به گزارش خبرنگار پایگاه خبری – تحلیلی مفتاح علوم انسانی اسلامی؛ فراکسیون زنان مجلس در نامه‌ای به رئیس‌جمهور یادآور شد که افزایش ناگهانی حق بیمه، موجب شده است بسیاری از زنانی که پیش از این از بیمه زنان خانه ‌دار استفاده می‌کردند، اکنون استطاعت ادامه پرداخت حق بیمه خود را نداشته باشند و به اجبار از پوشش این بیمه خارج شوند بنابراین ضروری است اقدامی عاجل در راستای اجرایی‌شدن بند (ب) ماده ۱۰۳ قانون برنامه ششم توسعه و ماده ۲۱ قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت صورت گیرد.

نامه فراکسیون زنان مجلس شورای اسلامی خطاب به رئیس جمهور به شرح زیر است:

حجت‌الاسلام‌ و المسلمین جناب آقای دکتر رئیسی

رئیس محترم جمهوری اسلامی ایران

با سلام و تحیت

با احترام، مستحضرید علی‌رغم ضرورت همگانی‌بودن بیمه‌های اجتماعی برای آحاد جامعه از جمله زنان، نظام تأمین اجتماعی کشور تاکنون نتوانسته پوشش بیمه‌ای خود را به همه اقشار تسری دهد و در این میان، سهم زنان در برخورداری از تأمین اجتماعی به عنوان بیمه ‌شده اصلی بسیار اندک است.

این در حالی است که طرح بیمه زنان خانه ‌دار از سال 1387 از سوی سازمان تأمین اجتماعی اجرا شده اما با توجه به بالابودن نرخ حق بیمه، اختیاری‌بودن، عدم تمکن مالی زنان و... چندان مورد استقبال جامعه زنان قرار نگرفته است.

این شرایط در سال 1401 و با افزایش 57 درصدی حداقل دستمزد توسط شورای عالی کار، بغرنج‌تر شده و افزایش ناگهانی حق بیمه، موجب شده است بسیاری از زنانی که پیش از این از بیمه زنان خانه‌دار استفاده می‌کردند، اکنون استطاعت ادامه پرداخت حق بیمه خود را نداشته باشند و به اجبار از پوشش این بیمه خارج شوند.

علی ای حال، مطابق بند (ب) ماده 103 قانون برنامه ششم توسعه، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی مکلف شده است سازوکار قانونی برای بیمه زنان خانه‌دار دارای حداقل سه فرزند را ارائه کند.

همچنین براساس ماده 21 قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت مصوب 1400 دولت مکلف است در راستای اجرای این بند از قانون برنامه ششم توسعه، با تقویت صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایر نسبت به بیمه مادران خانه‌دار دارای سه فرزند و بیشتر اقدام نماید، به طوری ‌که براساس بند الف ماده مذکور مادران غیرشاغل دارای سه فرزند و بیشتر ساکن مناطق روستایی و عشایری از صد درصد کمک دولت در پرداخت حق بیمه برخوردار شوند.

با وجود این تصریح قانونی، براساس آمار مأخوذه از پایگاه اطلاعات رفاه ایرانیان، بیش از 3 میلیون و 137 هزار زن خانه‌دار دارای حداقل سه فرزند بین سنین 18 تا 50 سال در کشور وجود دارند که فاقد بیمه اصلی بوده و بیش از یک میلیون و 197 هزار نفر آن‌ها ساکن مناطق روستایی و بیش از یک میلیون و 947 هزار نفر آن‌ها ساکن مناطق شهری هستند.

با توجه به نکات پیش‌گفته، مقتضی است اقدامی عاجل در راستای اجرایی‌شدن بند (ب) ماده 103 قانون برنامه ششم توسعه و ماده ۲۱ قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت صورت گیرد.

تأثیر بیمه زنان خانه‌دار در سبک زندگی اسلامی

سازمان تأمین اجتماعی عهده‌دار رفاه مطلوب در سبک زندگی و بهره‌مندی از امکانات بهداشتی و درمانی به هنگام بیماری و همچنین احساس امنیت شغلی در برابر تهدیدهای مختلف آینده محسوب می‌گردد، هدف این مقاله پرداختن به بیمه زنان خانه‌دار به عنوان یک شغل مناسب برای زنان در جامعه اسلامی است؛ و از روش پژوهش مطالعه موردی، کتابخانه ای و اسنادی استفاده شده و یافته ها، مزایا و معایب بیمه زنان خانه دار را برمی شمرد، نتایج نشان می‌دهد که این بیمه می‌تواند به‌عنوان یک شغل مناسب برای زنان محسوب شده و در تحکیم خانواده تأثیر به سزایی داشته باشد.

