محمدعلی فائضی، پژوهشگر هسته عفاف و حجاب اندیشکده رهیافت، در یادداشتی مطرح کرد؛
بهره گیری از اقدامات رسول خدا (س) برای ایجاد فرهنگ عفاف و حجاب / زمینهسازی از طریق تغییر گفتمان اجتماعی
تا بستر و زمینهای که پیامبر برای رشد ایمان و اسلام ایجاد کرد را درک نکنیم، نمیتوانیم گامهای بعدی در معرفی و نهادینهسازی عفاف و حجاب را فهم کنیم؛ چرا که همین مقدمات بود که باعث شد با نزول دستور حجاب، مسلمانان همگی آن را رعایت کنند. اولین گام، تغییر گفتمان و ارزشهای حاکم بر جامعه بوده است.
۱۴۰۳/۱۱/۱۰
فریبا علاسوند، عضو هیات علمی پژوهشکده زن و خانواده، در نخستین نشست مرجعیت فقهی زنان مطرح کرد؛
در مسائل مربوط به زنان، به بانوان مجتهد مراجعه شود / شرط مرد بودن مرجع تقلید مورد اجماع نیست
در منابع فقهی اولیه، مانند آثار شیخ مفید، شیخ طوسی و دیگران، شرط مرد بودن برای مفتی و مجتهد ذکر نشده است، که نشان میدهد این مساله در آن زمان مورد غفلت نبوده است. اما از دوره شهید ثانی به بعد، برخی فقها بر شرط ذکورت برای افتا و مرجعیت تاکید کردهاند. در عین حال، برخی فقها این شرط را تنها در مورد قضاوت لازم میدانند. بنابراین، اجماعی در این خصوص وجود ندارد و دلایلی که شرط مرد بودن را در مرجعیت مطرح کردهاند، نیازمند بررسی و تحلیل دقیق هستند.
۱۴۰۳/۱۱/۰۸
حجت الاسلام و المسلمین سید نقی موسوی، استاد حوزه و دانشگاه، در کرسی علمی ترویجی فلسفه فقه تربیتی مطرح کرد؛
تاسیس فقه تربیتی، نیازمند رویکردهای آینده شناسانه و مسئله محوری است / چگونه فقه تربیتی میتواند علوم رفتاری را متحول کند؟
گشودن مرزهای دانش نیازمند خودآگاهی است و تجربه فقه تربیتی نشان داده خودآگاهی در تولید عرصههای جدید، خصوصا در فقه پژوهی و توسعه علوم اسلامی و اسلامیسازی علوم انسانی، میتواند مبتنی بر مدیریت تولید دانش باشد. فقه تربیتی دارای دو حیث حوزوی و فقهی و حیث دانشگاهی در تناظر با علوم تربیتی موجود است.
۱۴۰۳/۱۱/۰۸
محمد مهدی اصفهانی، پژوهشگر تحول آموزش و پرورش مرکز تحقیقات بسیج دانشگاه امام صادق( علیه اسلام)، در یادداشتی مطرح کرد؛
دانش آموزان ایرانی یا دانش آموزان اتباع / تأثیر حضور اتباع خارجی بر کیفیت آموزش در مدارس ایران
حضور بیش از نیم میلیونی دانش آموزان اتباع در مدارس کشور، هزینه های سنگینی را متوجه نظام آموزش و پرورش خواهد کرد. سوال مهمی که در اینجا وجود دارد این است که نحوه تامین مالی این تعداد دانش آموز به چه صورت باید باشد. پیشنهادهای مختلفی در این عرصه مطرح است: با توجه به ازدیاد روزافزون حضور اتباع خردسال در ایران، ضرورت اتخاذ سیاستی مشخص و واحد که اقتضائات قانون اساسی و منابع کشور را در نظر بگیرد، غیرقابل انکار است لذا انتظار میرود که قبل از شروع سال تحصیلی جدید، این خلا سیاستی توسط مجلس شورای اسلامی برطرف شود.
