گروه : h133
حوزه : ۱۰ خبر اول, اخبار, برگزیده ترین ها, جامعه و فرهنگ, حوزه و فقاهت, عرصه فرهنگ و تربیت, گزارش, مشروح خبرها
شماره : 34066
تاریخ : ۲۶ تیر, ۱۴۰۲ :: ۱۴:۴۷
حجت الاسلام رضا رستمی، استاد حوزه علمیه قم:
فقه فضای مجازی یکی از شاخه‌های فقه مضاف است/ فقه رسانه یکی از شاخه‌های جدید فقه مضاف محسوب میشد اما رسانه دایره بسیار بزرگی را شامل می‌شود
نخستین جلسه از دوره آشنایی فقه فضای مجازی با حضور و سرپرست مرکز رسانه و فضای مجازی حوزه های علمیه به همت دفتر مطالعات اسلامی و ارتباطات حوزوی مرکز ملی فضای مجازی برگزار گردید.
به گزارش خبرنگار پایگاه خبری - تحلیلی مفتاح علوم انسانی اسلامی؛ در این نجلسه که در دفتر مطالعات اسلامی و ارتباطات حوزوی مرکز ملی فضای مجازی برگزار شد، حجت الاسلام رستمی به مفهوم شناسی فقه فضای مجازی پرداخت و اظهار داشت: فقه فضای مجازی یکی از شاخه‌های فقه مضاف است. آیت الله علیدوست در مقاله ای پیرامون تبیین فقه‌های مضاف و ضرورت فقه‌های مضاف عنوان می‌کنند که گسترش علم و فناوری موجب شده که هر روز با مسائل جدیدی در دنیای امروز مواجه شویم و لازم است به این مسائل پاسخ داده شود؛ گاهی در روند گذشته فقه می‌خواهیم به این مسائل پاسخ دهیم و گاهی این گونه نیست بلکه می‌خواهیم باتوجه به شرایط و لوازم زمان به این مسائل پاسخ دهیم. مرحوم شهید اول نیز در کتاب القواعدُ و الفوائد می‌فرمایند که احکام برخی از مسائل فقهی در احوال و زمان های مختلف، متفاوت است و فقها در آن زمان باید به آن احکام پاسخ دهند در نتیجه فقه مضاف یعنی شاخه‌هایی از علم فقه که فقیه در یک بخش تمرکز و تمحّض دارد.
حجت الاسلام رستمی با بیان اینکه امروزه برای پاسخ به مسائل سه مرحله وجود دارد که در گذشته دو مرحله لحاظ میشد، تصریح کرد: مرحله اول تسلط بر مفاهیم و کلیات علم فقه و مرحله دوم تخصص در علم فقه است. در دنیای امروز علاوه بر تسلط به کلیات و فقه، به تمرکز و تمحّض در یک بخش خاص از علم فقه هم نیاز است که این موضوع، مرحله سوم است. آیت الله علیدوست می‌گویند در زمان قدیم اگر شخصی کلیات فقه و روش استدلال فقهی را بلد بود، در هر موضوعی که وارد میشد می‌توانست به نتیجه برسد اما امروز این گونه نیست؛ امروزه اگر شخصی قصد دارد در یک مسئله اقتصادی نظر بدهد لازم است به علوم مرتبط با حوزه اقتصاد مسلط باشد ولو فقه را بلد باشد. در نتیجه باید آثار یک الگو را در جامعه مورد بررسی قرار داد.
وی با اشاره به اینکه تمرکز و تمحّض در یک بخش 3 اثر دارد، اظهار داشت: اولا نحوه تحلیل موضوع در شناخت حکم تاثیرگذار است و نوع موضوع شناسی، باعث می‌شود که حکم فقهی تغییر کند. دوما تولیدات علوم مرتبط در شناخت تاثیرگذار است مثلا در فقه اقتصادی، فقه سیاسی، فقه اخلاق و... ممکن است در حکم فقهی فقیه تاثیرگذار باشد. سوما مبانی تولید شده در آن حوزه خاص در شناخت حکمِ موضوع موثر است. بعد از ورود و شاخه شاخه شدن در فقه‌های مضاف، برخی از علماء به این نتیجه رسیدند که اگر ادلّه مربوط به این حوزه در کنار هم قرار داده شود، به یک مبنا یا قاعده فقهی خاص در این حوزه می‌‌رسیم.
سرپرست مرکز رسانه و فضای مجازی حوزه های علمیه ادامه داد: سایبر درواقع به معنای واقعیت متمثّل است یعنی آنچه که قابل لمس نیست ولی اثرگذار است که در فارسی به فضای مجازی ترجمه شده است اگرچه چند سال قبل، عده‌ای پژوهش‌گران به دنبال واژه‌ای بهتر برای معادل cyberspace بودند که به این نتیجه رسیدند چون فضای مجازی فراگیر شده، این واژه تغییر داده نشود. وقتی احکام فضای مجازی و سایبر را بررسی می‌کنیم، فکر به سمت اوهام و خیالات می‌رود در حالی که این گزاره غلط است؛ فضای مجازی واقعیت دارد و دارای آثار واقعی است به همین دلیل نباید این گونه گمان کرد که هر چه در این فضا رخ می‌دهد، اوهام است.
این استاد سطوح عالی حوزه علمیه قم خاطرنشان کرد: فقه فضای مجازی یعنی بررسی مسائل مربوط به فضای مجازی. در گذشته فقه رسانه یکی از شاخه‌های جدید فقه مضاف محسوب میشد اما رسانه دایره بسیار بزرگی را شامل می‌شود که احکام بخشی از موضوعات این حوزه با بخش دیگری از موضوعات متفاوت است به همین دلیل اخیرا، بخش دیگری از فقه مضاف رسانه تحت عنوان فقه فضای مجازی جدا شد که به صورت تخصصی، ممحّض و متمرکز در بررسی مسائل دنیای فضای مجازی است.
انتهای پیام/
© 2025 تمام حقوق این سایت برای پایگاه خبری مفتاح انسانی اسلامی محفوظ می باشد.