برخورداری از تأمین اجتماعی و داشتن رفاه مطلوب در زندگی و بهره‌مندی از امکانات بهداشتی و درمانی به هنگام بیماری و همچنین احساس امنیت در برابر تهدیدهای مختلف یکی از خواسته‌های اساسی انسان‌ها محسوب می‌گردد؛ و دولت‌ها نیز عموماٌ سعی می‌نمایند در تأمین این خواسته‌ی مهم تلاش نمایند. به این مسئله در جمهوری اسلامی ایران نیز توجه شده و در قانون اساسی کشور گنجانده‌ شده است.

در اصل بیست و نهم این قانون پیش‌بینی‌شده است که «برخورداری از تأمین اجتماعی ازنظر بازنشستگی، بیکاری، پیری، از کار افتادگی، بی‌سرپرستی، در راه ماندگی، حوادث و سوانح و نیاز به خدمات بهداشتی، درمانی و مراقبت‌های پزشکی به‌صورت بیمه و غیره حقی است همگانی.» و در نتیجه دولت مکلف گردیده است «طبق قوانین از محل درآمدهای عمومی و درامدهای حاصل از مشارکت مردم، خدمات و حمایت‌های مالی فوق را برای یک‌یک افراد کشور، تأمین کند «بر اساس آنچه در این اصل آمده است، منظور از نظام تأمین اجتماعی در جمهوری اسلامی ایران» نظام جامعی است که جامعه و آحاد مردم را در برابر رویدادهای قابل‌انتظار و یا پیش بینی نشده‌ی اجتماعی، اقتصادی و طبیعی (مانند بیکاری، ازکارافتادگی، بازنشستگی، بیماری، فوت، آسیب‌های اجتماعی) موردحمایت و پوشش قرار می‌دهد» (طغرانگار،1383،175-176).

طرح بیمه اجتماعی زنان خانه‌دار پیشنهادی از سوی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی بود که برای بررسی در فراکسیون زنان و خانواده مجلس طراحی شد.

تأمین اجتماعی یکی از اصلی‌ترین مسائل در ایجاد آرامش بین مردم، به‌ویژه زنان است، با توجه به اینکه اغلب زنان خانه‌دار فاقد بیمه تأمین اجتماعی بوده که تعداد آنها تا سال آینده زیادتر و به‌نوعی نیازمند حمایت‌هایی بیشتری هستند. بخشی از زنان خانه‌دار دارای بیمه تأمین اجتماعی از طریق همسر و یا فرزندان ذکور خود هستند و برخی نیز زیرپوشش کمیته امداد امام خمینی (ره) و بهزیستی هستند و بقیه آنها تحت هیچ‌گونه پوشش توسط سازمان تأمین اجتماعی نیستند که باید موردحمایت قرار گیرند.

به‌منظور اجرای طرح بیمه زنان خانه‌دار ابتدا باید خانه‌داری شغل محسوب شده و بدان اهمیت داده شود، چون برای خانه‌داری ارزش اقتصادی در نظر گرفته نشده است بنابراین نمی‌توان از محل ارائه خدمات حق بیمه دریافت کرد. زنان خانه‌دار به دلیل داشتن سن 45 سال به بالا مشمول قانون تأمین اجتماعی برای استفاده از مزایای بازنشستگی نیستند و سوابق بیمه‌ای آنآن‌که مربوط به سازمان بهزیستی است لحاظ نمی‌شود که این موارد اشکالاتی را در اجرا ایجاد می‌کرد.

در سال 1387 سازمان تأمین اجتماعی به رفع موانع موجود و به‌منظور ارج نهادن به مقام زن، گسترش و توسعه امر بیمه به آحاد جامعه زنان خانه‌دار که با رعایت شرایط مقرر در بیمه صاحبان حرف و مشاغل آزاد از تاریخ 17/9/1387 در زمره مشمولین قرار گرفته و در صورت تمایل می‌توانند به‌صورت خود اظهاری به‌عنوان و با انعقاد قرار و پرداخت حق بیمه مقرر از تعهدات قانونی برخوردار شوند. (ضیایی،1387،2-7)

مشمولین آیین‌نامه مذکور می‌توانند با پرداخت حق بیمه مقرر و به‌ موقع طبق مقررات از مزایای و حمایت‌های قانون ابلاغی به ترتیب زیر بهره‌مند گردند.