۱۴۰۳/۱۱/۰۶
زهره صفاتی، استاد سطوح عالی حوزه علمیه، در نشست چالشهای مجتهدپروری در حوزههای علمیه خواهران مطرح کرد؛
نباید فقه و فقاهت را جنسیتی کنیم / ضرورت ارتباط مستمر حوزههای علمیه با جامعه
در گذشته تصور میشد که برای پاسخگویی به مسائل گسترده اجتماعی و ایفای نقش مؤثر در جامعه، بانوان باید به تحصیلات عالی دینی دست یابند. این دغدغه از سالهای اولیه ورود به حوزه دینی وجود داشت و با فعالیتهای تبلیغی و دینی در دوره شاهنشاهی همراه بود. ابهامات موجود در مسائل دینی و اجتماعی، ضرورت ورود بانوان به عرصه اجتهاد را نمایان میکرد، زیرا بدون دانش عمیق شرعی و فقهی، ارائه پاسخهای دقیق امکانپذیر نبود.
۱۴۰۳/۱۱/۰۶
حجت الاسلام والمسلمین سید عنایتالله کاظمی در کرسی ترویجی اختلاط یا تفکیک جنسیتی مطرح کرد؛
راهکارهای اسلامی برای بهبود کیفیت آموزش زنان / اسلام اختلاط زن و مرد به شکل مختل و آزاد و بدون چارچوب را نمیپذیرد
بحث فقه تربیتی در سالهای اخیر رشد قابل توجهی داشته و مسائل مهمی همچون اختلاط و تفکیک جنسیتی در مراکز آموزشی مورد بررسی قرار گرفته است. موضوع تفکیک جنسیتی تنها به جوامع اسلامی محدود نمیشود، بلکه در کشورهای غربی نیز مورد توجه است. تحقیقات انجامشده در آمریکا نشان داده که مدارس تکجنسیتی میتوانند در بهبود کیفیت آموزشی مؤثر باشند.
۱۴۰۳/۱۱/۰۶
سردبیر بخش خانواده مجله المتجمع، در یادداشتی مطرح کرد؛
راهکارهای مقابله با اعتیاد به خرید آنلاین در جامعه مسلمان / چگونه اسراف در خرید به یک بیماری روانی تبدیل میشود؟
اعتیاد به خرید آنلاین به یک پدیده رایج در میان مسلمانان تبدیل شده است که افراد بدون توجه به نیاز واقعی، تنها به دلیل جذابیت خرید، اقدام به خرید کالا میکنند. این رفتار بیشتر در میان زنان و دختران مشاهده میشود که ابتدا کالایی را میخرند و سپس بررسی میکنند که آیا به آن نیاز دارند یا خیر. این مسأله در جوامع اسلامی به یک بیماری اجتماعی تبدیل شده است که میتواند زندگیهای پایدار را مختل کند، به ویژه در خانوادههای ضعیف.
۱۴۰۳/۱۱/۰۲
فهیمه زارع، عضو هیئت علمی پژوهشکده زن و خانواده در نشست علمی«جامعهشناسی تاریخ بدن زنانه»، مطرح کرد؛
اقتصاد سرمایهداری و تأثیر آن بر انتخابهای زیبایی بانوان / مسیر تحولی زنان در ایران از دوره صفویه تا دوره قاجار
با ورود به دوران پسامدرن و ظهور جریانهای فکری جدید مانند فمینیسم، توجه به بدن به عنوان یک هویت مستقل افزایش یافته است. فمینیستها معتقدند که تسلط اندیشههای مردانه باعث حذف زنان از عرصههای اجتماعی و علمی شده است. از اواخر قرن بیستم، مطالعات بدن بهعنوان یک رشته دانشگاهی مستقل مطرح شده و در قرن ۲۱ بدن به یکی از مؤلفههای هویتی مهم انسان تبدیل شده است.
۱۴۰۳/۱۱/۰۲