کسی که از گفتن «نمی‌دانم» حیا کند، بر اساس توهماتش عمل می‌کند

به گزارش پایگاه خبری – تحلیلی مفتاح_اندیشه؛ آیت‌الله علی اکبر سیفی مازندرانی، از اساتید درس خارج حوزه علمیه قم، در جلسه درس اخلاق که روز گذشته ۲۸ مهرماه برگزار شد، به بررسی حکمت‌ هشتاد و دوم نهج‌البلاغه پرداخت.

وی اظهار کرد: حضرت فرمودند «وَ لَا یَسْتَحِیَنَّ أَحَدٌ إِذَا لَمْ یَعْلَمِ الشَّیْءَ أَنْ یَتَعَلَّمَهُ»، یعنی شخص نباید از آموختن چیزی که نمی‌داند، حیا کند. این عبارت را جلسه قبل توضیح دهیم. فقره دیگر مشابه این است. حضرت فرمودند: «وَ لَا یَسْتَحِیَنَّ أَحَدٌ مِنْکُمْ إِذَا سُئِلَ عَمَّا لَا یَعْلَمُ أَنْ یَقُولَ لَا أَعْلَمُ»، یعنی اگر چنانچه از کسی سوال شد، ولی نمی‌دانست، حیا نکند و بگوید نمی‌دانم. فرق این دو فقره در این است که اگر شخص حیا کند و یاد نگیرد، جاهل است اما جاهل بسیط است، یعنی می‌داند آن حکم را نمی‌داند و بالاخره در آخر می‌رود یاد می‌گیرد، اما کسی که چیزی را نمی‌داند و از او سوال می‌کنند، ولی نمی‌گوید نمی‌دانم و جواب غلط می‌دهد، دچار جهل مرکب است.

وی در ادامه گفت: چطور جاهل مرکب است؟ چون اگر این روش ادامه پیدا کند، تصور می‌کند بسیاری از مسائلی که نسبت به آن جاهل است را می‌داند؛ یعنی مجهولات برایش عین معلومات می‌شود و فکر می‌کند آنها را می‌داند، چون عادت کرده است بگوید می‌دانم. بنابراین بر اساس آنچه توهم می‌کند می‌داند، عمل هم می‌کند؛ یعنی وقتی فکر می‌کند همه چیز را می‌داند، به همان پاسخ‌های نادرست خودش عمل می‌کند. خیلی از کسانی که اینطور هستند، بسیاری اعمال و حرکات را انجام می‌دهند و تصور می‌کنند کار خوب است، در حالی که این وضعیت جز ضلالت و گمراهی نیست. البته این امر منافات ندارد با اینکه شخص به برخی مسائل عالم باشد، اما در برخی مسائل جاهل است، ولی زورش می‌آید بگوید نمی‌دانم، لذا این برایش طبع ثانوی می‌شود.

مدرس سطوح عالی حوزه علمیه تصریح کرد: قرآن کریم می‌فرماید: «الَّذِینَ ضَلَّ سَعْیُهُمْ فِی الْحَیَاهِ الدُّنْیَا وَهُمْ یَحْسَبُونَ أَنَّهُمْ یُحْسِنُونَ صُنْعًا؛ [آنان] کسانى‏‌اند که کوشش‏ آنها در زندگى دنیا به هدر رفته و خود مى‌پندارند که کار خوب انجام مى‏‌دهند» (کهف/۱۰۴). چگونه می‌شود که شخص مصداق «وَهُمْ یَحْسَبُونَ أَنَّهُمْ یُحْسِنُونَ صُنْعًا» می‌شود؟ عاملش چیست؟ چگونه انسان اینطور تغییر می‌کنند که فکر می‌کنند اعمالی که گمراهی است، کار خوب است؟ یک علت اصلی آن ریشه در همین کلام امیرالمومنین(ع) دارد که اینها در محاورات اینطور جواب دادند و کم‌کم بر اساس این اخلاق زشت، طوری شدند که بسیاری از نادانسته‌های خود را دانسته پنداشتند و بر اساس آن ترتیب اثر دادند.

انتهای پیام/

منبع: ایکنا