکن است داشته باشیم.

این مفسر قرآن با بیان اینکه برخی از ارشادات ائمه(ع) عقلی بوده است، گفت: ممکن است کسانی باشند که خدا و پیامبر(ص) را قبول ندارند، ولی می‌توانیم از طریق عقل و بیان مفاسد و مصالح چیزی مانند شراب خوردن و نهی آن را متذکر شویم.

آیت الله مکارم با اشاره به مبنای امام خمینی(ره) در حرمت مخالفت با امر به معروف و  نهی از منکر افزود: ایشان چون امر به معروف و نهی از منکر را مولوی می‌دانند، مخالفت با امر به معروف و نهی از منکر را حرام می‌دانند؛ یعنی آیه نمی‌خواهد بگوید شراب چیز بدی است و نماز خوب است بلکه وجوب الاطاعه است.

این مرجع تقلید اضافه کرد: اشکالی در اینجا پیش می‌آید و آن اینکه در امر مولوی، علو شرط است مثلا یک جوان ۲۰ ساله بخواهد فرد معروف و دارای جایگاه اجتماعی را از چیزی نهی کند؛ تصور این امر دشوار است، ولی جواب این است که آمر به معروف و ناهی از منکر هرچند دون پایه نسبت به دیگری باشد، چون امر خداوند را ترویج و نهی خدا را بیان می‌کند و خدا عالی است او هم دارای شأن عالی است.

این مفسر قرآن با بیان اینکه اوامر مولوی هستند، اظهار کرد: آمر باید دعوت به ترک حرام و انجام معروف کند، حال این کار با امر و دستور توأم باشد و یا با دعوت به لفظی غیر از امر زیرا هدف ترک منکر و اجرای واجب است.

آیت‌الله مکارم شیرازی با بیان اینکه امر حکومت اسلامی به دو جهت مولوی است (یکی اینکه امر حکومت از جایگاه عالی صادر می‌شود که در حکومت‌های دینی عقلاً و شرعاً، تبعیت از آن واجب است و دیگری خود امر) ولی امر افراد عادی به یک جهت، مولوی است ادامه داد: اینکه امر را دعوت گرفتم شاهد آن آیه «وَلْتَکُنْ مِنْکُمْ أُمَّهٌ یَدْعُونَ إِلَى الْخَیْرِ وَیَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَیَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَأُولَئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ»(آل عمران/۱۰۴) است؛ در اینجا اول دعوت به خیر آمده است، سپس امر و نهی مطرح شده است.

انتهای پیام/

منبع: ایکنا

https://ihkn.ir/?p=15098