الف – بیمه بازنشستگی (شامل بازنشستگی و فوت بعد از بازنشستگی) با نرخ 12%

ب – بیمه فوت و بازنشستگی (شامل بازنشستگی و فوت قبل و بعد از بازنشستگی) با نرخ 14%

ج _ بیمه بازنشستگی ازکارافتادگی کلی و فوت با نرخ 18%

ضمناً به نرخ‌های پرداخت بیمه 2% نیز اضافه‌شده که این 2% سهم دولت می‌باشد، ضمن آن‌که متقاضیان می‌توانند علاوه بر پرداخت حق بیمه با نرخ‌های اعلام‌شده با پرداخت حق سرانه درمان مصوب هرسال طبق مقررات مربوطه از امکانات درمانی سازمانی تأمین اجتماعی نیز بهره‌مند شوند.

برای برخورداری از این قانون شرایط سنی برای بیمه‌شدگان زنان خانه‌دار را نیز لحاظ شده است. سن متقاضیان بیمه‌شدگان خانه‌دار فاقد سابقه پرداخت حق بیمه به این سازمان هستند در هنگام درخواست نباید از 45 سال تمام بیشتر باشد ودرصورتی که سن آنان بالاتر از سال ذکرشده باشد در صورت داشتن سابقه پرداخت حق بیمه قبلی به ازای نصف مدت سابقه به سقف سنی مجاز آن‌ها اضافه می‌شود، همچنین درخواست برای متقاضیانی که دارای حداقل 10 سال سابقه حق بیمه بوده بدون شرط سنی پذیرفته می‌شود. با این تفاسیرمی توان گفت که اولین زنان خانه‌داری که بازنشسته می‌شوند و از مزایای بازنشستگی استفاده می‌کننداگردرسال 87 درخواست داده وجزءبیمه شدگان قرارگرفته وفاقدسابقه پرداخت حق بیمه باشند با داشتن 55 سال سن در سال 1407 خواهد بود. (دوانی،348 ،1389)

اکنون زنان در جامعه می‌توانند وظیفه همسری و مادری خود را به‌عنوان شغل در نظر بگیرند.

مزایا

الف) ممانعت از سردی روابط با همسر: زن ویژگی‌های روحی متفاوتی از مرد دارد. از همین رو چالش‌هایی که در محیط کار به وجود می‌آید می‌تواند خستگی‌های روحی و جسمی را برای وی به وجود آورد و این بر روابط زناشویی و حتی کلامی زن تأثیر می‌گذارد و می‌تواند منجر به سردی ارتباط او با همسرش شده و حتی به جدایی بی انجامد.

ب) حضور زن در خانه: اشتغال زن سبب می شود تا زمان حضورش در کانون خانواده کاهش یابد و این مهم علاوه بر تأثیر بر روابط او با همسر و فرزندان را نیز متأثر می‌سازد. انتقال خستگی ناشی از کار به خانه و عدم آمادگی جسمانی و روانی برای برآوردن نیازهای روانی و عاطفی خانواده یکی دیگر از عوارض این حضور کم‌رنگ است.

ج) امکان بازنشستگی: زنان خانه‌دار بدون نیاز به خارج شدن از منزل می‌توانند به وظیفه مادری و همسری خود بپردازند و هم بازنشسته شده و از مزایای بازنشستگی مانند سایر مشاغل بهره‌مند شوند.

معایب

الف) حداکثر سن 45 سال تمام به لحاظ تحت پوشش قرار گرفتن بیمه مناسب نیست، و به جزءقشرمحدودی از زنان خانه‌دار که جوان هستند، بقیه بالای 45 سال تمام را دارند و به نظر می‌رسد می‌بایست حداکثر به‌طور متوسط 50 سال در نظر گرفت.

ب) حق بیمه پرداختی برای یک زن خانه‌دار بسیار زیاد محاسبه گردیده است؛ و با توجه به عدم شغل برای این زنان پرداخت 12 تا 18 درصدی حق بیمه از عهده یک زن خانه‌دار به‌تنهایی برنمی‌آید.

ج) پرداخت حق سرانه درمان برای زنان خانه‌دار جدا از حق بیمه پرداختی هزینه دیگری را بر آنها تحمیل می‌کند.

د) عدم پرداخت تعهدات کوتاه‌مدت ازجمله حمایت‌های درمانی در موارد بیماری، بارداری، حوادث و....

بیمه زنان خانه‌دار و سبک زندگی اسلامی

هنگامی‌که یک زن خانه‌دار در جامعه وظیفه همسری او به‌عنوان شغل پذیرفته شود و از این راه می‌تواند امرار معاش و آینده‌ای را برای خود در پیش رو داشته باشد بهتر و با خیال آسوده‌تری به وظیفه مادری و همسری خود عمل می‌کند. با تحت پوشش بیمه قرار گرفتن زنان خانه‌دار هم زنان شغل خود را به‌عنوان مادر و همسر باور می‌کنند همچنین نسبت به زنان شاغل دیگر احساس کمبود یا تحقیر نمی‌کنند، و با مشاهده مشکلات و عوارض زنان شاغل در زندگی زناشویی، بیشتر نسبت به شغل خود امیدوار و به وظیفه مادری و همسری خود می‌بالند.

