دیدگاه شیخ انصاری و آیت‌الله خویی درباره عدالت/ انجام واجبات و ترک محرمات نشانگر عدالت است؟

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری – تحلیلی مفتاح_اندیشه، آیت‌الله مهدی مروارید، استاد درس خارج حوزه در درس خارج فقه نظام‌های اسلامی به بررسی ادله عدالت مرجع تقلید پرداخت.

آیت‌الله مروارید در ابتدا بیان داشت: شیخ انصاری و جمعی دیگر قائل بر این هستند که در عدالت ملکه معتبر است؛ یعنی حالت نفسانی‎ای که وادار به فعل واجبات و ترک محرمات نماید.

وی افزود: برای این مطلب ادله‎هایی ارائه شده بود که یکی از آن‎ها اصل بود که اشکالی که دارد این است که مقتضای اصل این است که عدالت باید حتما ملکه باشد و در صورت شک به آن نمی‎توان چنین اصلی را پذیرفت.

این استاد حوزه تصریح کرد: دلیل دوم اخباری است که در باب امام جماعت وارد شده است، تعبیراتی در این روایت وجود دارد که مناسب با این است که عدالت حیث اعمال نیست؛ بلکه یک حیثیت نفسی و ملکه نفسی در آن معتبر و ملحوظ است.

وی ادامه داد: وجه استدلال در این روایات این است که وثوق دین زمانی ایجاد می‎شود که شخصی که تارک محرمات و فاعل واجبات است، محرک وی یک حیثیت نفسی و یک ملکه‏ای باشد که وی را وادار به اطاعت می‎کند و صرف این‌که شخصی از جهت عمل استقامت دارد و فاعل واجبات و تارک محرمات است، وثوق دین ایجاد نمی‎کند.

آیت‌الله مروارید تأکید کرد: در ارتباط با این استدلال اشکالی که وجود دارد این است، صرف این‌که کسی تارک محرمات و فاعل واجبات باشد نمی‎توانیم وثوق به دین وی پیدا نمی‎کنیم، اشتباه است؛ چراکه اگر مدتی با یک فرد ارتباط داشته باشیم و متوجه شویم در شریعت تارک محرمات و فاعل واجبات است و این چه ربطی دارد به این‌که عدالت را ملکه بدانیم.

وی در پایان جمع‎بندی تحلیل مرحوم خویی از عدالت گفت: مجرد استقامت عملی به تنهایی کفایت ندارد؛ چرا که ممکن است انگیزه‎های دیگری برای این کار داشته باشد؛ مثلا مرتاض باشد و این عدالت نیست. اما اگر احراز نمودیم که خوف نفسانی از خداوند دارد و از اعمال وی خبر نداریم اما خوف نفسانی وی را متوجه شدیم و این می‎تواند نوعی عدالت باشد و به عنوان امام جماعت وی را بپذیریم.

انتهای پیام/