چگونه داستان قبل از خواب آینده کودک را تغییر می‌دهد؟ / داستان قبل از خواب کودک به گویش محلی باشد یا رسمی؟

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری – تحلیلی مفتاح علوم انسانی اسلامی، به نقل از مجله المجمع؛ کلثوم باسعید، پژوهشگر حوزه خانواده، در یادداشتی مطرح کرد؛

ارتباط کودکان با داستان‌هایی که قبل از خواب برایشان گفته می‌شود، شگفت‌انگیز است. آن‌ها هر شب منتظر شنیدن این داستان‌ها هستند، چرا که برایشان لذت‌بخش است و تخیلشان با آنچه می‌شنوند به‌خوبی همراه می‌شود. گاهی حتی یک داستان خاص را بسیار دوست دارند و بارها و بارها آن را طلب می‌کنند، بدون اینکه از تکرارش خسته شوند.

پدر و مادرهایی که از ارزش داستان قبل از خواب غافل‌اند یا به آن بی‌توجهی می‌کنند، در حق فرزندانشان کوتاهی می‌کنند و آن‌ها را از یک فرصت بزرگ برای تقویت توانایی‌های ذهنی و کسب مهارت‌هایی مانند تمرکز، نقد و تصور شخصیت‌های داستان محروم می‌سازند.

پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها در گذشته این نقش را ایفا می‌کردند، زمانی که خانواده‌ها بزرگ‌تر بودند و چندین نسل زیر یک سقف زندگی می‌کردند. اما با جدا شدن خانواده‌های جدید از خانواده‌های بزرگ، مسئولیت والدین افزایش یافته و تلاش برای فراهم کردن زندگی مناسب برای فرزندان گاهی باعث می‌شود آن‌ها در انجام وظایفشان کوتاهی کنند. بسیاری از والدین داستان‌گویی را یک امر اضافی می‌دانند و فکر می‌کنند حذف آن ضرری ندارد. از دیدگاه آن‌ها، اولویت با فراهم کردن غذای خوب، لباس شیک و اسباب‌بازی‌های متنوع است.

اما واقعیت این است که داستان‌گویی تأثیرات عمیقی بر جنبه‌های مختلف روانی، اجتماعی و رفتاری دارد. جیما مالی، مدیر بنیاد خیریه «بوک ترست» در بریتانیا، می‌گوید والدین برای اختصاص وقت به خواندن داستان قبل از خواب با چالش مواجه‌اند، اما تنها ۱۰ دقیقه مطالعه روزانه با کودک می‌تواند تغییرات بزرگی ایجاد کند. این کار به رشد زبان، انعطاف‌پذیری، اعتماد به نفس و تخیل کودکان کمک می‌کند و راهی عالی برای تقویت ارتباط خانوادگی است.

نیازی نیست والدین حتماً مهارت قصه‌گویی داشته باشند. امروزه داستان‌های آماده بسیاری وجود دارد که می‌توانند آن‌ها را برای فرزندانشان بخوانند. در واقع، والدین عصر ما بیشتر از یک قصه‌گو، به یک خواننده نیاز دارند که داستان‌ها را برای کودکان بخواند. در این زمینه، تمام تحقیقات و مطالعات علمی تأکید دارند که والدین باید اهمیت مطالعه برای کودکان را جدی بگیرند. آکادمی آمریکایی پزشکی کودکان نیز تأکید می‌کند که خواندن داستان برای رشد مغز کودکان ضروری است. مطالعه منظم با کودکان خردسال الگوهای بهینه رشد مغزی را تحریک کرده، روابط میان والدین و کودک را در دوران حساس رشد تقویت می‌کند و باعث تقویت زبان، سوادآموزی و مهارت‌های اجتماعی و عاطفی می‌شود که تأثیر آن تا پایان عمر ادامه دارد.