او با استقلال مالی که در دوران بازنشستگی از آن برخوردار می‌گردد می‌تواند نیازهای روزمره خود، فرزندانش و نوه‌هایش را برطرف نماید و از این وضعیت لذت ببرد، بدون اینکه بار مالی را به همسرش تحمیل کند. این‌چنین استقلال و ارج نهادن به مقام زن تنها دریک جامعه اسلامی قابل تحقق است، که مصداق بارز آن را در میهن عزیزمان و رهنمودهای مدبرانه مقام رهبری شاهد هستیم.

نتیجه‌گیری و پیشنهاد

اهمیت سازمان تأمین اجتماعی به‌عنوان تأمین‌کننده رفاه و آینده بیمه‌ای هریک از افراد جامعه را برعهده‌دارد افراد می‌توانند با پرداخت حق بیمه، خود و افراد تحت تکفل را بیمه کرده و از مزایای تعهدات کوتاه‌مدت و خدمات درمانی تا زمان دریافت مستمری بازنشستگی استفاده نمایند و با توجه به نقش زن در خانواده به‌عنوان یک همسر و مادر و بیان اهمیت آن در راستای فرمایشات مقام معظم رهبری و رهنمودهای ایشان، سازمان تأمین اجتماعی نسبت به بیمه شدن زنان خانه‌دار اقدام نموده است. اکنون زنان در جامعه می‌توانند وظیفه همسری و مادری خود را به‌عنوان شغل در نظر بگیرند، و با آرامش به وظیفه خود عمل نمایند، این آسودگی و داشتن پشتوانه‌ای برای آینده مرهون سبک زندگی اسلامی است.

در اینجا پیشنهاد‌هایی در جهت بهبود این مسئله قابل‌توجه است:

در حال حاضر حداکثر سن برای مشمول شدن بیمه زنان خانه‌دار 45 سال است اگر این سن به حداکثر 50 سال تغییر یابد می‌تواند زنان بیشتری را تحت پوشش قرار دهد.

بخش بیشتری از هزینه بیمه را دولت بر عهده بگیرد تا بدین‌وسیله بار مالی کمتری بر عهده زنانی که درآمدزایی ندارند و باید حق بیمه خود را بپردازند، تحمیل شود.

پرداخت سرانه درمان از بیمه‌شدگان زن حذف گردد و آنها بتوانند مانند بیمه‌شدگان اجباری تأمین اجتماعی بدون پرداخت هزینه‌ای از خدمات درمانی استفاده نمایند.

دیدگاه حجت‌الاسلام والمسلمین زیبایی‌نژاد درباره بیمه زنان خانه‌دار

حجت‌الاسلام والمسلمین زیبایی نژاد در گفت‌وگویی عنوان می‌کند: در كشور ما صفر و يك نگاه می‌شود. ما از طرفی سیاست‌های حمایتی ویژه ای در خصوص اشتغال زنان داریم و از طرفی قانون بیمه زنان خانه‌دار را تصویب می‌کنیم تا تمایل زنان نسبت به اشتغال کم شود. این ناهماهنگي به اين دلیل است كه الگوي مشاركت اجتماعي و اقتصادي زن را تعريف نکرده‌ایم. بايد براي وضعيت امروز الگويی از اشتغال زنان تعريف كنيم كه كم ضررتر باشد و اگر قرار باشد براي زنان فراخوان اشتغال بدهيم، بايد در عرصه متناسب با خودشان كار كنند. اگر قرار است براي اشتغال اولويت‌‌گذاري كنيم، باید براي سرپرست خانواده برنامه‌ریزی کنیم و در کنار اینها بايد شبكه فعاليت‌های اجتماعی زنان را غنی كنيم؛ یعنی برای حضور اجتماعي زنان در عرصه‌هايي كه درآمدزا نيست، اما می‌تواند عزت‌مندی و اعتبار اجتماعي داشته باشد، زمینه‌سازی کنیم تا زني كه نياز مالي دارد در عرصه اشتغال اقتصادي و اگر نياز مالي ندارد در شبكه اجتماعي فعاليت كند. در اينجا اگر به زن گفته مي‌شود كه شاغل باشد، زیرساختارهایش نیز تعريف شده است.

انتهای پیام/