کودک ابتدا زبان را با شنیدن یاد می‌گیرد، پیش از آنکه بتواند بنویسد یا بخواند. داستان‌های شفاهی فرصتی برای یادگیری زبان و گسترش دایره واژگان او هستند. هر داستان شامل ماجراها و اتفاقات جدیدی است که با خود واژه‌ها، اصطلاحات و مفاهیم تازه‌ای به همراه دارد. این امر موجب غنی‌تر شدن گنجینه زبانی، بیانی و فکری کودک می‌شود و به او کمک می‌کند احساسات، دیدگاه‌ها و افکار خود را به شکلی آسان، روشن و با عبارات درست بیان کند.

در واقع، می‌توان گفت کودکی که از طریق داستان‌ها این جرعه‌های زبانی و فکری را دریافت می‌کند، توانایی بیشتری در بیان افکار خود به شکلی منطقی‌تر نسبت به کودکانی دارد که از این تجربه محروم بوده‌اند.

طبق مطالعه‌ای که در بیمارستان رود آیلند انجام شده است، مشخص شد نوزادانی که به طور منظم برایشان داستان خوانده شده، دامنه واژگان بیشتری دارند و کلمات بیشتری را نسبت به نوزادانی که برایشان داستان خوانده نشده، درک می‌کنند.

داستان می‌تواند به زبان محلی یا به زبان رسمی باشد و حتی ترکیب این دو نیز مشکلی ندارد. کودک به زبان محلی نیاز دارد تا بتواند با محیط اطرافش ارتباط برقرار کند و در آن احساس بیگانگی نکند. در عین حال، به زبان رسمی برای رشد فرهنگی، آگاهی و تحصیلات خود نیازمند است.

زبان رسمی، وقتی که به صورت شفاهی شنیده شود، در ذهن کودک جای می‌گیرد و او هنگام بازگو کردن داستان‌ها از آن تقلید می‌کند. بدین ترتیب، زبان کودک به طور طبیعی و بدون آشنایی با قواعد دستوری، صحیح خواهد بود.

این قواعد را کودک بعدها در دوران مدرسه و مراحل مختلف آموزشی فرا خواهد گرفت. اما زمانی که آن‌ها را بیاموزد، متوجه می‌شود از پیش به‌طور ناخودآگاه طبق همین قواعد صحبت می‌کرده است.

بنابراین، هدف این است که با شنیدن درست، در کودک یک حس زبانی صحیح و طبیعی شکل بگیرد که او را از اشتباهات زبانی و گفتاری، دور نگه دارد.

اگر والدین تسلط خوبی بر زبان رسمی داشته باشند و اشتباهات زبانی کمی داشته یا اصلاً نداشته باشند و از این زبان هنگام قصه‌گویی قبل از خواب استفاده کنند، این خدمت بزرگی به فرزندانشان است. چراکه کودکان در صحبت کردن و بیان داستان‌ها از والدین خود تقلید می‌کنند.

اگر والدین قادر به روایت شفاهی داستان‌ها به زبان رمسی نباشند و در آن اشتباه کنند، امروز راه‌حل‌های جدیدی فراهم شده است. داستان‌ها به زبان رسمی از طریق اینترنت در دسترس هستند. والدین می‌توانند این داستان‌ها را پخش کنند تا کودک به آن‌ها گوش دهد. حتی ممکن است این داستان‌ها به صورت تصویری باشند که در این صورت، کودک بیشتر جذب می‌شود و گوش او با زبان و چشم او با تصاویر و انیمیشن‌ها هماهنگ می‌گردد.

امروزه این امر بسیار آسان‌تر از گذشته شده و سختی‌ها از دوش والدین برداشته شده است. تنها چیزی که باقی می‌ماند، آگاهی والدین از اهمیت این کار است. با این کار، آن‌ها نهال زبان را در فرزندانشان می‌کارند که در آینده ثمره‌ای پربار خواهد داد. زبان شنیده‌شده در کودکی از طریق داستان‌ها، در بزرگسالی یاری‌گر فرزندان خواهد بود و آن‌ها را در پیشرفت و حفظ هویت خود در جهانی که همه در تلاش برای اثبات و حفظ هویت خود هستند، توانمند می‌سازد.

https://ihkn.ir/?p=39741